Европа се подготвува за рецесија што може малку да направи за да ја скроти рекордната инфлација, тестирајќи ја моќта на централните банкари кои се само неколку дена оддалечени од зголемување на каматните стапки по децениска пауза.
Предвидувањата за претстојниот пад се интензивираат бидејќи постпандемиското закрепнување на континентот бледнее, а реалноста на зимската енергетска криза станува сè појасна, дури и ако стравовите од целосно прекинување на руското снабдување не се остварат.
Тоа ја става Европската централна банка (ЕЦБ), која в четврток ќе ја објави својата одлука за стапките, во тесна ситуација. За разлика од САД, каде владините стимулации предизвикаа пораст на потрошувачките цени поттикнати од побарувачката, инфлацијата во 19-члената еврозона е првенствено резултат на зголемените цени на природниот гас, влошени од војната во Украина.
Bloomberg
Додека наглото зголемување на каматните стапки од страна на Федералните резерви (ФЕД) сè уште може да предизвика економско стегање, ценовните притисоци во САД потоа најверојатно ќе бидат под контрола. Во Европа нема гаранции за тоа бидејќи енергетиката одлучува.
Како резултат на тоа, ЕЦБ има тежок избор: да го запре или да го забави зголемувањето на стапките откако веќе е обвинета дека не дејствувала доволно брзо, или да продолжи додека домаќинствата, индустријата и владите се колебаат.
„Дури и ако се случи блага рецесија подоцна годинава, се очекува инфлацискиот притисок да продолжи и до 2023 година“, рече Аила Михр, висок економист за еврозоната во Danske Bank. „Ова, се разбира, ја заострува политичката дилема за ЕЦБ“, додава таа.
Има 45 отсто шанси за рецесија во следната година, според аналитичарите анкетирани од Bloomberg во текот на месецов, што е повеќе од 30 отсто од пред само еден месец. Веројатноста е уште поголема во Германија, најголемата европска економија, која најмногу се потпира на Кремљ за гас.
Тоа е сценарио кое мора да се вброи меѓу плановите на ЕЦБ бидејќи започнува одржлива серија на зголемувања на каматните стапки за да се справи со инфлацијата која се зголеми за повеќе од четири пати, над поставената цел од два процента.
Лошата економска позадина претставува нова главоболка за креаторите на политиките на кои им требаа месеци да се посветат на зголемување на каматните стапки и, откако го сторија тоа, беа принудени да ја забрзаат работата на алатка за олеснување на потенцијалните пазарни потреси.
Bloomberg
Дури и пред планираното овонеделно зголемување за четврт поен, прво од 2011 година, пазарите ги намалија облозите за обемот на потезите што претстојат. Со тројното зголемување на ФЕД, еврото се лизна на паритет со доларот за првпат по 20 години.
Засега, претставниците на ЕЦБ стојат на своето. Финецот, Оли Рен, во петокот рече дека сè уште е можно да се стави под контрола инфлацијата со постепено нормализирање на монетарната политика, без таквата политика да доведе до економска рецесија.
Говорејќи на 7 јули, шефот на холандската централна банка, Клас Нот, рече дека е многу веројатно зголемувањето да се совпадне со слабеењето на економската експанзија.
„Во идеален свет, би сакале да ја поттикнете економијата, но во исто време да ја намалите инфлацијата. За жал, тоа не е она што можеме да го направиме, мораме да направиме избор. Во тој случај, нашиот мандат е многу јасен: мора да избереме да ја намалиме инфлацијата“, рече тој.
Додека некои економисти се согласуваат со Нот, други не се убедени дека ЕЦБ може да остане на тој курс, особено кога се вртат сомнежите дали Русија ќе го рестартира виталниот гасовод „Северен тек 1“, по тековниот прекин поради одржување. Клучот ќе биде што го предизвикува падот и колку длабоко ќе се покаже.
Ако протокот на рускиот гас продолжи на ниско ниво, еврозоната ќе биде на работ на рецесија во втората половина на 2022 година, со инфлација над десет проценти во септември, според „Голдамн Сакс“.
Во тој случај, стапките ќе се зголемат за 150 базични поени оваа година, се вели во извештајот, предупредувајќи на многу побавни зголемувања доколку енергетскиот прекин предизвика поостра контракција и побрз раст на цените.
Bloomberg
Во блага, „потрошувачка“ рецесија поттикната од високите трошоци за енергија, ЕЦБ би ги паузирала зголемувањата на каматните стапки во декември и февруари, но потоа би продолжила, според УБС.
За Карстен Брзески, економист во ИНГ, кој предвидува дека економијата на еврозоната ќе се намали со или без руско прекинување на гасот, ЕЦБ генерално ќе биде почувствителна на растот дури и ако цените останат високи.
„Моето чувство е дека ЕЦБ ќе престане да се обидува да се бори против инфлацијата и ќе ја остави малку да попушти. Сè уште имаме проблеми со нивото на државниот долг и ни требаат инвестиции кои бараат евтини услови за финансирање“, рече тој.
Нагласувајќи како трошоците за задолжување ќе станат клучни во тешка криза, Германија веќе премолчено се согласи да ги прекрши уставните ограничувања на долгот четврта година по ред доколку гасот се исклучи, велат упатени извори. Послабите економии како Италија ризикуваат особено тешки должнички трошоци.
Без оглед на тоа дали ќе дојде до евентуална рецесија, таа претставува уште една потенцијална пречка за долгоочекуваното нормализирање на монетарната политика.
Трикот ќе биде да се одреди точно која доза на зголемување на стапката е соодветна за време на падот, за да се осигура дека поострото движење на цените нема да се вкорени во главите на луѓето.
.webp){kind=icon}
