Минималната плата од март ќе се доближи до 21.000 денари. Согласно законот кој почна да се применува годинава, се смени формулата за пресметка на минималната плата, а се наметна и обврската за усогласување на минималецот секоја година во март.
Според член четири од Законот за минимална плата, секој март таа се усогласува со „50 отсто од порастот на просечно исплатената нето-плата во Република Северна Македонија, за претходната година, според податоците на Државниот завод за статистика и 50 отсто од порастот на индексот на трошоците на живот, за претходната година, според податоците на Државниот завод за статистика.“
Од почетокот на годината, заклучно со септември, инфлацијата изнесува 12,4 отсто, растот на просечната плата заклучно со август за кога Државната статистика има последни податоци, изнесува 9,6 отсто.
Ако според формулата од законот, се земат предвид половина од овие проценти, на минималецот од 18.000, во овој момент треба да се додадат 11 отсто. Но, до крајот на годината има уште два месеци, растот на цените и платите ќе продолжи и натаму ќе ја билда минималната заработувачка на работниците.
Тежок удар за комапниите, а вредноста на платите нема да се зголеми
Растот на минималната плата особено ги погодува компаниите од текстилниот сектор. Маријана Перковска, претседателка на Текстилниот кластер вели дека ќе следат тешки времиња, посебно за извозно ориентираните компании.
МИА
„Јадни и бедни се платите што ги земаат работниците. Ништо не вредат ни 18.000, ни 20.000 денари. Овие суми вредат помалку од минималецот што се исплаќаше во 2017 и 2018. Од друга страна, новото зголемување на минималната плата во комбинацијата со високата цена на струјата ќе биде погубно за нас, извозниците. Во услови на фиксен девизен курс, со зголемени трошоци ние стануваме скапи, ризикуваме нашите партнери да не заменат, што ќе значи крај за работењето на многу фирми“, вели Перковска за Блумберг Адриа.
Таа вели дека текстилниот кластер имал предлог до Владата кој би значел повеќе пари за работниците од трудоинтензивните дејности, какви што се текстилната и кожарската индустрија, а при тоа би го намалил финансискиот удар врз компаниите.
„Ние предложиме придонесите да се делат на половина, половина за работникот, половина за државата. Значи, ако за минимална плата сега имате давачки од 6.000 денари, државата да се откаже од половината, а работникот да добие 3.000 денари повеќе. Тоа не беше прифатено од Владата“, вели Перковска.
Минималецот во ЕУ е 50 отсто од просечната плата, кај нас е 57 отсто
Според прогнозите на Организацијата на работодавачи за движењето на инфлацијата и просечната плата во земјава до крајот на годината, покачувањето на минималната плата ќе изнесува од 13 до 15 отсто или околу 20.700 денари. Ангел Димитров од ОРМ во изјава за Блумберг Адриа вели дека со оглед на кризата во која се наоѓа стопанството ова ќе биде нов удар за фирмите. Затоа смета дека треба да се има превид најновата Европска директива за минималната плата.
„Пред две недели Европскиот парламент ја изгласа Директивата за минималната плата според која минималецот во земјите од ЕУ е до 50 отсто од просечната плата. Целта на оваа директива е да не се врши урамниловка на платите. Да се даде простор подобрите работници да имаат подобри примања. Кај нас, со последните измени во Законот, минималната плата не смее да биде пониска од 57 отсто од просечната и се доведовме во ситуација сите работници да имаат речиси исти плати“.
МИА
Друг проблем, според Димитров, е поддршката за компаниите кои имаат проблем да го следат растот на минималната плата. Одредбите што ги пропиша Законот се неуптребливи. Затоа работодавачите се потпираат на државните субвенции за раст на платите во висина од 600 до 6.000 денари. Овие субвенции се многу подобри од тие од Законот за минималната плата, но нивната важност истекува до крајот на овој месец.
„Организацијата на работдавачи апелира овие субвенции да важат до октомври следната година затоа што компаниите се наоѓаат во сериозна криза. Ако сега тие престанат да важат, трошокот за исплата на бруто плати ќе се зголеми за пет, а за нето плати за десет отсто. Ова ќе биде дополнителен удар во услови на енергетска криза“, вели Димитров.
ССМ нема намера да отстaпи од Законот
Закон за минимална плата во земјава прв пат беше донесен во 2012 година и тогаш минималецот беше утврден на 8.050 денари. Или за десет години колку што се применува Законот, сумата се зголемила за 10.000 денари.
Последното зголемување до 18.000 денари беше договорено по повеќемесечни преговори меѓу Владата, синдикатите и работодавачите. Сојузот на синдикатите на Македонија тогаш (во март 2022) се пофали дека со последното зголемување минималецот во земјава станал највисок во Европа како процент од просечната плата. Во тој момент изнесуваше 62 отсто, а во Законот се пропиша дека не смее да е помал од 57 отсто. Од Законот нема отстапување, вели за Блумберг Адриа, синдикалниот лидер, Дарко Димовски.
„Ние бараме доследно почитување на Законот за минимална плата. Таму е децидно наведено дека растот на цените и растот на просечната плата ќе влијаат на зголемувањето на минималецот. Во вакви услови кога сите цени растат, а работниците веќе не можат ни да се прехранат, нема отстапување“, вели тој.
Синдикатот уште еднаш апелира Владата доследно да го почитува Законот и да ги најде сите оние кои го прекршуваат.
ССМ
„Власта знае дека има работодавачи кои на сметка исплаќаат 18.000 денари, колку што мора по Закон, а остатокот го даваат на рака. Освен што е тоа наш, синдикален проблем, тоа е многу поголем проблем за државата. Државата треба да си ги собере тие пари за да ги полни фондовите за задравство и пензиско и инвалидско, но и да има пари за други расходи. Ако власта сама признава дека 42 отсто во земјава е сива економија, тогаш значи дека проблемот е во неа“, вели Димовски.
Во моментот кога нето минималната плата ќе надмине 20.000 денари како што се прогнозира заради високата инфлација и номиналниот раст на просечната плата, бруто платата ќе стигне до 30.000 денари по работник или околу 10.000 денари ќе одат на сметка на државата.
.webp){kind=icon}
