Анкетата за инфлациските очекувања и очекувањата за движењето на реалниот БДП за периодот 2022 ‒ 2024 година, спроведена во декември, покажува умерена нагорна ревизија на очекувањата за просечната стапка на инфлација за тековната и следната година, додека во однос на очекувањата за растот на БДП, тие се главно слични на оние во претходната анкета, информира Народната банка.
„Економските аналитичари и во оваа анкета ги поврзуваат ваквите очекувања пред сѐ со ефектите и времетраењето на воениот судир во Украина и мерките што се преземаат за справување со него, а во помала мера и со развојот на околностите и последиците од пандемијата на ковид-19, како во земјата, така и во странство, при што нагласуваат дека сѐ уште постои висок степен на неизвесност околу текот на идните случувања“, соопшти Народната банка.
Нови очекувања за инфлацијата
Во однос на инфлацијата, очекувањата за 2022 година упатуваат на просечна стапка од 14,8 проценти и се повисоки во однос на претходната анкета (12,6 проценти). За 2023 година, испитаниците очекуваат дека стапката на инфлација ќе изнесува 7,8 проценти, што е слично на претходната анкета (7,1 проценти), додека за 2024 година очекувањата се речиси непроменети, односно испитаниците очекуваат стапка на инфлација од 4,3 проценти (4,4 проценти во претходната анкета).
„Слично како и во претходната анкета, овие очекувања во голема мера се одраз на тековните случувања на пазарите на примарните производи поради нарушувањата поврзани со продолженото траење на војната во Украина, односно повисоките цени на увезените добра, како што се цените на храната и енергијата, нарушените глобални синџири на снабдување, преносните ефекти од веќе започнатите трендови на раст на инфлацијата, како и неизвесноста околу разврската на воениот конфликт и продолжувањето на поставените санкции и трговски рестрикции“, велат од Народната банка.
Испитаниците, исто така, сметаат дека враќањето на нормалните услови на работење, закрепнувањето од пандемијата и ефектите врз потрошувачката, најавените зголемувања на платите и пензиите, како и евентуални влошувања во снабдувањето со енергија и пораст на нејзината цена на регулираниот пазар, би можеле да доведат до евентуални дополнителни инфлациски притисоци.
„Од друга страна, се очекува мерките што ги преземаат носителите на монетарната и на фискалната политика делумно да го ублажат ценовниот раст. Најголемиот дел испитаници и натаму сметаат дека притисоците врз инфлацијата се претежно на страната на понудата и дека би имале одреден ефект и во наредната година (особено во првата половина од годината), со постепено стабилизирање и враќање на стапката на инфлација во 2024 година близу нивоата забележани пред пандемијата“, укажуваат од Народната банка.
Мали промени кај прогнозите за економскиот раст
Во поглед на економската активност, во оваа анкета не се забележуваат некои поголеми промени во однос на очекуваната стапка на раст во споредба со претходната анкета.
„Така, за тековната година е направена минимална нагорна ревизија, така што испитаниците очекуваат економски раст од 2,3 проценти, наспроти растот од 2,1 проценти во претходната анкета. За 2023 година е направена мала надолна ревизија на очекувањата, при што испитаниците очекуваат раст од 2,7 проценти (3 проценти во претходната анкета). За 2024 година, испитаниците и во оваа анкета очекуваат раст од 3,5 проценти. Притоа, најголемиот дел испитаници и натаму очекуваат растот во 2022 година да забави во споредба со претходната година, а некои од ефектите ќе се почувствуваат и во текот на 2023 година, додека со намалувањето на неизвесноста се очекува забрзување на растот во 2024 година“, велат од Народната банка.
Во однос на факторите, слично како и во претходната анкета, испитаниците и натаму ги поврзуваат очекувањата за растот пред сѐ со воениот конфликт во Украина и преземените санкции кон Русија, што предизвикува раст на цените на енергијата и храната на светските берзи и проблеми во синџирите на снабдување.
„Намалената домашна и странска побарувачка, воздржаноста на домашните и на странските инвеститори, намалената јавна потрошувачка, капиталните и странските директни инвестиции, при почнато затегнување на монетарната политика во глобални рамки за справување со инфлацијата, според некои од анкетираните економски аналитичари би придонесле за забавување на економската активност. Исто така, испитаниците и натаму ја наведуваат неизвесноста поврзана со идните случувања со пандемијата, со домашниот политички амбиент, како и со текот на преговорите со ЕУ, како фактор што би можел негативно да се одрази врз економскиот раст во следниот период“, соопшти Народната банка.
Од друга страна, испитаниците сметаат дека некои од мерките преземени од страна на Народната банка преку промената на инструментот на задолжителната резерва, како и економските мерки преземени за справување со енергетската криза, би можеле да придонесат за раст на инвестициите во алтернативни извори на енергија, што би се одразило позитивно врз економскиот раст.
„Покрај тоа, побрзиот напредок на преговорите за интеграција во ЕУ, враќањето на оптимизмот кај субјектите во економијата (кај потрошувачите и инвеститорите), поефикасното спроведување на капиталните проекти, како и остварувањето на плановите за заздравување и за забрзан економски раст и реформите во фискалната политика, би можеле да имаат позитивно влијание врз растот и да придонесат за побрзо посткризно закрепнување на економијата, на среден рок“, посочуваат од централната банка.
.webp){kind=icon}
