.webp){kind=icon}
Ќе одолее ли македонскиот извоз на големата европска криза, која сега дополнително се компликува. Европската комисија очекува раст на Брутодомашниот производ во еврозоната помал од првично очекуваниот, а инфлација која е со поголема стапка од претходно проектираната. Најголем предизвик за европската економија е евентуалното запирање на рускиот гас, растечкиот раст на цените и потезите на Европската централна банка која со подигнуањето на каматите и дополнително ќе го забави економскиот раст таму. А земји од Европската Унија и од регионот се најзначајните трговски партнери на Македонија. Македонската економија е на удар од повеќе аспекти, а поскапувањето на енергентите и на храната ја креваат и инфлацијата, но слабеат и инпутите за растот на домашниот БДП во кој пак најголемо учество има извозот. Анализираме какви се трендовите во трговската размена.
Статистика
Според последните податоци од Државниот завод за статистика, за прв пат по 2015 година, во мај годинава покриеноста на увозот со извоз падна под 70 отсто. Во изминатите години структурата на македонската трговија се смени, од земјава почнаа да се извезуваат стоки со поголема додадена врендост што резултираше со намалување на јазот во трговската размена. Извозот во тој период растеше многу побрзо од увозот.
Годинава вредноста на извезените стоки се зголемила за 18,8 отсто, а вредноста на увезените за 29,6 отсто. Во истиот период лани вредноста на извозот била зголемена за 44,3 отсто, а на увозот за 39,5 отсто. Тогаш покриеноста на увозот со извоз изнесувала 73,7 отсто. Дупката во трговијата за пет месеци е за 607,8 милиони евра поголема од лани.
Она што речиси не се менува е исто така групата земји со кои Македонија има најголема трговска размена. Германија, Велика Британија, Грција, Србија и Бугарија се најголемите трговски партнери во последните две години. Претходно, наместо со Бугарија повеќе сме тргувале со Италија.
Оваа земја секако е во топ 10 од листата земји со кои најмногу тргуваме, а последните информации од таму не се баш сјајни. Премиерот Марио Драги понуди оставка по несогласувањата во коалицијата, која не беше прифатена од италијаскиот претседател. Аналитичарите на Bloomberg Adria сметаат дека проблемот во Италија секако ќе ги афектира и земјите во регионот затоа што со неа тие имаат значајна трговска размена.
За проблемите на германската економија пишувавме на Bloomberg adria.
Влијанието врз македонскиот извоз може да биде значајно.
Претходни „проблеми“
Трговската размена по производи покажува дека во извозот е најголемо учеството на катализаторите на носачи со благородни метали или нивни соединенија, сетовите на проводници за палење и слично, за возила, авиони или бродови, фероникелот и деловите на седишта
Во 2021 година извозот од Македонија учествувал со 65,9 проценти во вкупниот БДП на земјата. Податоците на Светската банка покажуваат дека во поразвиените земји од Централноисточна Европа, чии БДП се базира најмногу на извозната зависност тој процент е повисок.
Инаку според податок за 2020 година извозот по глава на жител во Македонија е 3.500 долари што е резултат за 98 место од 226 држави
Како се мери извозниот потенцијал. Во светот тоа е со индексот на извозна комплексност односно софистицираноста на извозот. Според податоци за 2020 година, Македонија е на 59 место од вкупно 127 земји.
Од земјите во регионот ги анализираме Словенија, Србија, Хрватска и Босна и Херцеговина. Словенија iма највисока позиција односно се наоѓа на 12 место по овој индекс (1,46), Србија е на 37 место од127-те земји (индекс 0,68), БиХ на 44 место (индекс 0,49), а Хрватска на 35 место ( индекс 0,73)
Инаку во производите кои се сметаат како извозни производи со најголема сложеност во Македонија според индексот на сложеност на производите (PCI) се вклучени се машини, постројки (не домашни) или лабораториска опрема; опрема за обработка на материјали со процес кој вклучува промена на температурата; вклучително и моментални или неелектрични бојлери за складирање, потоа Регулаторни или контролни инструменти и апарати; автоматски тип жица од друг легиран челик (1,13), молибден; артикли од нив, вклучително отпадоци и керамички производи за лабораториски, хемиски и други технички потреби; керамички корита, кади, слични садови кои се користат во земјоделството; керамички садови, тегли и слично кои се користат при транспорт или пакување на стоки .
Главните извозни можности за Македонија според индексот на поврзаност се различни текстилни производи - дресови, дуксери, елеци и слични производи; плетени или хеклани костуми, јакни, блејзери, панталони, комбинезони, панталони, пижами, бањарки, тоалети и слични производи.
Од храна шеќерна репка, шеќерна трска, свежа, разладена, замрзната или сушена, сомелена или не; овошни и производи од зеленчук
Трендови
Последните збирни податоци за трендовите на македонскиот извоз покажуваат дека во годините 2019/2020 најголем раст на извозот од Македонија има во Полска, па во Саудиска Арабија, па во Словачка. Во тој период извозот во Полска се зголемил за 89,6 проценти, во Саудиска Арабија за над илјада отсто, а во Словачка за 40 отсто.
