Замрзнатите цени носат ризик од појава на задоцнета инфлација

Ефект на задоцнета инфлација и намалени вложувања на компаниите се последиците што може да се појават по завршувањето на мерката за замрзнати цени. Економистите и стопанството имаат речиси идентичен став дека мерката повеќе ѝ наштети на економијата отколку што предизвика ублажување на стапката на инфлација, за чија цел и беше донесена. Велат дека од волшебниот круг на ограничени цени треба да се излезе што побрзо.

„Можеме само да претпоставиме што би се случило по престанокот на ограничените цени. Секако, тоа зависи од домашната пазарна состојба, но и од надворешните фактори. Доколку нема простор за зголемување на цените, нема да се случи веднаш да растат цените на артиклите што се замрзнати. Но ако постои и најмал ризик што ја турка инфлацијата, тогаш треба да се очекува зголемување на цените. Важна е куповната моќ на граѓаните, но уште поважна е ценовната еластичност. Кај оние производи што имаат повисока ценовна еластичност не се намали побарувачката, а кај ниската ценовна еластичност има простор за зголемување на побарувачката, што може да предизвика раст на цените“, вели универзитетскиот професор Ванчо Узунов.

Приватна архива/Ванчо Узунов

Зголемување на економската отпорност со реформи и стратегии, а не со замрзнати цени

Некои од експертите од самиот почеток на оваа мерка укажуваа на потенцијалните долгорочни последици, вклучувајќи го и развојот на сивата економија. Поради тековната политичка неизвесност и можното зголемување на државните трошоци, фокусот на властите треба да биде на одговорно финансиско управување и инвестирање за изградба на силна економска основа. Фактот дека стапката на инфлација достигна високо ниво од 9,4 отсто во 2023 година укажува дека оваа мерка не беше ефективна во справувањето со економските предизвици.

„Наместо целата борба со инфлацијата што се потпираше исклучиво на мерката ограничување на цените, македонската влада имаше и неколку алтернативни стратегии. Една од мерките беше промената на фискалните политики, како што беше намалувањето на јавната потрошувачка или зголемувањето на даноците, што можеше да помогне во намалувањето на паричната понуда и контролата на инфлацијата. Дури и ако сакате да има и социјален мир, требаше да направите да има ’целни’ субвенции за основни стоки или услуги што можеа да им помогнат на ранливите категории. Регулаторните реформи можеа да го зајакнат конкурентниот бизнис-пејзаж и да спречат практики што придонесуваат за инфлација, еден од законите што треба да се усвојат е законот за конкуренција, па дури и Комисијата за заштита на конкурентноста да има поголеми овластување“, вели економскиот аналитичар Абил Бауш.

Приватна архива/Абил Бауш

Стопанствениците бараат следните одлуки да се базираат на анализа и детално согледување на ризиците. Во неколку обиди коморите апелираа до властите при носењето вакви одлуки да се укинат даноците или царинските стапки за да се избегне недостигот од тие производи на пазарот, но и да се заштитат домашните производители.

„Слободната пазарна економија е доведена во прашање со многубројните интервенции на Владата, со што се стимулира сивата економија, а во меѓувреме целите на нашата земја се нејзино елиминирање, но и промовирање на слободната конкуренција. Со намалувањето на цените на овие производи, загрозен е квалитетот на производите, со што домашните производители ќе мора да работат со загуба“, велат од Стопанската комора на северозападна Македонија.

Одлука за повторно замрзнување може да се донесе и во услови на техничка влада

Лебот, брашното, оризот, бисквитите, тестенините, месото и производите од месо, млекото, јајцата, сирењето, кашкавалот и другите млечни производи, ќе имаат ограничени цени до крајот на месецов. Од Министерството за економија за „Блумберг Адрија“ велат дека доколку анализите покажат дека има потреба, ќе предложат продолжување на мерката.

„Континуирано се прават анализи, бидејќи мерките за замрзнати цени се однесуваат на производи што се сметаат за основни производи за потребите на потрошувачите и се внесени во индексот на трошоците за живот односно во месечните статистички податоци за мерење на трошоците за живот“.

Предлог-законот за забрана на нефер трговски практики ќе ги регулира цените

Во изминатите две години, по предлог на Министерството за економија, Владата има донесено десет одлуки за замрзнување на цените и маржите. Замената на мерката на ограничени цени, владините претставници ја гледаат во предложениот закон за забрана на нефер трговски практики.

Предлог-законот за забрана на нефер трговски практики е во собраниска процедура со европско знаме, бидејќи, според властите, во него е транспониран најголем дел од европските регулативи.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар