.webp){kind=icon}
По три години во криза, предизвикана од пандемијата на ковид-19, а пролонгирана од енормниот раст на цените на енергентите и вжештената инфлација, три знаци најавуваат дека македонската економија конечно закрепнува. Имено, во Македонија има тренд на намалување на бројот на згаснати фирми, паѓа бројот на блокирани депоненти правни лица и има мало намалување на каматите на корпоративните кредити.
Значителен пад на бројот на избришани фирми
Според податоците на Централниот регистар, бројот на уписи на бришење субјекти од трговскиот регистар и регистарот на други правни лица на крајот од 2023 година изнесувал 4.335, што е значително намалување во однос на претходната година, кога биле избришани 6.862 правни субјекти. Истовремено, бројот на новоосновани субјекти во минатата година изнесувал 8.515, што е незначително помалку во однос на 2022 година, кога биле основани 8.670 субјекти.
Од друга страна, статистиката на Народната банка открива дека во текот на 2023 година има континуирано намалување на бројот на депоненти правни лица со блокирани сметки.
Така, во јануари 2023 година бројот на блокирани депоненти правни лица изнесувал 26.122, а во декември во земјава имало 23.185 блокирани депоненти правни лица.
Први знаци на намалување на каматите
Заострувањето на монетарната политика и, следствено на тоа, зголемувањето на каматите на кредитите за корпоративниот сектор беа и сè уште се една од најголемите маки на домашните бизнисмени. Меѓутоа, според податоците на Народната банка, просечната каматна стапка на вкупните кредити на корпоративниот сектор во февруари годинава изнесува 5,40 проценти и е намалена за 0,04 п.п. споредено со претходниот месец.
„Падот е резултат на пониските каматни стапки на сите компоненти, и тоа: каматните стапки на денарските кредити со валутна клаузула (за 0,15 п.п.), каматните стапки на денарските кредити без валутна клаузула и каматните стапки на кредитите во странска валута (за 0,02 п.п., соодветно)“, наведуваат од Народната банка.
Анализирано на годишна основа, просечната каматна стапка на вкупните кредити на корпоративниот сектор во февруари забележа раст од 0,77 п.п., а каматната стапка на новоодобрените кредити на корпоративниот сектор оствари месечен раст од 0,04 п.п. и изнесува 5,25 проценти.
„Нагорната промена произлегува од зголемените каматни стапки на денарските кредити со и без валутна клаузула (за 0,45 п.п. и 0,13 п.п., соодветно), во услови на остварен пад на каматните стапки на кредитите во странска валута (за 0,01 п.п.). Во споредба со февруари минатата година, оваа каматна стапка е повисока за 0,03 п.п.“, соопшти Народната банка.
И покрај растот на каматите, податоците на НБРМ откриваат дека корпоративниот сектор продолжува со задолжување и вкупните издадени кредити на компаниите пораснаа од 3,43 милијарди евра во јануари годинава на 3,48 милијарди евра во февруари.
„Блумберг Адрија“ неодамна пишуваше дека нашите аналитичари очекуваат централните банки во регионот Адрија, вклучувајќи ја и македонската, да иницираат намалување на референтните каматни стапки во втората половина од 2024 година.
„Тоа приспособување на политиката е поттикнато од видливата монетарна рестриктивност, која не се демонстрира само преку забавувањето на темпото на инфлацијата туку и преку намалената кредитна активност на домаќинствата и претпријатијата поради влијанието на повисоките каматни стапки“, соопштија аналитичарите.
Доколку нема значителни потреси, голема е веројатноста Народната банка да почне со олабавување на монетарната политика уште во јуни годинава, што ќе биде сигнал и за намалување на каматите на кредитите што банките им ги издаваат на македонските компании и, секако, ќе биде позитивен чекор односно ќе го намали финансискиот товар на бизнисите и ќе поттикне економски раст.
