Пандемијата покажа колку е ранлив туристичкиот сектор. Дестинациите кои негуваат традиоционален масовен тиуризам доживеаа пад од 70 до 80 отсто, за разлика од континенталниот туризам каде падот изнесуваше околу 50 отсто. Во континенталните земји и закрепнувањето беше побрзо. Таква е и Македоонија. Падот во 2020 беше драстичен, но затоа растот на бројот на странски туристи лани изнесуваше 139 отсто што ја вброи земјата во првите пет дестинации по раст од страна на UNWTO. Растот продолжува и годинава.
Заклучно со мај, за кога се објавени последните статистички податоци, во земјава се регистрирани 71.627 туристи, од нив 48.978 биле странски. Бројот на гости од странство за истиот период е за 20.000 помал од 2019.
Сепак, првите пет месеци од годината се пред сезона, а очекувања на Агенцијата за промоција и поддршка на туризмот се дека годинава ќе бидат реализирани над 2,5 милиони ноќевања.
„Девизниот прилив компаративно со 2019 година, како последна релевантна туристичка година, во 2021 година достигна -3 отсто односно 385 милиони долари. Стратешкото планирање за 2022 година ги постави целите на 2,6 милиони ноќевања и повеќе од 400 милиони долари од туристичката индустрија во македонската економија што треба да ја надмине рекордната 2019 година. Во овој момент сум оптимист, според сезоната дека овие поставени цели се реални и можат да се достигнат“, вели за Блоомберг Адриа директорот на државната Агенција за промоција иподдршка на туримот, Љупчо Јаневски.
За познавачите на состојбите во туризмот пак, овие број не треба да задоволат. Билјана Пејоска Ристеска, долгогодишен туристички работник, дипломиран организатор по туризам, за Блумберг Адриа вели дека е рано за радување.
„Точно, има зголемување на бројот на туристи и тоа е добро, но споредбата треба да се врши со најдобрите години од туризмот за Македонија тоа е периодот од 2017 до 2019. Од тука може да се каже дека ноќевањата и бројот на гости не е задоволителен за раст и развој на туризмот во Македпнија“, вели Пејоска.
За повеќе туризам треба инфраструктура, а Македонија ја нема
Македонскиот туризам живее во лето, благодарение на Охрид кој во текот на целата сезона е полн до последното место и од домашни, но и од странски гости. Но, што со другите периоди од годината? Пејоска вели мора да создадеме услови за развој и на алтернативниот туризам. А, и хотелската понуда мора да се прилагоди на потребите на потрошувачите.
„Потенцијалот кој го има Македонија за развој на селскиот, езерскиот и планинскиот туризам е недоволно искористен пред се инфраструктурно и просторно плански и за тоа треба стратешки да се размислува“, вели таа. „Потребата на потрошувачите, туристите за дополнителни содржини, за исполнување на слободни активности како што се спортски објекти,теретани,сауни,базени и сл.е се поголема и е нешто што е вообичаено и очекувано од нивна страна да го поседува еден хотел.Тоа значи дека инфраструктурно капацитетите треба да се прилагодуваат на побарувачката на гостите како би биле атрактивни 365 дена во годината“.
Основна фалинка за повеќе гости е тоа што земјава има лоши патишта и железница. На пример, до Охрид нема воз, а автопатот преку Кичево се гради веќе со години. Затоа државната агенција за туризам се насочува кон барање чартер летови.
„ Поврзувањето во туризмот е од примарно значење, односно ако патуваме пет до шест часа до Софија, шест до седум часа до Белград или малку повеќе до Црна Гора, Тирана тогаш многу јасно се гледа потребата од модернизирање и градење на инфраструктура. Затоа фокусот на Агенцијата за промоција и поддршка на туризмот е поврзување на дестинацијата со авио линии пред се со Охрид како македонски туристички бисер и поголем број на чартери во текот на сезоната. Кога земји во регионот или адријатик регијата ќе може за еден час или час и половина да пристигнат во Скопје или Охрид со редовни линии, тогаш ќе можеме да кажеме дека еден дел од задачата сме ја завршиле, а се останато е на туристичките работници и нивните понуди“, вели директорот Јаневски
Македонија нема море, ама не е подготвена ни за зимски туризам
Попова Шапка и Маврово се прекрасни, но Македонците зимскиот одмор го поминуваат на Копаоник, Златибор, Банско, Боровец...
„Одговорот е едноставен условите кои ги нудат за престој Банско и Копаоник се неспоредливи со условите за развој на овој тип туризам во Маврово и Шапка. Почнувајќи од хотелските објекти кои нудат врвна услуга за достапни цени до терените за скијање и се што е пропратно како елементи за развој на овој вид туризам,ски жичници,безбедни терени, ски патеки, стручни служби и слично“, вели Пејоска.
И директорот на Агенцијата за туризам признава дека не можеме да бидеме конкурентни затоа што за тоа ни е потребен сериозен инвестициски циклус.
„Инфраструктура, хотелски сместувачки капацитети, ски лифтови и нови патеки за скијање се само дел од точките кои треба да се подобрат. Сметам дека е потребно да се развиваат чекор по чекор и со долгорочна стратегија за десетина години да може да се зборува за повеќе од половина милион или милион ноќевања во текот на сезоната само од овие дестинации.“, вели Јаневски.
Зимските турстички центри се далеку на листата најпосетени. На врвот се Скопје и Охрид. Најголем број од странските гости се од Србија, Бугарија и Турција.