За кои производи ќе плаќаме поголем данок: Анализа за ДДВ

Поголема даночна реформа за која веќе се отвори своевидна дебата, најави министерот за финансии Фатмир Бесими, а под најавените реформи, веќе е извесно, клучната поента е да се зголемат даночните приходи, со поголеми опфати, стеснување на некои бенефиции, додавање обврски кај досегашни ослободувања. Ќе бидат „реформирани“ сите даноци, а во оваа анализа се осврнуваме најмногу за Данокот на додадена вредност (ДДВ), тој што сите го плаќаме за добрата и услугите кои ги добиваме. Во услови на растечка инфлација, приходите во буџетот од овој данок се во нагорен тренд, но растот на трошоците за живот кој нема да биде стабилизиран и во следната година, ќе значи удар плус за граѓаните токму од аспект на плаќањето на ДДВ. Нема прецизни детали за кои производи ќе се зголеми стапката на ДДВ, но министерот Бесими јасно прецизираше дека ќе се стесни листата на стоки и услуги за кои сега имаме повластени стапки.

„Кај данокот на додадена вредност потребно е натамошно зајакнување на основните принципи на системот т.е. принципите на неутралност и конкурентност, преку стеснување на листата на добра и услуги за кои се применува повластена стапка, како и оданочување определен промет (според примерот на земјите од ЕУ). Исто така, потребно е допрецизирање на правата и обврските на даночните обврзници во поглед на правото на одбивка на претходен данок, што ќе овозможи поголема правна сигурност за даночните обврзници, поголема ефикасност во спроведувањето на контролата и во прибирањето на даночните приходи од страна на даночната администрација, напиша Бесими во колумната која ја посвети на најавата на даночните реформи.

Како е сега?

Во Законот за ДДВ кој е на сила во моментов јасно е прецизирано што не е предмет на даночење. Општата стапка е 18 проценти, но има и повластени стапки од 5 и 10 отсто.

Повластената даночна стапка од 5 отсто се применува врз прометот и увозот на дваесетина стоки и услуги меѓу кои и производите за човечка исхрана, публикации, лекови, пелети, но и топлинската енергија и електричната енергија за домаќинствата. Последното е кризна мерка во услови на растечката цена на енергијата.

Повластената даночна стапка од 10 отсто се применува на услуги на предавање на храна и на пијалаци за консумација на лице место и кетеринг услуги, со исклучок на алкохолни пијалаци, но и врз прометот и увозот на електрична енергија за домаќинствата.

Заклучно со јуни, државата собра од ДДВ, 518 милиони евра, што е реализација од под 50 отсто од ребалансираниот буџет. Под тој процент беше наплатата и данокот на личен доход, што за експертите веќе значи дека домашната економија забавува.

Вкупно за шест месеци даночните приходи изнесуваат милијарда и седумстотини милиони евра или 47,84 отсто од планираното за 2022 година. 

Повластени стапки

Инаку во речиси сите земји од регионот, но и во повеќето од Европската Унија, на сила е наплата на ДДВ со две или три стапки. Едната е општата, другите се повластени.

Дали отскокнуваме?

Според министерот Бесими во периодот од 2008 до 2020 година присутен бил значителен јаз помеѓу учеството на приходите од даноци и придонеси во БДП во ЕУ-27 и во Северна Македонија. Во 2008 година, вкупните даночни приходи и социјални придонеси учествуваат со 38,4 отсто во БДП на ЕУ-27, што е за 10,7 процентни поени над оствареното во Северна Македонија (27,7%). Дополнително, овој јаз со текот на годините се продлабочувал, со што во 2020 година изнесуваше 13,8 процентни поени. Исто така, во однос на земјите од Западен Балкан, убедливо сме имале најмало остварување. Учеството само на даночните приходи во БДП кај нас е уште помало, во 2020 година изнесуваше 16,1 отсто.

Реформата е планирана за од следната година.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар