Расте задолженоста: Третина од македонските компании во загуба

Стапката на задолженост на корпоративниот сектор во Македонија лани се зголеми до нивото од 70,6 проценти од БДП (наспроти 69,8 проценти во претходната година), и натаму е под изведениот праг на ранливост, но го надминува просекот на задолженоста во изминатиот десетгодишен период, откриваат податоците на Народната банка објавени во новиот извештај за финансиска стабилност. Со оглед на тоа што лани со загуба работеле 31,5 проценти од вкупниот број субјекти од корпоративниот сектор (наспроти 31,9 проценти во претходната година), прашавме какви се трендовите со задолженоста на македонските компании во 2024 година и како олабавувањето на монетарната политика би можело да влијае врз стапката на задолженост и врз резултатите на корпоративниот сектор.  

Задолженоста расте и годинава

Од Народната банка информираат дека во согласност со последните расположливи податоци, стапката на задолженост на корпоративниот сектор расте и во првата половина од 2024 година најмногу поради повисокото должничко финансирање од странство, односно од надворешниот долг.

„Притоа, треба да се има предвид дека најголемиот дел од надворешниот долг на корпоративниот сектор се однесува на меѓукомпаниско задолжување од поврзани субјекти и на трговските кредити како инструмент за финансирање на трговската размена којшто вообичаено е бескаматен, кои по својата природа претставуваат релативно помалку ризични облици на долг“, објаснуваат од Народната банка.

И во текот на 2023 година носител на годишниот раст на задолженоста на корпоративниот сектор беше повисокото должничко финансирање од странство, односно надворешниот долг, кој иако забави, сепак услови над 70 проценти од годишниот раст на вкупната задолженост. Со тоа, учеството на надворешниот долг во БДП се зголеми и изнесуваше 41,7 проценти (40,9 проценти од БДП во претходната година). Растот на домашниот долг исто така забави во 2023 година, што во најголем дел е резултат на забавената кредитна активност на банкарскиот сектор како главен домашен кредитор на корпоративниот сектор. Учеството на небанкарските финансиски институции се зголеми, но тие и натаму имаат скромна улога во финансирањето на домашниот корпоративен сектор (учество од 2,2 проценти во вкупниот долг).

„Кај домашниот корпоративен сектор отсуствува практиката за финансирање преку емисија на должнички хартии од вредност на домашниот или на странските финансиски пазари“, се наведува во извештајот на Народната банка.

Никица Мојсовска Блажевски, извршна директорка на „Македонија 2025“, вели дека и покрај малиот раст, задолженоста на корпоративниот сектор не покажува некои големи ризици за солвентноста на компаниите.

Таа додава дека се клучни геополитичките ризици, секако и она што ќе се случува во економијата на нашиот најголем трговски партнер Германија или генерално во ЕУ. Уште еден ризик што таа го напоменува е ризикот од пораст на трошоците за работната сила. 

Ќе помогне ли намалувањето на каматата на благајничките записи?

Народната банка неодамна ја намали каматната стапка на благајничките записи на 6,05 проценти откако подолг период беше позиционирана на 6,30 проценти.

На прашањето дали се очекува во следниот период да има намалување на каматите на кредитите на банкарскиот сектор и како евентуалното намалување на каматите на кредитите би влијаело на задолженоста на компаниите, од Народната банка велат дека банките секако ќе ги следат монетарните сигнали.

„Преносот на сигналите од монетарната политика врз каматната политика на банките се одвива постепено и со одредено задоцнување, во согласност со потребите за соодветно приспособување во структурата на портфолијата и билансите на банките на новите услови, балансирање на ризиците и сл., што ја условува и динамиката во приспособувањето, која исто така кај различни банки е различна – некои банки тоа го прават почесто во текот на годината (квартално, па дури и месечно), други на пример до двапати во годината“, велат од Народната банка.

Оттаму додаваат дека со оглед на тоа што само што почна процесот на надолно приспособување на основната каматна стапка, засега е премногу рано да се очекува повидливо приспособување од страна на банките.

„Тоа секако ќе зависи и од континуитетот, односно од динамиката и интензитетот на промените во следниот период, во согласност со натамошните одлуки за монетарната политика на Народната банка, кои се носат во зависност од остварувањата и од ризиците“, велат од НБРМ.

Во однос на прашањето за ефектите врз задолженоста на компаниите, од централната банка велат дека имајќи предвид дека речиси половината од вкупниот долг на корпоративниот сектор е со променлива каматна стапка (вклучувајќи го и долгот со приспособлива каматна стапка), тековно започнатото нормализирање на монетарната политика ќе влијае поволно врз задолженоста на компаниите и нивниот капацитет за отплата на постојниот долг.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар