Нова стратегија за јавниот долг: Дома ќе бараме повеќе пари за раздолжување

На аукција закажана за утре Владата планира преку издавање државни записи и обврзници да се задолжи за 3,5 милијарди денари (приближно 57 милиони евра). Предвидено е да се понудат едногодишни записи во износ од три милијарди денари (48,7 милиони евра) со каматна стапка од 3,8 проценти, како и тригодишни обврзници во износ од 500 милиони денари (8,1 милиони евра) со купонска каматна стапка од 3,95 проценти. Ова ќе биде второ задолжување на државата месецов, откако на 8 октомври успешно беше реализирана аукција на петнаесетгодишни државни обврзници и на едногодишни државни записи во вкупен износ од околу четири милијарди денари (65 милиони евра) со каматни стапки од 5,6 и 3,8 проценти, соодветно. Со оглед на тоа што станува очигледно дека јавните трошоци односно финансирањето на буџетскиот дефицит се неодржливи без нови задолжувања, анализиравме што предвидува новата стратегија за управување со јавниот долг за периодот 2025-2027 година со изгледи до 2029 година.

Јавниот долг континуирано расте

Јавниот долг на Македонија драстично се зголеми во последниве две децении, од 1,82 милијарда евра во 2003 година на 8,87 милијарди евра во вториот квартал од годинава односно 60,5 проценти од бруто-домашниот производ.

Во новата стратегија за управување со јавниот долг е утврдено дека лимитот на вкупниот јавен долг не треба да го надмине нивото од 60 проценти од БДП, меѓутоа исто така се посочува и дека, според среднорочните проекции, јавниот долг ќе го надмине утврдениот максимален праг.

„Врз основа на среднорочната буџетска рамка од која произлегува потребата од финансирањето на буџетските дефицити на среден рок, потребите за отплата на претходни долгови, како и имплементацијата на проектите што се надвор од централната власт, движењето на јавниот долг на среден рок ќе бележи умерен пад во 2025 година како резултат на постепена фискална консолидација“, пишува во стратегијата.

Во документот се додава дека опаѓачкиот тренд ќе продолжи и во периодот 2026-2028 година и дека во 2029 година ќе се стабилизира и ќе биде под лимитот од 60 проценти од БДП.

За отплата 2,4 милијарди евра во големи рати за четири години

Во периодот 2025-2028 година Македонија во четири наврати треба да отплати вкупно 2,4 милијарди евра по основ на претходни задолжувања преку издадени еврообврзници, што го наметнува прашањето од каде ќе се најдат пари за исплата на овие долгови ако се земе предвид дека државата секој месец веќе се задолжува преку издавање записи и обврзници на домашниот пазар во мултимилионски износи.

Во стратегијата како еден од главните извори за финансирање на јавниот долг односно на буџетскиот дефицит се посочува домашниот пазар на хартии од вредност за кој се предвидува натамошен развој.

„Со цел поефикасно финансирање на буџетските потреби, Министерството за финансии ќе продолжи со континуирано издавање државни хартии од вредност, со што ќе обезбеди дополнително финансирање под поволни услови, во зависност од интересот на пазарните учесници“, пишува во стратегијата.

Како што се наведува, целта е одржување редовна застапеност на државните записи и на државните обврзници со среден и долг рок, во зависност од состојбите на пазарот.

„Во согласност со стратегијата за денаризација, во наредниот период Министерството ќе се фокусира на издавање државни хартии од вредност во домашна валута“, се наведува во стратегијата.

Во неа се додава дека Министерството ќе продолжи со промотивни активности за проширување на базата на инвеститори во државните хартии од вредност преку спроведување маркетиншка кампања за различни целни групи инвеститори.

Лимити

Освен максималниот праг за нивото на јавниот долг во однос на БДП, кој очигледно ќе се надминува сѐ до 2029 година, во стратегијата се дефинирани повеќе други лимити со кои би требало да се избегнат ризиците по јавните финансии. Па така, краткорочниот максимален лимит за нето-задолжување (домашно и странско) по основ на државниот долг во 2025 година е утврден на 600 милиони евра. Притоа се нагласува дека нето-задолжувањето во 2025 година го вклучува планираното задолжување во рамките на државниот долг намалено за отплатите по основ на овој долг. Дополнително, се утврдува дека лимитот за гарантираниот јавен долг во периодот 2025-2029 година не треба да надмине 15 проценти од БДП.

„Во согласност со проекциите, се очекува нивото на гарантираниот јавен долг во периодот 2025-2029 година да биде под утврдениот максимален лимит и да забележи тренд на опаѓање од 8,9 проценти во 2025 година, до ниво од 5,8 проценти во 2029 година“, пишува во стратегијата.

Depositphotos

Истовремено, се додава дека во идниот четиригодишен период се очекува реализација на планираните инвестиции во патната инфраструктура и енергетиката со заеми гарантирани од државата, за што се утврдува лимит за максимално нето-задолжување по основ на гарантиран долг во 2025 година од 250 милиони евра. Лимити се воведуваат и за валутната и каматната структура на државниот долг. Па така, за периодот 2025-2029 година минималниот праг на долгот во евра во вкупното портфолио на државниот долг во странска валута се утврдува на 80 проценти, а минималниот праг на долгот со фиксна каматна стапка е утврден на 60 проценти.

„Имајќи ја предвид моменталната структура на портфолиото на државниот долг и проекциите на среден рок, во периодот 2025-2029 година долгот со фиксна камата се движи значително над поставениот минимален праг. Ова ја одразува заложбата на Министерството за финансии за издавање долгорочни хартии од вредност на домашниот пазар, но и определбата за задолжување преку инструменти со фиксна каматна стапка на меѓународниот пазар на капитал“, се наведува во стратегијата.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар