Јавните финансии неодржливи без нови задолжувања

На аукција на државни записи закажана за утре(30 јули), Владата ќе бара заем од 2,5 милијарди денари (40,6 милиони евра). На аукцијата ќе се понудат едногодишни државни записи со каматна стапка од 3,8 проценти. Од Министерството за финансии во проспектот за аукцијата информираат дека износот на државни хартии од вредност што достасува за исплата во јули годинава е 6,9 милијарди денари (113 милиони евра).

Трето задолжување преку аукции овој месец

Утрешната аукција ќе биде трето задолжување на Владата преку издавање државни хартии од вредност овој месец. „Блумберг Адрија“ неодамна објави дека Министерството за финансии на 9 јули годинава на две аукции продаде државни хартии од вредност во вкупна вредност 5,92 милијарди денари (96,3 милиони евра). На аукција беа продадени едногодишни државни записи во износ од 2,97 милијарди денари (48,4 милиони евра) со каматна стапка од 3,8 проценти. Банки купија 61,29 проценти од записите, а 38,71 проценти други клиенти. На втората аукција беа продадени 15-годишни државни обврзници во износ од 2,94 милијарди денари (47,9 милиони евра) со каматна стаока од 5,6 проценти. Банки купија 12,21 проценти од обврзниците, а други клиенти 87,79 проценти.

Македонија веќе подолг период е влезена во циклус на задолжувања на домашниот и на странските пазари на капитал што во изминативе години го вивнаа јавниот долг на земјата. Износот на државниот долг на 31.03.2024 година достигна 7,54 милијарди евра, односно 50,4 проценти од БДП, а на јавниот долг достигна 8,76 милијарди евра односно 58,6 проценти од БДП. Согласно ревидираната стратегија за управување со јавниот долг за 2024 - 2026 (со изгледи до 2028 година), државниот долг на крајот на 2024 година ќе забележи благо зголемување и ќе изнесува 52,1 проценти од БДП, а јавниот долг се очекува да биде на нивото од 61,7 проценти од БДП.

Во предлогот за ребаланс на буџетот за 2024 година кој е веќе влезен во собраниска процедура се предвидува проектираниот дефицит за годинава во износ од 44,7 милијарди денари (726 милиони евра) и отплатата на долгот во износ од 39 милијарди денари 634 милиони евра) да се финансираат преку домашно и странско задолжување.

Отплатата на главнината по основ на надворешен долг во износ од 20,3 милијарди денари (330 милиони евра) го вклучува редовното сервисирање на обврските кон странските кредитори. Отплатата на главнината по основ на домашен долг во вкупен износ од 18,7 милијарди денари (304 милиони евра) се однесува на отплати на 3, 5 и 10-годишни државни обврзници и отплата на структурни обврзници. Другите долгорочни обврзници коишто се со рочности од 2, 15 и 30 години немаат доспевања во 2024 година.

Задолжувања на подолг рок

Предвиденото ниво на домашно задолжување изнесува 55,1 милијарди денари (895 милиони евра), а ќе се обезбеди преку задолжување со државни хартии од вредност (ДХВ) и/или домашен заем.

„Со задолжување на домашниот пазар ќе се обезбеди финансирање под поволни услови, користејќи ги поповолните каматни стапки. Едновремено, со цел оптимизација на портфолиото на ДХВ, a во насока на намалување на ризикот од рефинансирање, основна заложба на Министерството за финансии ќе биде и зголемување на рочноста на портфолиото на ДХВ“, се наведува во ребалансот на буџетот.

Задолжувањето во странство ќе се реализира преку повлекување на средства од втората транша од кредитната линија на ММФ за претпазливост и ликвидност во износ од 119,3 милиони СПВ (специјална права за влечење), прва транша од заем од ЕУ за макрофинансиска поддршка во износ од 50 милиони евра, билатерален заем од Унгарија во износ од 500 милиони евра, како и преку повлекување средства од други кредитни линии од странски финансиски институции наменети за финансирање одделни проекти и/или буџетски дефицит.

Ни треба средување на сметките  и затегнување на расходите

Претседателот на Фискалниот совет Глигор Бишев минатата недела на седницата на собраниската Комисија за финансирање и буџет на која на дневен ред беше ребалансот на буџетот меѓудругото порача дека Фискалниот совет го охрабрува Министерството за финансии што поскоро да го примени Европскиот систем на сметки од 2010 година при што дефицитот и доспеаните, а неизмирени обврски, и на државните претпијатија и на државните институции би биле вклучени во дефицитот и во јавниот долг. Според него, по индикативни податоци тоа се проценува на околу 500 милиони евра или 3,4 проценти од БДП. Тоа е кумулативно, не е од оваа година, и заради коректност, смета Бишев, треба да се постави таргет за тековниот дефицит,  да се собере храброст ова од минатото се да се исчисти и да се прикачи на јавниот долг на што инсистира и ЕУ. Тој посочи дека вкупниот јавен долг е од 65-66 проценти од БДП.

Глигор Бишев/Извор: Bloomberg Mercury

„Нашите препораки се со оглед на итноста, да се направи напор со одредени усогласувања буџетот да се усвои, но Министерството за финансии да се задолжи што побрзо да ја изготви буџетската стратегија и стратегијата за јавен долг кои се однесуваат на пет години и тука да се квантифицираат сите мерки и ефекти за усогласување со буџетските правила и тоа е добро да се направи пред да се донесе буџетот за 2025 година“, рече Бишев.

Како второ, тој повика министерката за финансии да се овласти со ресорните министри да се обидат тековните расходи кои што се многу високи, а кои достигнуваат 38 проценти од БДП (вкупните расходи се 48 проценти), да успеат барем да ги намалат за два процента.

„Да не дојдеме до толку висока граница, освен, доколку не се ова дубиози од минатото“, рече Бишев.

Тој се заложи за цврсти буџетски ограничувања посочувајќи го како добар модел тука примерот на две општини кои се соочиле со потреба од консолидација да им се даде 10-годишна обврзница за да си ги вратат своите обврски.

 

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар