Македонија веќе подолг период е влезена во циклус на задолжувања на домашниот и на странските пазари на капитал, кои во изминативе години го вивнаа јавниот долг на земјата. Износот на јавниот долг во вториот квартал од годинава достигна 8,87 милијарди евра односно 60,5 проценти од БДП, што е мало зголемување во однос на првиот квартал, кога долгот изнесуваше 8,77 милијарди евра (59,8 проценти од БДП).
Нашата земја главно се задолжува преку издавање државни хартии од вредност на домашниот пазар, со заеми од меѓународни институции, повремено издавање еврообврзници, а поретко преку директни заеми од други земји, како што е најновиот пример со кредитот од Унгарија. Со оглед на тоа што диверзификацијата и трошоците за задолжување играат битна улога во одржливоста на јавните финансии, анализиравме дали Македонија може да го следи примерот на Словенија и на уште неколку други земји од Централна и Источна Европа (ЦИЕ) што преку издавање таканаречени самурајски обврзници се задолжуваат на азиските пазари.
Прочитај повеќе
Владата ќе се задолжи 65 милиони евра преку аукција на записи и обврзници
Износот на јавниот долг достигна 8,76 милијарди евра односно 58,6 проценти од БДП заклучно со првиот квартал годинава.
29.08.2024
Јавните финансии неодржливи без нови задолжувања
Износот на државни хартии од вредност што достасува за исплата во јули годинава е 6,9 милијарди денари (113 милиони евра).
29.07.2024
Меѓународни тешкаши заработуваат на македонскиот јавен долг
Меѓу најголемите инвеститори во нашите еврообврзници се компании од САД, Германија, Луксембург, Велика Британија и од повеќе европски земји.
03.07.2024
Распонот на македонските еврообврзници сигнализира зголемени ризици
На почетокот на вториот квартал од годинава, а особено од април наваму, повторно има проширување на распоните кај сите македонски еврообврзници.
27.06.2024
Фити: Дисциплинирана фискална политика за висока економска стабилност
Клучните предизвици за македонската економија се поврзани со она што се случи по кризата од 2007-2009 година.
29.05.2024
Словенија пионер од регионот Адрија
Михаел Блажековиќ, аналитичар на пазари во „Блумберг Адрија“, вели дека Словенија неодамна издаде самурајски обврзници за да ја диверзифицира својата база на инвеститори и да ја прошири својата валутна изложеност во јавниот долг.
„Иако емисиите на тригодишни и петгодишни обврзници се релативно мали, тие служат како тест за побарувачката на азиските пазари. Обврзниците беа издадени со премија од околу 20 базични поени во однос на јапонските државни обврзници, што е усогласено со други слични земји и ја одразува нагорната крива на принос за јапонските обврзници“, вели Блажековиќ.
Тој додава дека вистинската профитабилност на овие обврзници може да се одреди само по пресметката на трошоците за заштита од девизен ризик (FX).
„Доколку каматата, во комбинација со трошоците за заштита, остане пониска од цената на долгот во евра и ако се претпостави силен интерес на инвеститорите, ова може да се смета за успешна стратегија за задолжување“, смета Блажековиќ.
Тој информира дека во регионот на ЦИЕ самурајските обврзници се издаваат во Унгарија, Полска и во Чешка. Заедно со Словенија, вкупните емисии на самурајски обврзници во поширокиот регион изнесуваат приближно четири милијарди евра.
„Последната емисија на Полска во 2023 година го покажува влијанието на депрецијацијата на јенот врз приносите, при што приносите се зголемуваат од почетните 0,8 проценти на еден процент, поттикнати од континуираната депрецијација на јенот во однос на еврото. Во регионот Адрија, Словенија е пионер во пристапот до азискиот пазар, додека другите земји во регионот не се очекува да издаваат самурајски обврзници во блиска иднина“, вели Блажековиќ.
Македонија не е зрела за самурајски обврзници
Кога станува збор за Македонија, Блажековиќ не очекува никакви емисии на обврзници деноминирани во јапонски јени, со оглед на ниското просечно издавање обврзници во земјата од само 26 милиони евра (комбинирани евра и денари), како и нејзиниот статус на пограничен пазар, кој е помалку привлечен за инвеститори во споредба со пазарите во развој.
„Инвестициските банки како аранжери генерално се незаинтересирани за такви мали емисии, па дури и да се, издавањето веројатно ќе биде значително поскапо поради повисоките административни и девизните хеџ-трошоци во однос на потенцијалната големина на емисијата“, вели Блажековиќ.
Тој за споредба наведува дека просечното издавање обврзници во Словенија кај сите активни обврзници надминува 1,5 милијарда евра, додека неодамнешната емисија деноминирана во јени беше над 280 милиони евра, што служи како тест за јапонскиот пазар.
„Попрудентно за Македонија е да продолжи со диверзификацијата на нејзиниот долг преку зелени и малопродажни обврзници за да се стимулира домашниот пазар на капитал и да се позиционира како зелена земја, со оглед на нејзината поволна географска локација за обновливи извори на енергија“, вели Блажековиќ.