Не е чудно што се загрева инфлацијата во Македонија: Колку е поскапо сѐ?

Постои ли опасност повторно да бидеме сведоци на двоцифрен раст на инфлацијата во наредните месеци е дилема што добива на значење откако Државниот завод за статистика минатата недела соопшти дека таа забрзува и за ноември изнесува 4,3 проценти. Сакајќи да истражиме зошто се загрева инфлацијата, направивме анализа на движењето на цените на производите што влегуваат во структурата на индексот на трошоците на животот.

Откривме дека ретки се производите и услугите што во ноември не поскапеле во однос на истиот месец минатата година. Зголемување на цените има буквално кај сите прехранбени производи и безалкохолни пијалаци, а тоа е најизразено кај зеленчукот, соковите, минералната вода и кафето.

Забележително зголемување на цените има и кај повеќето медицински и фармацевтски производи, како и кај стоматолошките услуги.

За една година поскапеле и алкохолните пијалаци, а значително зголемување на цените има и кај тутунот.

Во периодот ноември 2023-2024 година меѓу ретките производи кај кои има мало намалување на цените се енергентите, но, од друга страна, има многу позабележителен раст на трошоците за комуналии.

Какви се очекувањата на економските аналитичари?

Народната банка во изминатиов период во два наврата ја намали каматата на благајничките записи од 6,30 на 5,80 проценти, со што сигнализира олабавување на монетарната политика, која подолг период беше рестриктивна со цел да се влијае на зауздување на високата инфлација.

Во последниот квартален извештај од Народната банка наведуваат дека кога станува збор за очекуваната патека на стапката на инфлација, домашните и меѓународните институции предвидуваат надолен тренд на растот на потрошувачките цени во наредниот период. Слични се очекувањата и на анкетираните економски аналитичари искажани во рамките на анкетата за инфлациските очекувања и очекувањата за движењето на реалниот БДП (спроведена во септември 2024 година). Во неа аналитичарите предвидуваат дека стапката на инфлација ќе се сведе до нивото од 3,6 проценти во 2024 година, 2,9 проценти во 2025 година и 2,4 проценти во 2026 година, во согласност со очекувањата за поумерени ценовни притисоци поради постепеното стабилизирање на цените на храната и енергентите, мерките што се преземаат од носителите на политиките, како и забавувањето на странската инфлација.

„Послабите притисоци од цените на храната и енергијата влијаат поволно врз очекувањата за идното краткорочно движење на цените во сегментот на преработувачката индустрија, градежништвото и во услужниот сектор“, се наведува во извештајот.

Така, во рамките на корпоративниот сектор во третиот квартал од 2024 година, во просек, очекувањата за движењето на цените во периодот октомври-декември се малку поповолни кај преработувачката индустрија, градежништвото и во услужниот сектор, каде што се забележува намалување на бројот на раководители на претпријатијата што очекуваат пораст на цените на нивните производи.

„Од друга страна, во трговијата на мало има мало влошување на тој сооднос во споредба со претходниот квартал“, информираат од Народната банка.

Во однос на очекувањата на потрошувачите за промените во цените во наредните 12 месеци, се забележува мало влошување во споредба со претходните очекувања, односно се намалува бројот на лица што очекуваат намалување на цените наспроти оние што очекуваат раст на цените.

Цените на храната носат неизвесност

Инаку, од аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ во новата анализа на макроекономската состојба во регионот констатираат дека инфлацијата доста забави во споредба со изминативе две години, но очекуваат нејзината отпорност да дојде до израз во наредните периоди.

„Имајќи предвид дека очекуваме економски раст, а платите во регионот веќе извесно време реално растат, домашната побарувачка ќе биде главниот столб на отпорноста на инфлацијата и тоа најдобро ќе се одрази во бројките за базичната инфлацијата“, велат аналитичарите.

Тие укажуваат дека годинава цените на енергијата генерално ја забавија инфлацијата, што остава простор за корекција на цените во наредните години, особено со оглед на тоа што цените на енергентите се ограничени.

„Цените на храната се најнестабилниот сегмент. Ако се имаат предвид сѐ почестите временски непогоди и враќањето на глобалниот раст на цените на храната, во овој сегмент очекуваме дополнително опстојување на инфлаторните притисоци“, велат аналитичарите.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар