Македонија на ниво на африкански Бенин и Албанија за нови задолжувања

Македонската Влада годинава ќе мора да продолжи да се задолжува за да се исплатат старите долгови и за да се финансира буџетскиот дефицит. Иако „Блумберг“ објави дека  Министерството за финансии се подготвува за издавање нова еврообврзница, оттаму за „Блумберг Адрија“ велат дека задолжувањето во странство, како и задолжувањето на домашниот пазар, во текот на 2025 година ќе се реализира согласно планираното со усвоениот Буџет за 2025 година.

„Согласно усвоениот Буџет во текот на оваа година планирано е задолжување на пазарот во странство преку повлекување средства од втората транша од заем од ЕУ за макрофинансиска поддршка во износ од 50 милиони евра, билатерален заем во износ од 500 милиони евра, како и преку повлекување средства од други кредитни линии од странски финансиски институции наменети за финансирање одделни проекти и/или буџетски дефицит. Притоа, одлуката за изворите на надворешно финансирање за 2025 година е заснована на анализата на пазарот, а целта е да се постигнат најповолни услови, односно најниски трошоци во Буџетот при оптимално ниво на ризик“, велат од Министерството.

Се чини дека ваквата одлука на Владата е оправдана со оглед на тоа што во изминатиов период поскапува задолжувањето на меѓународните финансиски пазари. Главното прашање што се наметнува во вакви услови не е дали ќе се најдат пари, туку колкава цена ќе треба да платат македонските граѓани за да се обезбедат средства за јавните финансии. Со помош на нашиот аналитички тим даваме одговори на клучните дилеми поврзани со оваа проблематика.

Ќе се види како инвеститорите ја перцепираат Македонија

Михаел Блажековиќ, аналитичар на пазари во „Блумберг Адрија“ вели дека предизвикот за задолжување доаѓа оваа година кога доспеваат приближно 1,5 милијарди евра домашни и еврообврзници.

„Оваа година појасно ќе се види како инвеститорите ја доживуваат Северна Македонија во однос на потребите за рефинансирање. По пресвртот на економските движења, во третиот квартал на 2024 година беше постигнат солиден раст од три проценти, додека новата Влада како приоритет ги постави инвестициите во инфраструктурата, дури и на штета на построгата фискална дисциплина“, вели Блажековиќ.

Михаел Блажековиќ, аналитичар на пазари во „Блумберг Адрија“

Нашиот аналитички тим очекува буџетскиот дефицит за 2025 година да достигне речиси пет проценти од БДП, што претставува најголемо учество во регионот Адрија. Истовремено, приближно 0,8 милијарди евра (околу шест проценти од БДП) ќе бидат наменети за стратешки проекти како што се автопатот Коридор 10Д (Прилеп-Битола) и водоводниот и канализацискиот систем.

„Затоа, потребите за задолжување ќе бидат поголеми оваа и во наредните години, а Северна Македонија ќе мора да прибегнува кон издавање еврообврзници повеќе отколку што имаше во претходните години. Иако ликвидноста на домашниот банкарски сектор е доволна за покривање на задолжувањето со домашна емисија, отвореноста кон странските инвеститори и диверзификацијата на валутите и кредиторите исто така треба да бидат опција за Владата“, смета Блажековиќ.                      

Континуиран раст на јавниот долг Јавниот долг на Македонија драстично се зголеми во последниве две децении, од 1,82 милијарда евра во 2003 година на 8,87 милијарди евра во вториот квартал од 2024 година односно 60,5 проценти од бруто-домашниот производ.

Се задолжуваме најскапо во регионот

Тој укажува дека задолжувањето беше значително поскапо во последните две години отколку пред овој циклус на зголемувања на монетарните каматни стапки. Приносите пред 2022 година беа на нивоа под два отсто, додека денес се на околу пет отсто на петгодишните обврзници.

„Сепак, очекуваме продолжување на монетарното олеснување и пониски референтни каматни стапки, што ќе ги намали приносите во остатокот од 2025 година. Северна Македонија најскапо се задолжува во однос на земјите од регионот Адрија, со оглед на статусот ББ- на кредитниот рејтинг и слабиот економски раст“, објаснува Блажековиќ.

Кога ќе ги погледнеме земјите од регионот и приносите по кои се задолжуваат во евра, посочува нашиот аналитичар, најдобра споредба е Албанија.

„Имено, според S&P, Албанија има ист кредитен рејтинг како и Северна Македонија (ББ-). Од друга страна, на графиконот е прикажан и петгодишниот трошок за задолжување на Србија, која има повисок рејтинг (БББ-). Доколку Северна Македонија се задолжи на пет години приносот веројатно би бил на ниво на албанскиот, околу 4,7-4,9 проценти. Исто така, овој принос одговара на историскиот распон на македонските наспроти српските обврзници, околу 80 базични поени“, вели Блажековиќ.

Доколку Северна Македонија се задолжува на подолг рок, да речеме на вообичаен начин преку десетгодишна обврзница во евра, посочува Блажековиќ, тогаш би можеле да ја споредиме со егзотичната африканска земја Бенин, која има ист рејтинг.

„Имено, ако денес Северна Македонија се задолжи на десет години во евра, приносот веројатно би бил околу 6,8 проценти, што е приближно 10 базични поени пониско од сегашната десетгодишна еврообврзница на Бенин“, вели нашиот аналитичар.                      

Пристигнуваат за наплата старите сметки Во периодот 2025-2028 година Македонија во четири наврати треба да отплати вкупно 2,4 милијарди евра по основ на претходни задолжувања преку издадени еврообврзници.

 

Со „ѓубре“ рејтинг тешко до поевтини пари

Блажековиќ посочува дека ликвидноста на домашниот систем, како и расположливоста на средства на странските пазари не е доведена во прашање.

„Но, имајќи предвид дека Северна Македонија се уште е во „ѓубре“ територија во однос на кредитниот рејтинг, значителен пад на приносите во моментов не е можен. Користејќи го примерот на Србија, можеме да видиме колку може да заштеди промената на рејтингот на инвестициската оценка - пад на приносот за еден процент оваа година на десетгодишната обврзница“, вели Блажековиќ.

Тој додава дека од друга страна, Северна Македонија ќе има корист од партнерството со унгарската Експорт-импорт банка, која обезбеди заем со поволна каматна стапка од 3,25 проценти, што е за околу 2 п.п. пониска од пазарните каматни стапки.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар