„Блумберг“: Македонија се подготвува за издавање еврообврзница во 2025

Македонија се подготвува за издавање еврообврзница во 2025 година, според изјавата на министерката за финансии Гордана Димитриевска-Кочоска во рамките на форумот на Централна и Источна Европа во Виена којашто ја пренесе „Блумберг“. Во изјавата таа не прецизира за колкава сума станува збор и кога би било новото задолжување. Ваквата најава доаѓа во период кога пристигнува за исплата еврообврзницата издадена во 2018 година во износ од 500 милиони евра за што Владата веќе обезбеди пари преку директен заем од Унгарија, на која сега и должиме милијарда евра.

„Блумберг Адрија“ во повеќе наврати пишуваше дека јавните трошоци односно финансирањето на буџетскиот дефицит се неодржливи без нови задолжувања, како и дека во последните месеци од 2024 година, како и првите неколку денови од оваа година забележително е зголемување на приносите на државните обврзници на меѓународните финансиски пазари, што ќе влијае на зголемување на трошоците за задолжување преку обврзници и за нашата земја.

Само во текот на изминатиот месец, 10-годишната американска обврзница порасна за 45 базични поени на 4,65 отсто, додека подолгиот рок (30-години) е блиску до пробивање на 5 отсто. Меѓу главните причини за трендот на раст на приносите на обврзниците се глобалната геополитичка неизвесност, најавата за царини и изразената фискална недисциплина на САД, Франција и Велика Британија.

Зголемени трошоци за задолжување

Повисоките приноси на обврзниците значително влијаат на глобалните финансиски услови, особено за земјите со нестабилни фискални позиции, кои се соочуваат со зголемени трошоци за задолжување.

„Повисоките каматни стапки го зголемуваат товарот на јавниот долг и го ограничуваат фискалниот простор на владите за справување со идни економски предизвици. Оваа ситуација ги прави дополнително ранливи и под поголем мониторинг од страна на инвеститорите бараат повисоки приноси како компензација за зголемената неизвесност“, изјави Андријана Поповска, извршна директорка на „ВФП Фонд Менаџмент“ неодамна за „Блумберг Адрија“. „Дополнително, зголемената контрола од рејтинг агенциите би можела да резултира со намалување на кредитниот рејтинг, што пак дополнително ги зголемува трошоците за задолжување и ја намалува довербата во економијата.“

Таа објаснува дека зголемувањето на глобалните приноси значи дека трошоците за ново задолжување може да бидат повисоки, што директно би го оптоварувал буџетот на државите

„Кога приносите на обврзниците на држави со инвестициски кредитен рејтинг, како што се на пример САД и Велика Британија, се зголемуваат, тоа има директен ефект врз приносите на обврзниците на земјите со шпекулативен или неинвестициски кредитен рејтинг. Логично, овој ефект се должи на фактот што инвеститорите бараат повисока компензација за перципираниот ризик кај економии со пониски кредитни рејтинзи“, вели таа.

Континуиран раст на јавниот долг

Јавниот долг на Македонија драстично се зголеми во последниве две децении, од 1,82 милијарда евра во 2003 година на 8,87 милијарди евра во вториот квартал од 2024 година односно 60,5 проценти од бруто-домашниот производ.

Во периодот 2025-2028 година Македонија во четири наврати треба да отплати вкупно 2,4 милијарди евра по основ на претходни задолжувања преку издадени еврообврзници, што го наметнува прашањето од каде ќе се најдат пари за исплата на овие долгови ако се земе предвид дека државата секој месец веќе се задолжува преку издавање записи и обврзници на домашниот пазар во мултимилионски износи.

Во новата стратегија за управување со јавниот долг како еден од главните извори за финансирање на јавниот долг односно на буџетскиот дефицит се посочува домашниот пазар на хартии од вредност за кој се предвидува натамошен развој.

„Со цел поефикасно финансирање на буџетските потреби, Министерството за финансии ќе продолжи со континуирано издавање државни хартии од вредност, со што ќе обезбеди дополнително финансирање под поволни услови, во зависност од интересот на пазарните учесници“, пишува во стратегијата.

Како што се наведува, целта е одржување редовна застапеност на државните записи и на државните обврзници со среден и долг рок, во зависност од состојбите на пазарот.

„Во согласност со стратегијата за денаризација, во наредниот период Министерството ќе се фокусира на издавање државни хартии од вредност во домашна валута“, се наведува во стратегијата.

Во неа се додава дека Министерството ќе продолжи со промотивни активности за проширување на базата на инвеститори во државните хартии од вредност преку спроведување маркетиншка кампања за различни целни групи инвеститори.

Лимити

Во новата стратегија за управување со јавниот долг е утврдено дека лимитот на вкупниот јавен долг не треба да го надмине нивото од 60 проценти од БДП, меѓутоа исто така се посочува и дека, според среднорочните проекции, јавниот долг ќе го надмине утврдениот максимален праг. Освен максималниот праг за нивото на јавниот долг во однос на БДП, кој очигледно ќе се надминува сѐ до 2029 година, во стратегијата се дефинирани повеќе други лимити со кои би требало да се избегнат ризиците по јавните финансии. Па така, краткорочниот максимален лимит за нето-задолжување (домашно и странско) по основ на државниот долг во 2025 година е утврден на 600 милиони евра. Притоа се нагласува дека нето-задолжувањето во 2025 година го вклучува планираното задолжување во рамките на државниот долг намалено за отплатите по основ на овој долг. Дополнително, се утврдува дека лимитот за гарантираниот јавен долг во периодот 2025-2029 година не треба да надмине 15 проценти од БДП.

„Во согласност со проекциите, се очекува нивото на гарантираниот јавен долг во периодот 2025-2029 година да биде под утврдениот максимален лимит и да забележи тренд на опаѓање од 8,9 проценти во 2025 година, до ниво од 5,8 проценти во 2029 година“, пишува во стратегијата.

Истовремено, се додава дека во идниот четиригодишен период се очекува реализација на планираните инвестиции во патната инфраструктура и енергетиката со заеми гарантирани од државата, за што се утврдува лимит за максимално нето-задолжување по основ на гарантиран долг во 2025 година од 250 милиони евра. Лимити се воведуваат и за валутната и каматната структура на државниот долг. Па така, за периодот 2025-2029 година минималниот праг на долгот во евра во вкупното портфолио на државниот долг во странска валута се утврдува на 80 проценти, а минималниот праг на долгот со фиксна каматна стапка е утврден на 60 проценти.

„Имајќи ја предвид моменталната структура на портфолиото на државниот долг и проекциите на среден рок, во периодот 2025-2029 година долгот со фиксна камата се движи значително над поставениот минимален праг. Ова ја одразува заложбата на Министерството за финансии за издавање долгорочни хартии од вредност на домашниот пазар, но и определбата за задолжување преку инструменти со фиксна каматна стапка на меѓународниот пазар на капитал“, се наведува во стратегијата.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар