.webp){kind=icon}
По енормниот раст на цените на становите во Македонија, кој достигна двоцифрени стапки во изминатава година, доаѓа период на намалување цената на станбениот квадрат односно стабилизација на пазарот, предвидува аналитичкиот тим на „Блумберг Адриа“.
Како еден од главните фактори кои би влијаеле врз намалување на цените се наведува зголемувањето на каматните стапки за задолжување преку станбени кредити, што ќе ги направи овие кредитни продукти помалку привлечни.
„Анкетата за кредитирањето на банките сè уште покажува олеснување кај кредитите стандарди за одобрување станбени кредити, сепак трендот е негативен при што се помалку банки известуваат за олеснување на кредитните стандарди, што сигнализира пресврт во однос на критериумите за одобрување вакви заеми“, укажува нашиот аналитички тим.
Дополнително, се потенцира дека обемот на издадени градежни дозволи од 2021 година наваму сугерира зголемување на понудата на краток рок, што би влијаело врз намалување на цените на становите. Уште еден фактор што ќе делува негативно на притисоците на цените на станбениот квадрат е што голем дел од населението во Македонија живее во сопствени станови. Имено, дури 86 проценти од граѓаните имаат сопствен дом наспроти просекот во ЕУ кој што изнесува 70 проценти.
Меѓу факторите што би придонеле кон стаблизација на цените на становите се наведува и отсуството на институционален оператор за закуп на станбени згради (т.е. големи повеќесемејни комплекси). Аналитичкиот тим на „Блумберг Адриа“ предвидува дека кога ваквите оператори ќе влезат на пазарот ќе влијаат врз намалување на цените на недвижностите. Уште една причина која оди во прилог на прогнозите за пад на цените е лошата демографска перспектива.
„Се додека личниот доход е поатрактивен во странство, ќе има помала локална побарувачка за купување на живеалиште“, укажуваат аналитичарите.
Од друга страна, има фактори кои би можеле да влијаат врз одржување на цените на становите на високо ниво во иднина. Такви се отсуството на високо развиена регулатива за изнајмување недвижнини и пролонгираните геополитички тензии, кои би можеле да дејствуваат во насока на севкупни зголемувања на цените, недостиг на енергија, скокови кај суровините и материјални трошоци и негативни движења на пазарот на трудот. Тоа значи дека геополитичките тензии би можеле ги задржат зголемените цени на недвижностите.
„И покрај зголемувањето на каматните стапки на станебните кредити, тие се уште се на историски ниски нивоа, што ги одржува привлечни за купувачите на домови. Без оглед на заживувањето на кредитната активноста (+15,5 проценти на годишно ниво во во првото тримесечје од 2022 година), учеството на станбените кредити во однос на вкупните кредити е на ниско ниво од 18 проценти, што е под просекот на ЕУ од 43 проценти и го прави македонскиот банкарски систем релативно помалку ранлив на пазарот на недвижности“, се вели во анализата на тимот на „Блумберг Адриа“.
Во неа, се додава дека постепеното подобрување на политичка стабилност и напредокот во процесот на интеграција во ЕУ исто така би можело да влијае врз одржување на цените на становите на повисоко ниво.
