Драстичен пад на извозот на јагнешко месо од Македонија

На нецел месец до Велигден откупот на јагниња во земјава сѐ уште не почнал интензивно, а цената по која деновиве се откупуваат јагнињата, кои потоа треба да се обработат во кланиците и да се пласираат претежно на странските пазари, е иста како и лани, па и преклани, околу 220-230 денари за килограм жива мера. Но трошоците во меѓувреме се зголемени, се жалат одгледувачите на овци и јагниња, незадоволни од откупната цена што засега им се нуди, иако бројките може и да варираат допрва.

„Моментално сѐ уште нема значителен пласман, односно организираниот откуп не е започнат, туку повремено ако се случи некоја продажба и слично. Годинава се совпаѓаат православниот и Велигден кај другите конфесии, па очекувам по први април посериозно да почне откупот, а шпицот да биде некаде околу 10-11 април. Меѓутоа, цената што сега циркулира едвај ги покрива нашите трошоци, затоа што сѐ е поскапено – сточната храна, работната рака итн. - и искрено не знам како ќе се продолжи понатаму“, ни рече Маринко Билбилоски, одгледувач на овци од Гостивар, кој долго време работел и во месната индустрија и извозот на јагнешко.

Од Стопанската комора ни изјавија дека во согласност со информациите добиени од домашните кланичари и извозници на јагнешко месо, досега се реализирани околу 10 отсто од планираниот вкупен извоз на јагне пред велигденските празници.

Од Здружението на прехранбена индустрија и земјоделство при Комората исто така велат дека зголемени извозни активности се очекуваат во првата половина на април, кога ќе се извезе најголем дел од јагнињата на традиционалните пазари, во согласност со склучените договори.

„За жал, поради забраната за извоз на јагне од земјите од регионот, како Романија, Грција, Бугарија, Унгарија (поради болест кај копитари), тие извезуваат само живо јагне по пониска цена, што, пак, влијае и на извозната нешто пониска цена на македонското јагне“, велат кланичарите. Според нив, понуда на домашниот пазар ќе има, во доволни количества и во согласност со пазарните цени. Нашиот соговорник Билбилоски ни рече дека не очекува цената во домашните месарници да биде под 600 денари за килограм, ако остане моменталната откупна цена, со оглед на досегашната практика и искуство при формирањето на малопродажните цени.

Паѓа извозот на јагниња  во Италија, расте во Хрватска

Од македонското јагнешко месо помал дел е наменет за домашниот пазар, додека поголем се извезува во Италија, Хрватска, Грција и на други пазари. Меѓутоа, проблемот е што бројот на овци од година на година се намалува, а со тоа и од кланиците излегуваат сѐ помал број јагниња за извоз. За дваесетина години бројот на овци во Македонија е намален повеќе од двојно, од околу 1,2 милион на помалку од 600 илјади, според државната статистика. Само во последните пет години бројката се намалила за над 20 проценти, а извозот на јагниња од речиси 2.700 тони во 2021 година е намален на 1.800  тони во 2024-та.

Карактеристично е тоа што во Италија, некогаш најголем пазар за македонските јагниња, последниве години извозот паѓа, односно од речиси 11 милиони евра извоз во 2021 година е намален на 3,8 милиони во 2024 година, додека во Хрватска е речиси двојно пораснат, од три милиони на 5,5 милиони евра лани. Сепак, за последните пет години во Италија се извезени речиси половина од јагнињата, или 48 проценти.

Во Македонија некогаш имало два милиона овци, сега ниту 600 илјади

Познавачите на состојбите во овчарството велат дека сегашната ситуација не е ниту бледа сенка на она што некогаш била Македонија во оваа сточарска гранка.

„Македонија го дочека осамостојувањето од федерацијата со над два милиона овци, а сега нема ниту 600 илјади според официјалната статистика, иако јас сум убеден дека таа бројка е и уште помала, не повеќе од 350 илјади“, вели Киро Кипроски, долгогодишен новинар и публицист, кој има објавено неколку монографии за овчарството во земјава. Тој истакнува како пример дека само во гостиварската кланица, своевремено најголема во земјава, се обработувале и подготвувале за извоз и по 150 илјади јагниња за време на велигденските празници.

„Лошите политики доведоа до згаснување на гостиварската индустриска кланица ‘Горни Полог’, најсовремена на Балканот, со капацитет за дневно колење на над 10.000 јагниња и нивна обработка. Во 2018-та на овој гигант му беше ставен катанец, објектите се урнаа и на нивно место се изгради станбена населба“, вели Кипроски.

Оваа кланица, според нашиот соговорник, била стожер за развојот на сточарските задруги во западниот дел на Македонија, додека сега одгледувачите на овци и јагниња практично се оставени секој сам да се снаоѓа во бизнисот што пополека згаснува.

Тони Софрониевски е еден од поголемите индивидуални одгледувачи на овци, а произведува и овчо сирење, со стадо од над 2.000 грла во мавровското  село Бродец. Тој вели дека со години се повторува истата приказна во овој сточарски бизнис – откупните цени што се нудат не ги покриваат трошоците на сточарите, а тие мора да им ги продадат на домашните кланици ако сакаат да ги добијат државните субвенции, 1.000 денари за предадено јагне.

„Во моментов три кланици во државава ги диктираат условите и ние мора само ним да им ги продаваме јагнињата, иако на слободен пазар би можело да се добие и подобра цена, но тогаш го губиме правото на субвенции. Одгледувачите се во трка со времето, затоа што јагнето како што добива на тежина, кланиците сѐ помалку сакаат да го откупат и вие треба да го дадете под цената“, објаснува Софрониевски.

Тој вели дека овчарството од година на година станува сѐ потежок и помалку исплатлив бизнис, затоа што трошоците постојано растат, а откупните цени не го следат тоа темпо.

„Сточната храна поскапува, енергентите поскапуваат, работната рака поскапува... Никој не сака да работи како овчар, иако платата отиде и над 1.000 евра, со покриена храна и други трошоци, но, едноставно, тоа е тешка професија и сите бегаат од неа. Луѓето, немајќи друг избор, почнуваат да продаваат дел по дел од своите стада, а некои и целосно се повлекуваат од бизнисот“.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар