Со мазут ја спасуваме зимата, штетата пак на наша страна

Енергетски неизвесната зима поради ценовната нестабилност во снабдувањето со електрична енергија и несигурноста околу набавката на природен гас за потребите на системот за топлинска енергија, ја носат државата во незавидна ситуација. Неопходно е враќање на мазутот во употреба.

Во моментов ТЕЦ Неготино работи на мазут, иако за сега не со полн капацитет но, пред десетина дена и РЕК Битола веќе ја тестираше постројката што работи на мазут, со цел да се провери дали е функционална и подготвена да се пушти во погон за претстојната зима доколку има потреба од тоа.

Но, се поставува прашањето како тоа ќе се одрази на животната средина и дали Македонија има капацитет да се справи со предизвикот од дополнително загадување на воздухот, во услови кога државата и без тоа се соочуваше со енормно аерозагадување и во текот на минатите неколку зими често беше меѓу најзагадените држави во светот.

Со враќањето на мазутот во употреба за производство на електрична и топлинска енергија воопшто не можат да се помират од Иницијативата О2, составена од повеќе граѓански здруженија, кои се борат за заштита на природата и обезбедување на чиста и здрава животна средина.

„Поради несоодветна подготвеност и ненавремено вложување, сега сите ние, граѓаните, животната средина, ќе бидеме колатерна жртва, ќе трпиме последици од загадување на воздухот пред сѐ“, велат од О2 Иницијативата за Блумберг Адриа.

О2 реагира особено затоа што капацитетите немаат соодветни филтри за прочистување на воздухот, што барем во извесна мера треба да ги намалат штетните честички од употребата на мазутот.

„Во услови на застрашувачка енергетска криза, која несомнено не очекува, никој не мисли на загадувањето, а поставување на филтри е подеднакво важно за заштитата на здравјето на сите нас. Тоа мора да биде направено веднаш, истовремено и со детални и комплетни контроли на надлежните инспекторати околу тоа каков мазут ќе биде користен, од каде ќе биде увезен, контрола на составот, начинот на коритење, бидејќи досегашното искуство покажа огромни скандали токму на оваа тема“, велат од О2 Иницијатива, дополнувајќи дека аерозагадувањето не смее да оди во втор или трет план.

МИА

„Во земјава има и други, повеќе од 60 здравствени установи кои за загревање користат мазут, нафта, дрва, меѓу нив и специјалните болници за белодробни заболувања, што е незамисливо. Ние со години апелираме дека оваа пракса мора да престане веднаш, бидејќи државата е голем загадувач. Дополнително се трошат милиони и милиони евра за загревање на државните објекти со мазут, нафта, дрва“, реагираат од О2.

Нема никакви сомневања дека употребата на фосилните горива е штетна за животната средина. Гасовите што се создаваат при нивното согорување се отровни и опасни за човекот.

„Со ова согорување се произведуваат околу 21,3 милиони тони јаглерод диоксид годишно, а научните проценки потврдуваат дека може да се апсорбира само половина од ова количество. Она што не може природно да се апсорбира, останува во атмосферата и е главен причинител на ефектот на стаклената градина, што пак го предизвикува глобалното затоплување на планетата и промена на природните процеси“, објаснуваат од О2 Иницијатива за Блумберг Адриа.

Надлежните ќе ја следат состојбата

Од Министерството за животна средина образложуваат дека во услови на енергетска криза, со која се соочува меѓународната заедница, владите на државите се принудени да ги прилагодат своите економии на новонастанатите услови.

„Владата на РСМ останува на своите глобали политики за зeлен развој и за користење обновливи извори на енергија, но во моментот мора да преземе краткорочни мерки за надминување на кризата за снабдување со електрична енергија“, велат од Министерството за животна средина за Блумберг Адриа.

Блумберг Адриа

Покрај мерките за штедење што ќе важат до март наредната година, главна ориентација, не само на нашата државата туку и на другите европски земји, е максимално искористување на домашните капацитети за да се обезбеди непречена испорака на потребните количини електрична енергија за домаќинствата и малите потрошувачи, а со цел да се намали зависноста од купување струја, што според Министерството за животна средина е многу нестабилна варијанта.

„Тоа значи дека мора максимално да се стават во погон домашните капацитети вклучително и оние кои користат мазут. Но тоа никако не значи отстапување од зацртаните политики и правци на развој, туку само прилагодување на моменталната кризна ситуација која може да има силни економски последици и за граѓаните и за економијата во целост“, објаснуваат од Министерството за животна средина.

„Што се однесува до можно зголемување на загадувањето предизвикано со пуштање во погон на РЕК Битола, истото ќе се следи согласно законските одреби и подзаконските акти, односно пропишаните гранични вредности на емисии“, велат од Министерството за животна средина за Блумберг Адриа и напоменуваат дека употребата на мазут е само времена мерка.

Зошто дојдовме до ситуација мазутот да биде повторно „во игра“?

Според експертите, суштината е во проблематичното снабдувањето со природен гас, од единствена причина што Македонија не прифаќа да плаќа гас со руски рубљи, заради што ќе страда стопанството.

„Се додека не се потпише договор да дотекува гас ќе имаме проблем, бидејќи ако нема гас, тогаш нема да работи ТЕ-ТО, од кој 70 отсто од топлинската енергија одеа за БЕГ, што сега треба да го преземе ЕСМ“, вели Константин Димитров, професор и експерт за енергетика.

Ако нема природен гас, единствена можност за топлификација да работи е ако се користи течно гориво, а најевтин е мазутот. Но, тој загадува.

Главниот град изминативе неолку години често во текот на зимските месеци се наоѓаше на врвот од листата најзагадени градови во светот и тоа во услови кога топланите работеа на природен гас.

„Со оглед на тоа што во Скопје има три топлани, ако сега сите три преминат на мазут, загадувањето ќе биде најмалку двојно поголемо и еве, барем во нешто ќе успееме да бидеме први во светот. Тогаш ќе ни требаат гас-маски против бојни отрови или едноставно нема да дишеме за да се заштитиме“, вели со иронија професорот Димитров.

Инаку, законот предвидува дека доколку нема доволни количини природен гас, топланите да работат на алтернативни начини, на пример на мазут.

И претседателот на Регулаторната комисија за енергетика, Марко Бислимовски, неколку пати до сега апелираше до властите да најдат начин да обезбедат природен гас за претстојната грејна сезона, зашто според него, доколку се употребува алтернативата мазут, тоа ќе предизвика сериозен еколошки проблем.

Државата веќе обезбеди 50 милиони евра, пари кои ги стави на располагање на ЕСМ за набавка на јаглен и мазут, а според пресметките, набавка на околу 200 илјади тони мазут ќе биде доволна количина за во периодот од ноевмри до април да се обезбеди непречено функционирање во енергетски најнеизвесната зима.

Инаку, во Македонија речиси две третини од домашното производство на струја се обезбедува преку термоелектраните, кои што всушност се најголеми загадувачи на амбиенталниот воздух.

 

 

Што може да се преземе?

Според професорот Константин Димитров, државата треба да даде поголема слобода во однос на инсталирањето фотоволтаици.

„Државата треба да дозволи секој потрошувач да може да постави фотоволтаици со толкав капацитет, колку што Електродиструбуција потпишала да му испорачува електрична енергија. На тој начин ќе се поттикнат фирмите и домаќинствата да инсталираат повеќе фотоволтаици, а од друга страна тоа нема да направи штета зашто за толкава количина веќе е димензионирана мрежата“, објаснува Димитров.

Bloomberg

Сегашната регулатива дозволува инсталација на фотоволтаици со моќност до 6 киловати за индивидуалните објекти за домување и до 40 киловати за стопанските субјекти. Владата веќе ги усвои предложените измени со кои треба за нијанса да се ослесни процедурата за инсталирање, односно за поставување фотоволтаици повеќе да нема потреба да се чека одобрение од општината. Се очекува предложените законски измени наскоро да се најдат пред пратениците и да се изгласаат, после што за поставување фотоволтаици инвеститорите ќе треба само да ги известат локалните власти. Владата очекува дека со ваквиот потег ќе се зголеми интересот од страна на домаќинствата и фирмите за поставување фотоволтаици, а ќе се скрати и времето за реализација на инвестициите.

Но, експертите сметаат дека 6 киловати ниту ги задоволуваат потребите ниту, пак, инвестицијата се исплатува. Според енергетичарот Комнстантин Димитров, за да се врати инвестицијата од заштедата би биле потребни околу 20 години.

„Домаќинствата ќе имаат мала моќност по фази бидејќи вкупната произведена сончева енергија инверторот ја дели по фази и ја испорачува одделно на секоја фаза. Во зимските денови енергијата од трите фази не надминува 1 киловат, а тоа значи дека со таа моќност нема да имате струја од колекторот ниту за кафе да сварите. Единствено во летниот период во најтоплиот период од денот домаќинствата ќе имаат повеќе од 1 киловат по фаза“, објаснува професорот Димитров, според кого за домаќинствата е потребно од 10 до 12 киловати за да функционираат и да им се исплати инвестицијата.

Примерот од соседна Србија покажува дека таму нема ограничување на моќноста што ќе ја инсталираат домаќинствата. Но, државата субвенционира до 7 киловати за поставување фотоволтаици. Сѐ што е над таа моќност нема поддршка од државата.

Bloomberg

Колку повеќе фотонапонски централи инсталираат домаќинствата, толку повеќе ќе има произведена чиста енергија, која што ако не се искористи се праќа во системот.

„Ако ги поттикнеме домаќинствата да инвестираат во своја енергија, вишокот ќе може да се пренесе за стопанството по поевтини цени од пазарните, а дополнително, колку повеќе произведуваме енергија, толку помалку ќе користиме мазут“, објаснува Константин Димитров, професор и експерт за енергетика.

Претходно во разговор за Блумберг Адриа ТВ и универзитетскиот професор Димитар Димитров рече дека е потребно државата да направи сѐ што е во нејзина моќ за да го поттикне производството од обновливи извори. Покрај драстично олеснување на проектната документација за инсталација на фотоволтаици, Димитров предлага и да се укине Данокот на додадена вредност за производство на енергијата од обновливи извори.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар