Воениот конфликт меѓу Палестина и Израел веројатно нема да има големо влијание врз вредноста на акциите и референтните индекси на светските берзи, со оглед на тоа што историјата покажува дека пазарите релативно брзо и со лесни чекори ги пребродуваат големите геополитички шокови, како што се војните, терористичките напади и атентатите врз светските лидери. Всушност, многу поважно за пазарот на капитал е прашањето дали има намалување на економската активност односно рецесија.
На тоа уште минатата година укажа Бери Ритхолц, поранешен колумнист во „Блумберг“ и прв човек на „Ритхолц велт менаџмент“ (Ritholtz Wealth Management).
„Откако Русија испрати тенкови и војници во Украина, пазарите се распродадоа за половина ден. Фјучерсите на S&P 500 паднаа во текот на ноќта, но до 14.30 часот во Њујорк на 24 февруари, S&P 500 беше повисок отколку пред почетокот на воената акција. Иако имаше нестабилност, акциите во САД од 1 март сè уште беа со повисока вредност во однос на периодот пред инвазијата“, вели Ритхолц.
Прочитај повеќе
Жестокиот напад врз Израел го става Иран во центарот на вниманието
Најновиот напад врз Израел од страна на палестинската милитантна група Хамас го обнови фокусот на светот кон војната во сенка.
09.10.2023
Кои се економските ризици од судирот меѓу Хамас и Израел?
Цената на нафтата ќе се движи меѓу 85 и 90 долари за барел.
17.10.2023
САД во обид да спречат криза во Газа, нафтата „на чекање“
Американските официјални лица побрзаа да разговараат со земјите од Блискиот Исток
16.10.2023
Војната на Блискиот Исток може да ја доведе светската економија во рецесија
Војната има потенцијал да ја наруши светската економија
14.10.2023
Тој додава дека тогаш многу клиенти во неговата фирма за управување со богатство се јавувале за да прашаат како е можно тоа. „Краткиот одговор е - ова не е невообичаено“, им одговорил Ритхолц.
Што покажуваат истражувањата?
Во првиот ден на тргувањето по нападите на Хамас на Израел, индексот S&P имаше добивка од 0,3 проценти, што укажува на тоа дека инвеститорите сметаат дека станува збор за локален конфликт што нема да се прошири и да влијае на глобалната економија, констатира неодамна Џорџ Смит од „ЛПЛ фајненшл“ (LPL Financial). Оваа компанија истражуваше како 23 деструктивни геополитички настани влијаеле врз вредноста на S&P низ годините.
Смит вели дека иако сè уште не се знаат ефектите од новиот воен конфликт односно дали ќе има пад на вредноста на индексот, колку ќе биде длабок и колку ќе трае, минатото покажува дека просечниот пад од вакви настани е -4,7 проценти. Просечното време за достигнување на дното на пазарот е 19 дена, а просечното време за целосно враќање на загубите односно на закрепнување е 42 дена.
„Со други зборови, акциите историски добро се држат за време на геополитички шокови, вклучувајќи војни и други воени конфликти со децении, при што просечното закрепнување трае околу два месеца. Дури и закрепнувањето на пазарот од 11 септември (терористичкиот напад на Ал каеда на САД) траеше само 31 ден“, вели Смит.
Тој додава дека ако се анализира пошироката листа на настани, која вклучува и големи историски настани што не се поврзани со војна и како се движела вредноста на акциите во текот на следната година по настаните, се чини дека главната детерминанта на приносите не е сериозноста на настанот, туку дали тој се совпаѓа односно предизвикува период на рецесија.
„Претпоставувајќи дека нема непосредна рецесија, што е основно сценарио на ’ЛПЛ рисрч’ (LPL Research) во моментов, историјата покажува дека пазарите се приближно рамни во текот на следниот месец по некој ваков настан, но во просек закрепнуваат во следните три, шест или 12 месеци. Но, во случај на настан блиску до рецесија, вредноста на акциите се намалува во просек во текот на сите проучувани временски периоди (еден, три, шест и 12 месеци)“, вели Смит.
Скок на акциите на компаниите од одбранбената индустрија
Инвеститорите на Волстрит вложија пари во одбранбениот сектор по најголемата воена ескалација во Израел во изминативе години, при што ЕТФ за воздухопловство и одбрана на САД се зголеми за шест проценти минатата недела, а компаниите како „Локид Мартин“ (Lockheed Martin) и „Нортроп Грумен“ (Northrop Grumman) остварија најголем раст во повеќе од три години.
Сепак, тоа не мора да значи дека ваквиот раст ќе продолжи ако се земат искуствата од војната во Украина.
Имено, во првата недела од тргувањето откако Русија ја нападна Украина, овој ЕТФ се зголеми за пет проценти поради релито од 20 проценти на акциите на „Локид Мартин“ и „Нортроп Грумен“, но секторот потоа падна за речиси 20 проценти во следните шест месеци, главно поради влошените макроекономски услови, кои ги анулираа придобивките остварени за време на почетокот на војната во Украина.
Опасност од глобална рецесија ако се судрат Израел и Иран
„Блумберг Адрија“ веќе пишуваше дека конфликтот меѓу Израел и Хамас има потенцијал да ја наруши светската економија, па дури и да ја доведе во рецесија доколку се вовлечат повеќе земји.
Поостра ескалација би можела да го доведе Израел во директен конфликт со Иран, снабдувач на оружје и пари на Хамас, кој САД и Европската Унија го прогласија за терористичка група. Во тоа сценарио, „Блумберг економист“ проценува дека цената на нафтата би можела да се искачи на 150 долари за барел и глобалниот раст да падне на 1,7 отсто, рецесија што одзема околу еден трилион долари од светското производство.
Директниот конфликт меѓу Иран и Израел е сценарио со мала веројатност, но опасно. Тоа може да биде поттик за глобална рецесија. Зголемените цени на нафтата и намалените ризични средства би му задале значителен удар на растот и би ја зголемиле инфлацијата еден степен.
„Никој во регионот, па дури ни Иран, не сака конфликтот Хамас - Израел да ескалира во сеопфатна регионална војна“, вели Хасан Алхасан, научен соработник во Меѓународниот институт за стратегиски студии. Тоа не значи дека нема да се случи, особено со зголемени емоции. „Можноста за погрешна пресметка е голема“, вели Алхасан.