Војната во Украина влегува во нова фаза што може да ја почувствуваме сите

Русија и Украина можеби се мачеа значително да ги променат работите на бојното поле повеќе од 16 месеци, но новата фаза од војната оди во насока којашто може да предизвика пошироки реперкусии. И двете страни сега се насочени кон уништување на енергетските капацитети за да ја погодат економијата на нивниот непријател, а колатералната штета се појавува на глобалните пазари.

Меѓународната агенција за енергија вчера предупреди дека нападите со украински беспилотни летала врз руските рафинерии за нафта ризикуваат да ја нарушат трговијата со нафтени деривати како дизелот. Цените на европскиот бензин скокнаа за дури 10 проценти откако Русија ја нападна украинската гасна и енергетска инфраструктура оваа недела.

Украинската армија се соочува со недостиг на муниција, додека САД го запираат новото финансирање, а европските сојузници се обидуваат да најдат начин да испорачаат повеќе оружје. Последната стратегија е систематски да се напаѓаат руските енергетски капацитети, и покрај тоа што Вашингтон изрази загриженост за ефектот врз цените на нафтата и гасот.

Досега оваа година, Украина целеше 14 големи рафинерии и две помали фабрики во Русија, при што повеќето од нападите беа успешни и предизвикаа прекин на работењето.

Во меѓувреме, Кремљ започна три големи напади врз производството на електрична енергија во Украина и насочи беспилотни летала и проектили врз клучната гасна инфраструктура за прв пат од нејзината инвазија пред повеќе од две години. Во четвртокот, Русија ја уништи најголемата електрана во регионот на Киев, како што рече претседателот Владимир Путин како одговор на нападите на Украина.

Она што е сменето е дека целите кои претходно беа надвор од границите сега влегуваат во игра, според Сергеј Вакуленко, кој помина една деценија како извршен директор во руски производител на нафта, а сега е научник во Фондацијата Карнеги за меѓународен мир.

„Двете страни веројатно сфаќаат дека војната на фронтот се претвора во ќор-сокак и тие не можат да добијат решавачки исход таму“, рече Вакуленко. „Исто така, се чини дека првично постоеле одредени експлицитни или имплицитни џентлменски договори за забрана за напади на некои цели. По две години брутална војна, некои, ако не и повеќето од овие договори веројатно се мртви“.

Ескалацијата може едноставно да се должи на попрецизните воени дејствија. Руското бомбардирање на украинските енергетски локации беше поголемо и подобро планирано од нападите во претходните две години, исфрлајќи ги производните капацитети од употреба и ограничувајќи го снабдувањето со електрична енергија.

Од своја страна, Украина е во најкршливиот момент од инвазијата на Русија, според западните претставници кои ја познаваат ситуацијата. Киев користи беспилотни летала со долг дострел за да ги нападне нафтените рафинерии во обид да го наруши снабдувањето со гориво за армијата, психолошки да ги погоди финансиите на Русија и руското население. Но, воената машина на Путин останува застрашувачка.

Неодамнешните напади на Украина доаѓаат во услови на огромен недостиг на муниција и работна сила и празнини во нејзината воздушна одбрана по неуспешната контраофанзива минатата година. Руските сили, исто така, имаа зголемени придобивки на истокот на Украина, иако останува да се види дали Кремљ ќе има доволно ресурси за да постигне значителен пробив.

Американскиот секретар за одбрана Лојд Остин ја повика Украина наместо тоа да се фокусира на воени цели поради влијанието врз глобалните пазари. Сепак, Украина предупредува дека може да ја изгуби војната доколку не биде одобрена помош од повеќе од 60 милијарди долари што Конгресот ја чува со месеци.

Украина е во близок контакт со своите сојузници и ги послуша нивните грижи, изјавија луѓе запознаени со претседателот Володимир Зеленски. Недостатокот од муниција и руските напади врз украинските градови значи дека Киев мора да стори сé за да го погоди непријателот, рекоа луѓето, кои сакаа да останат анонимни.

Официјални лица, исто така, ги преиспитаа американските изјави дека нападите може да ги зголемат цените на бензинот, тврдејќи дека ако Русија биде принудена да го намали рафинирањето, ќе го зголеми извозот на сурова нафта во земјите кои не се вклучени во санкциите.

Украина ги таргетираше рафинериите со комбиниран капацитет од околу 3,4 милиони барели дневно, покажуваат пресметките на „Блумберг“. Сепак, некои од погодените капацитети можат да распоредат резервни или недоволно искористени единици за обработка. Неоштетените фабрики исто така ја зголемуваат нивната пропусност.

Беспилотните летала стигнаа до цели на оддалеченост од 1.200 километри (746 милји). Аналитичарите во „ЏП Морган Чејс“ (JPMorgan Chase & Co.) рекоа дека во игра се 19 руски рафинерии со комбиниран капацитет од 3,8 милиони барели дневно - или повеќе од половина од капацитетот на нацијата. Доколку досегот се зголеми на 1.500 километри, загрозени би биле уште 600.000 барели, напишаа тие.

Русија очекува да ги поправи сите оштетени рафинерии до јуни, изјави министерот за енергетика Николај Шулгинов за националните медиуми претходно овој месец. Официјални лица, вклучително и вицепремиерот Александар Новак, исто така повторија дека домашниот пазар на гориво останува стабилен и побарувачката е целосно исполнета.

Во меѓувреме, во Киев, рускиот напад оваа недела ја запали турбинската сала на централата на јаглен Трипилска на околу 45 километри јужно од главниот град. Објектот бил погоден со шест проектили, изјави лице запознаено со нападот кое сакаше да остане анонимно.

За Руслан Пухов, шеф на московскиот тинк-тенк Центар за анализа на стратегии и технологии, тоа е потсетник на војната меѓу Иран и Ирак во 1980-тите каде што исто така имаше ќор-сокак на бојното поле. Градовите и нивната инфраструктура потоа се повеќе беа вплеткувани во конфликтот, рече тој.

„Застојот на фронтот ги турка двете страни да се обидат да извршат притисок врз цивилното население и економијата на нивниот противник“, рече Пухов. „Ова сè повеќе потсетува на „војната на градовите“. Русија има најмногу ресурси и способност да и наштети на Украина“.