Бран на намалување на бројот на котирани компании има во изминатиов период на берзите во регионот Адрија, кој од ден на ден се чини дека зема сè поголем замав. Некои од компаниите самоволно се повлекуваат, а некои од нив се исклучени од котација поради стечај. Од друга страна, речиси нема нови компании што се заинтересирани за собирање пари преку трансформација во акционерски друштва односно излегување на пазарот на капитал.
На крајот на 2022 година на Македонската берза котираа 94 друштва, што е за две помалку отколку на почетокот на годината, кога на берзата котираа 96 компании. Одборот на директори на Македонската берза неодамна донесе одлука за исклучување од котација на акциите издадени од „Бетон“ АД Скопје, поради стечај на друштвото, што значи дека доколку не се случи чудо, берзата и годинава ќе забележи намалување на бројот на котирани компании.
Масовно бегство од берзите во Белград и во Сараево
Прочитај повеќе
Егзодус од 27 милијарди долари покажува што мислат инвеститорите за Европа
Ваквите текови само го потенцираат спласнувањето на растот на европските берзи
30.06.2023
Македонската берза со највисока добивка во регионот Адрија
Остварена е добивка од 106 илјади евра, што е малку повеќе од Бањалучката берза, која има и многу помали приходи од Љубљанската берза.
13.06.2023
Најголем предизвик за Македонската берза е недостигот на странски инвеститори
Важна е регионалната консолидација на пазарите
03.05.2023
Македонците вложуваат милиони во акции од странство
Поголем пад на прометот има на домашниот пазар отколку на странските пазари.
04.05.2023
Балканска берза решение за слабата ликвидност на Македонската?
Љубљанската и Загрепската берза веќе работат како дел од истата групација, а Загрепската берза е најголем акционер на Македонската берза.
03.05.2023
Сличен тренд има и на Белградската берза. Од почетокот на годинава 19 компании го напуштија пазарот на капитал, а од почетокот на 2021 година се чека нова котација.
„Неблагодарно е да се лицитира, но она што е забележливо е дека, за жал, има негативен тренд на исклучување од берзата“, вели професорот Никола Стакиќ од универзитетот „Сингидунум“.
Меѓу компаниите што ја напуштиле берзата во Белград има и такви чии акции подолг период биле меѓу поатрактивните и поликвидните, што е само уште еден доказ дека компаниите котирањето на берза, наместо како придобивка, го гледаат како трошок, главно поради еднократните и годишните надоместоци.
Минатата година од Сараевската берза беа исфрлени хартии од вредност на 20 акционерски друштва. Промени во формата на компаниите, неисполнување на обврските околу деловното известување, спојување компании, исклучување хартии од вредност од пазарот, бришење од судските регистри се дел од причините за бришење од берзата.
Намален бројот на компании и во берзата во Бања Лука
Истовремено, од берзата во Бања Лука се избришани 44 хартии од вредност, од кои 28 акции од слободниот пазар, а немаше ниту една иницијална јавна понуда (ИПО).
Според податоците на Комисијата за хартии од вредност на Република Српска, во 2022 година имало седум промени во правната форма на акционерско друштво во друштво со ограничена одговорност.
Претседателот на Комисијата за хартии од вредност на Република Српска, Огњен Михајловиќ, вели дека е неопходно да се отвори сопственичката структура.
„Имаме ситуација кога нашите компании го завршуваат својот живот и тие компании исчезнуваат заедно со оние што ги создале. Треба да работиме на културата на акционерска сопственост и корпоративно управување и да разбереме дека во земјите кон кои целиме, акционерската политика е дел од образованието на младите, образовани и необразовани. Треба да се намали банкоцентричноста што е присутна во Босна и Херцеговина. Потребните средства за развој на економијата не мора секогаш да доаѓаат од банките, потребно е за бизнис-заедницата да воспостави контакти со инвеститорите, да ја отвори сопственичката структура и да добие средства“, посочува Михајловиќ.
Тој објаснува дека за овој процес компанијата мора да биде отворена и транспарентна за да привлече капитал за своето работење и бизнис-идеја. Тој додава дека во моментов сме во процес на едукација, по процесот на приватизација.
„Поминавме низ процес на трансформација на инвестициските фондови од затворени во отворени, а сега доаѓа нова генерација, која треба да го започне процесот на отворање на сопственичката структура. За оние што се подготвени за тоа, сега е вистинската можност да се вклучат “, смета Михајловиќ.
Регионална берза?
Инаку, „Блумберг Адрија“ веќе пишуваше дека минатата година берзите во регионот Адрија остварија вкупен промет од 1,8 милијарда евра, што е мал процент од БДП на сите земји во регионот. Многу берзански брокери нагласуваат дека проблем е ликвидноста.
„Покрај развојот на пазарот на капитал, потребно е да се работи и на консолидација на регионалните пазари бидејќи моменталната ситуација е таква што ниту еден пазар не би бил сам по себе интересен за најголемите светски институционални инвеститори“, изјави Михаило Јанковиќ, претседател на српската „МК груп“.
Со помош на Бранислав Урошевиќ и Светлана Шурлан