Во последно време секое работно утро пред зградата на шпанската централна банка во центарот на Мадрид се формира редица. Штедачите доаѓаат од сите страни за да постигнат е што што не е видено повеќе од една деценија - каматна стапка од речиси три проценти.
Иако каматните стапки во Европа растат од средината на минатата година, шпанските банки досега одлучија овој раст да не го пренесат на своите штедачи, туку да ја задржат разликата.
Затоа, не е изненадувачки што побарувачката скокна кога се дозна за значително повисокиот принос на краткорочниот државен долг, односно државните записи.
„Банките речиси ништо не даваат за депозити, додека овде добивам многу повеќе и тоа е побезбедно. Тоа е логична одлука“, рече 79-годишниот пензионер Фермин Бодало додека чекаше на температури под нулата.
Шпанските банки се меѓу оние во еврозоната со најлоши каматни стапки на штедење. Тие нудат само 0,4 отсто за нови депозити до 12 месеци, покажуваат најновите податоци на Европската централна банка (ЕЦБ). За споредба, штедачите во Франција и Италија добиваат 1,8 отсто годишно на нови депозити, а во Германија соодветната стапка е 1,3 отсто.
Таквата ситуација им дава можност на шпанските банки да ја зголемат заработката, но во исто време ги обесхрабрува луѓето да штедат. Инфлацијата во Шпанија е меѓу пет и шест проценти.
„ЕЦБ сака зголемените стапки да се прелеат во заштеди бидејќи механизмот за пренос не функционира поинаку“, вели Дараг Квин, аналитичар во брокерската куќа KBW.
Од друга страна, повисоките камати веќе се одразија на станбените кредити кои сега се над три проценти.
Шпанската банкарска асоцијација одби да ја коментира ситуацијата, но аналитичарите очекуваат овој тренд да се одрази во извештаите за заработката на банките оваа недела.
Доминантниот играч на банкарскиот пазар CaixaBank би можел да постигне годишен раст од 12 отсто на приходите од камати за изминатата година, покажува истражувањето на Блумберг.
На шпанските банки не им треба готовина. По долги години на многу ниски каматни стапки, тие пливаат во пари од заштеди. Депозитите од граѓаните и компаниите сочинуваат повеќе од половина од обврските на шпанските банки, во споредба со 28 отсто во Германија.
Шпанските банки обично работат со коефициент на заеми и депозити под 100 отсто, односно користењето на парите на клиентите за финансирање на заемите е ограничено.
Главниот финансиски директор на Banco de Sabadell, Леополдо Алвеар, вели дека банките не мора да се натпреваруваат за големи депозити, така што притисокот врз каматата на заштедите е помал.
Затоа штедачите почнуваат да се редат пред централната банка. Побарувачката е таква што времето на чекање сега се прават обиди да се намали со онлајн резервирање.
Можно е да се поднесе понуда за купување државен долг преку веб-страницата на шпанското Министерство за финансии, но тоа бара одреден напор и вештина со дигитална идентификација и процедури. И покрај тоа, откупот на државниот долг преку интернет во јануари изнесуваше 400 милиони евра, што е отприлика исто како и целата минатата година. Засега нема објавени податоци за продажба преку шалтер.
„Сите сме тука затоа што банките не ни даваат ништо. Тие чуваат сè за себе“, рече 49-годишниот Хозе Мартин додека го чекаше својот ред на студ.