Колку се збогатија Македонците што инвестираа во злато?

Цената на златото вчера достигна нов рекорд од 3.721 долар (3.160 евра) за унца во услови на растечки оптимизам за изгледите за монетарната политика на САД додека инвеститорите го очекуваат клучниот инфлациски извештај, кој може да им даде простор на креаторите на политиките за пониски стапки. Со тоа златото го надмина рекордот поставен минатата недела откако Федералните резерви (Фед) ги намалија стапките за првпат од декември. Пониските стапки им користат на благородните метали, кои не носат камата.

Цената на златото урива рекорди веќе подолг период, главно поради геополитичките тензии и царинските политики на САД, кои носат неизвесност во глобалната економија и ги тераат инвеститорите да бараат засолниште во овој скапоцен метал. Тие што вложија во злато имаат причина да бидат задоволни. Тоа го покажа нашата пресметка на реалните приноси на инвестициите во злато за периодот 2023-2024 година.  

Имено, за вложени 16.000 евра во злато на почетокот од 2023 година, чистата добивка на крајот на 2024 година е 7.440 евра, што е бруто-принос од 46,5 проценти односно реален принос од 32,71 проценти откако од бруто-приносот ќе се одземе кумулативната стапка на инфлација во периодот 2023-2024 година, која изнесува 13,79 проценти. Разбирливо, лицата што решиле да ја задржат инвестицијата во злато и во текот на 2025 година имаат уште поголем принос од вложувањето, со оглед на тоа што златото постојано расте во текот на годинава.

Златото ги победи инфлацијата, обврзниците и депозитите

„Блумберг Адрија“ веќе пишуваше дека двоцифрената инфлација во изминатиов период ги изеде приносите на граѓаните што инвестираа во граѓански обврзници односно во банкарски депозити. Граѓанските обврзници што беа издадени во првата емисија во јули 2023 година беа со рок на достасување од две години и каматна стапка од пет проценти годишно. Граѓански обврзници запишаа вкупно 1.448 граѓани, во вкупен износ од 1,4 милијарда денари (23,5 милиони евра), на кои на двапати (во 2024 и во 2025 година) им беше исплатена вкупна камата од 2,4 милиони евра. За пресметката зедовме просечна сума што била од вложена од едно лице во обврзниците од околу 16.000 евра. Математиката покажува дека за толкава сума инвестирана во граѓански обврзници, по две години едно лице добило поврат од 800 евра годишно или вкупно 1.600 евра, што е бруто-принос (без влијанието на инфлацијата) од 10 проценти. Меѓутоа, ако се земе предвид дека кумулативната инфлација за периодот 2023-2024 година изнесувала 13,79 проценти, тогаш реалниот принос од инвестираната сума од 16.000 евра е минус 3,8 проценти. Со други зборови, иако ваквиот инструмент нуди сигурна заработка на хартија, во реалноста тоа не значи и реална добивка бидејќи поради високата инфлација парите ја губат вредноста односно куповната моќ е намалена.  

Уште поголем е минусот кај реалниот принос од орочените депозити во банките. За оваа пресметка исто така ја зедовме сумата од 16.000 евра, со претпоставка дека едно лице ги орочило на две години (2023 и 2024 година). Просечната каматна стапка на орочените депозити, според податоците на Народната банка, во овој период била 1,95 проценти за првата година и 2,73 проценти за втората година. Пресметката на крајот покажува дека штедачот што орочил 16.000 евра имал реален принос од минус 9,1 проценти бидејќи кумулативната инфлација (13,79 проценти) била речиси трипати поголема од бруто-приносот од овој штеден влог (4,73 проценти).  

Најзадоволни инвеститорите во МБИ10

Многу поголема причина за задоволство имаат граѓаните што во истиот период решија да инвестираат во најсилните акции на Македонската берза односно во индексот МБИ10. Имено, за инвестирани 16.000 евра во акциите од овој индекс во периодот 2023-2024 година, добивката по две години би била речиси 13.000 евра, што главно се должи на рекордниот раст на МБИ10 минатата година од 66,78 проценти. Бруто-приносот од ваквата инвестиција од 80,5 проценти неколкукратно ја надмина кумулативната инфлација во овој период (13,79 проценти), што обезбедува реален принос од 66,7 проценти.

Македонска берза

Прогнози

Златото може да достигне речиси 5.000 долари за унца доколку се наруши кредибилитетот на Федералните резерви, а инвеститорите пренасочат само мал дел од вложувањата од државни обврзници во злато, соопшти неодамна „Голдман Сакс“ (Goldman Sachs Group Inc.).

„Сценарио во кое независноста на Фед би била нарушена веројатно би довело до повисока инфлација, пониски цени на акциите и долгорочните обврзници, како и ерозија на статусот на доларот како резервна валута“, наведуваат аналитичарите на „Голдман Сакс“. „За разлика од тоа, златото претставува средство за зачувување вредност што не зависи од институционална доверба.“

„Голдман Сакс“ претстави повеќе можни сценарија за движењето на цената на златото: основната проекција е скок до 4.000 долари за унца до средината на 2026 година; таканаречено ризично сценарио предвидува 4.500 долари; а процените одат и до речиси 5.000 долари доколку само еден отсто од приватно поседуваниот пазар на американски државни обврзници се пренасочи во злато.

Bloomberg Mercury

Оттаму укажаа дека златото годинава е меѓу најсилно растечките суровини и дека растот е поттикнат од акумулацијата од страна на централните банки и од очекувањата дека Фед наскоро ќе почне да ги намалува каматните стапки во САД. Нов импулс за растот дојде неодамна, откако претседателот Доналд Трамп се обиде да воспостави поголема контрола врз Фед, вклучувајќи иницијатива за смена на гувернерката Лиза Кук.

„Проценуваме дека доколку 1 отсто од приватно поседуваниот пазар на американски државни обврзници се пренасочи во злато, неговата цена би се искачила на речиси 5.000 долари за унца, под услов сите други фактори да останат непроменети“, наведуваат аналитичарите. „Поради тоа, златото останува нашата најсилна препорака за долгорочна инвестиција во секторот на суровини.“

Аналитичарите на „Блумберг Адрија“ неодамна изразија очекување златото да продолжи со својот раст во втората половина од 2025 година, бидејќи постојаната неизвесност ја зголемува побарувачката за средства што се безбедни засолништа и го зајакнува интересот на инвеститорите.