.webp){kind=icon}
Европските претставници разговараат да го задржат протокот на гас низ клучниот руско-украински гасовод додека се тркаат да спречат војната што ја води Москва дополнително да ги оштети енергетските резерви на континентот.
Европа се обиде да се ослободи од рускиот гас, но неколку источноевропски земји сè уште го добиваат од гасоводот што минува низ Украина. Договорот кој го опфаќа овој транзит истекува на крајот на оваа година. Со оглед на тоа што војната сè уште трае, повеќето пазарни набљудувачи очекуваат гасот конечно да престане да тече.
Но, европските претставници и претставниците на компаниите преговараат со своите колеги во Украина за тоа како да го задржат протокот на гас следната година, според извори запознаени со разговорите, кои сакаа да останат анонимни.
Една од опциите што се разгледува е европските компании да купуваат и инјектираат гас од Азербејџан во руските гасоводи што одат кон Европа, според некои извори. Ваквиот аранжман ќе и овозможи на Европа да го избегне срамот за купување руски гас во време кога се обидува да ги намали приходите на Москва.
Цените на европскиот репер на природниот гас паднаа за дури 2,2 отсто во вторникот, откако „Блумберг“ објави за разговорите.
Bloomberg Mercury
Идејата добива на интензитет бидејќи станува јасно дека Украина би била за тоа. Приходите од транзитот се проценуваа на околу една милијарда американски долари во 2021 година – обезбедувајќи суштинско финансирање за економијата разурната од војна. Исто така, постои загриженост дека неискористените цевки би можеле да станат воени цели или да пропаднат, што ќе доведе до огромни трошоци.
„Секогаш треба да имаме на ум два фактори“, изјави за Блумберг њуз Олексиј Чернишов, извршен директор на украинскиот државен „Нафтогас“. „Едниот е дека Украина има неверојатна транзитна и складирана инфраструктура на гас, која треба да се користи, а другата е дека Украина е предодредена да ја користи таа инфраструктура бидејќи носи многу придобивки.
Тој отфрли каков било план кој вклучува соработка со рускиот „Газпром ПЈСЦ“ и рече дека носењето гас од Азербејџан „можеби има некаква иднина“.
Азербејџанската државна енергетска компанија „Сокар“ не одговори на барањата за коментар. Министерството за енергетика во Баку, кое постојано се обидуваше да го зголеми извозот во Европа, не можеше веднаш да ги коментира овие наводи. Руската влада и „Газпром“ не одговорија на барањата за коментар.
Планот за користење на азербејџански гас теоретски би можел да биде од корист за Русија, доколку се формира како берза што ќе и овозможи на Москва да го испраќа својот гас на друго место. Русија се бори да најде доволно нови купувачи бидејќи нејзината инфраструктура треба да ја снабдува Европа, додека за Кина се потешки услови. Идејата за замена не е непозната за пазарите на нафта и гас и се користи кога не е можно физички да се испорача гориво од една локација до друга. Азербејџан веќе го користи својот гасовод до Европа со полн капацитет.
Краен притисок
Преговорите се во рана фаза, а според извори упатени, одлуките се очекуваат дури на крајот на оваа година, кога поради истекот на рокот – и почетокот на европската зима – ќе има поголем притисок. Уште многу детали треба да се разработат, а не е јасно дали ќе се постигне договор. Развојот на ситуацијата на бојното поле исто така може да биде еден од факторите кои влијаат.
Bloomberg Mercury
„Унипер“, гасниот гигант кој беше национализиран од Германија кога енергетската криза го уништи нејзиниот бизнис модел, според некои од изворите е вклучен во овие преговори. Портпаролот на „Унипер“ одби да ги коментира овие наводи. Портпаролката на германското Министерство за економија рече дека владата води разговори во рамките на Европската унија.
Словачка е една од клучните земји кои би можеле да имаат корист од таквиот договор, а за можноста зборуваше и премиерот Роберт Фицо минатиот месец по посетата на Азербејџан, но не даде дополнителни детали.
„Сега зависи од преговорите меѓу компании како руски „Газпром“, азербејџански, украински и други компании, кои треба да се договорат за економските и ценовните услови“, им рече Фицо на новинарите во мај. „Доколку го сторат тоа, Словачка би можела да увезе гас од Азербејџан, при што дел од него останува во Словачка, а дел во други земји.
Портпаролот на словачката влада одби да коментира повеќе. Министерството за енергетика на Австрија, уште една од земјите што може да има корист од договорот, не одговори на барањата за коментар.
Русија сè уште испорачува околу 15 милијарди кубни метри гас годишно во Европа преку Украина, главно во Словачка и Австрија, каде Русија сè уште доминира како снабдувач. Во Австрија, рускиот гас покрива повеќе од 80 отсто од австриската потрошувачка пет последователни месеци. Европа, исто така, увезува руски гас со брод, и покрај честите дебати за тоа дали треба да го направи тоа, никогаш не го санкционираше рускиот гас.
Европската комисија верува дека блокот ќе може да го издржи крајот на руската транзиција преку Украина без значителни безбедносни ризици. Нејзиниот план е да се потпре на алтернативни добавувачи и да спроведе амбициозна климатска стратегија, која вклучува повеќе обновливи извори на енергија и нејзини заштеди.
Некои членки на ЕУ се помалку оптимисти и стравуваат од повторување на енергетската криза. Ова ги усогласува со интересите на Украина.
„Правам сè што е во моја моќ за да изнајдам решение украинскиот систем за транспорт на гас да продолжи да работи, бидејќи тоа е голема предност и некој треба да биде клиент“, рече Чернишов. „Во спротивно ќе има загуби“.
