Сладоледот поскапува, а ова е тајниот виновник за високите цени

Прво, цената на маслиновото масло скокна на рекордно високо ниво, а потоа и два други мои омилени прехранбени производи – кафето и чоколадото – го доживеаја истото. Сега, кога е време за таканареченото англиско лето, тоа е. Период кога побарувачката за сладолед се зголемува во Англија поради потоплото време, се соочуваме со поскап сладолед. Можете да го наречете проблем на првиот свет, но нема сомнение дека некој ги влече конците на глобалниот пазар на стоки само за да ме нервира дополнително.

Секако, сладоледот не е стока во класична смисла. Но, кокосовото масло, клучна состојка во индустриски произведениот сладолед, е. Неговата цена експлодираше на пазарот на големо во 2025 година, уривајќи рекорди месец по месец. Уште полошо, се очекува цените дополнително да растат бидејќи побарувачката ја надминува понудата, што едно од моите слатки задоволства ќе го направи уште поскапо. На кратко, помалку кокос значи помалку масло извлечено од свежото или сувото месо на овошјето.

Колку е тоа навистина лошо? Минатата недела, референтната големопродажна цена за филипинско кокосово масло испорачано во Ротердам, што е индустриски стандард, се искачи над 2,7 илјади долари за метрички тон, што е речиси двојно повеќе од претходната година и околу 200 проценти над просекот од 2000 до 2020 година. Претходниот рекорд беше поставен во 2011 година, кога цената достигна околу 2.300 долари.

Причините за овој скок на цените ни откриваат како функционира меѓусебно поврзаниот свет на суровините, каде што навидум неповрзани фактори се судираат. Таа експлозивна комбинација вклучува сè, од лошо време до политики за биогорива, тактики за зачувување на профитот на големите прехранбени компании и трендови за убавина водени од инфлуенсери.

За почеток, неколку основни работи за производството на сладолед. За прехранбената индустрија, кокосовото масло е вредно поради неговата висока точка на топење, што му помага на сладоледот да остане цврст подолго на собна температура, без негативно влијание врз вкусот и текстурата. Ова е особено важно за сладолед со тврди додатоци (како чоколадо).

Погледнете ги состојките на сладоледот Магнум, популарен бренд произведен од прехранбениот гигант „Унилевер“, и ќе видите дека кокосовата маст е истакната. Во сегментот на вегански сладолед, тоа е уште поважно – овие производи не би можеле да постојат без кокосово масло, а сладоледот не е мала работа – минатата година, индустријата генерираше речиси 80 милијарди долари приходи на глобално ниво.

Останатите најголеми светски производители на кокосово масло се Тајланд и Шри Ланка со по 40 илјади метрички тони, по што следат Бангладеш и Малезија со по 20 илјади метрички тони.

Сега неколку основни работи за размножување. Кокосовата палма, симбол на тропските предели, расте во песочни крајбрежни низини, каде што има изобилство сончева светлина и редовни врнежи од дожд. Сепак, ова не беше случај од јули 2023 до јуни 2024 година, кога климатскиот феномен Ел Нињо ги наруши моделите на врнежи од дожд во Југоисточна Азија. Наместо ладно и влажно време, беше топло и суво. Бидејќи производството на кокос трае една година, палмите што претрпеа ваков стрес во 2024 година сега даваат значително помалку принос, што доведува до намалена понуда.

Филипините, кои произведуваат 45 проценти од кокосовото масло во светот, се земја која заслужува посебно внимание. Индонезија придонесува со дополнителни 28 проценти, а Индија со 13 проценти. Остатокот доаѓа од десетина други земји во тропскиот појас, вклучувајќи ги Виетнам, Бангладеш, Шри Ланка, Мексико и Брегот на Слоновата Коска. Неповолните временски услови во 2023-2024 година значат дека глобалното производство ќе падне на 3,6 милиони метрички тони во сезоната 2024-2025 година, што е намалување од речиси 10 проценти во однос на претходната сезона. Според првичните прогнози, производството веројатно ќе остане ниско во сезоната 2025 – 2026 година.

Важно е да се гледа на овој шок во поширок контекст. Освен во неколку индустрии и земји производители, кокосовото масло во голема мера поминува незабележано и сочинува само мал дел од светската потрошувачка на масло за јадење – минатата година учествуваше со помалку од два проценти од глобалниот пазар, приближно исто колку и моето сакано маслиново масло. Палминото и соиното масло заедно сочинуваат 65 проценти од пазарот, додека сончогледовото и маслото од репка заедно сочинуваат уште 24 проценти.

Само по себе, намалувањето на производството не беше доволно големо за да предизвика толку голем скок на цените. Но, политичарите одлучија да ја зголемат побарувачката во најлош можен момент. И тоа зголемување немаше никаква врска со храната, туку со сосема друг сегмент од пазарот на кокос – биогоривата.

Depositphotos

Доколку филипинската влада го спроведе својот план, земјата ќе користи 4,5 милијарди кокосови ореви за производство на 500 милиони литри кокосов метил естер потребни за да се постигне целта за биодизел до крајот на 2026 година, што е речиси една третина од нејзиниот годишен принос од 15 милијарди кокосови ореви. За споредба, САД насочуваат околу 40 проценти од своето производство на пченка кон пазарот на етанол. Филипините не се единствениот голем производител на кокос што сака да ја зголеми употребата на гориво, бидејќи и тихоокеанската земја Папуа Нова Гвинеја планира да го стори истото.

Ова е можеби еден од најбизарните примери за тоа како одлуките за политиката на стоки и пазари можат да имаат непредвидливи последици – потребата од евтино гориво во Азија значи поскап вегански сладолед во Европа и Америка.

Биогоривото не беше единствениот неочекуван извор на побарувачка. Во текот на 2024 година, две други сили го поттикнаа растот на потрошувачката во време кога понудата беше оскудна. Овие тенденции продолжуваат.

Првата беше кондиторската индустрија, која се соочи со невидено високи цени на какаото. Во некои рецепти за чоколадо, индустриските технолози можат да ја намалат количината на какао со мало зголемување на процентот на кокосово масло. Кога истиот процес се применува на стотици милиони производи, влијанието се чувствува во годишниот биланс на понудата и побарувачката. Дури и по моменталните рекордни цени, кокосовото масло е сè уште поевтино од уште поскапото какао, па затоа практиката стана профитабилна.

Друг фактор се инфлуенсерите кои доминираат на социјалните мрежи. На Тикток и Инстаграм, кокосовото масло често се прикажува како поздраво, иако ова тврдење е доста сомнително. Оваа суровина влегува во секторот за козметика и нега, каде што игра сè поголема улога во десетици производи. Неговата популарност како „поприродна“ и еколошка алтернатива на палминото масло значи дека побарувачката за индустриска употреба исто така постојано расте. Само по себе, оваа побарувачка можеби нема да има големо влијание, но доаѓа како дополнителен притисок врз веќе тесниот пазар.

Со текот на времето, растечките цени го поттикнуваат садењето нови дрвја и ја зголемуваат понудата. Но, дури и тоа не доаѓа без проблеми. Прво, политиките за зачувување на шумите го ограничуваат количеството земјиште што може да се користи за нови плантажи со кокос, особено во Индонезија. Второ, потребни се неколку години за новите дрвја да созреат и да почнат редовно да даваат плод. Добрата вест е дека временските услови на Филипините се враќаат во нормала, што значи дека повеќе кокосови ореви би можеле да се појават на пазарот за околу една година – ако не во 2025 година, тогаш барем има надеж за поевтин сладолед во 2026 година.

Лошата вест е дека битката помеѓу ладниот десерт и камионот за гориво ќе стане уште пожестока следната година.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар