.webp){kind=icon}
Енергетската криза се продлабочува со приближувањето на зимата, а Европската Унија планира итни мерки за да го сопре брзиот раст на цените кои ги погодуваат и бизнисите и домаќинствата.
Идејата е да се ограничат цените на краток рок, а на подолг рок да се смени начинот на кој се одредува цената на енергијата и да се прекине врската меѓу гасот и струјата.
Официјалните власти брзаат да смислат план, а каков ќе биде тој се уште не е јасно заради некои од предизвиците кои треба да се надминат.
Еден проблем е тоа што секоја земја користи различен микс на енергенси, некои се потпираат на фосилни горива, а други се лидери во користење обновливи извори на енергија, така што единствен пристап тешко дека ќе одговара на сите.
Другото клучно прашање е кој ќе го плати тоа – дали преку државни фондови или преку ненадејни даноци за производителите.
Еве некои од можностите и што тие би значеле
Шпанија и Португалија ќе бидат први кои ќе излезат од правила на ЕУ и ќе ги ограничат цените на гасот за да ги намалат трошоците за струја. Од Антимонополскиот огранок на ЕУ велат дека поддршката ќе биде во облик на грантови за производителите на струја со цел да се финансираат дел од нивните трошоци за енергенси.
Главен недостиг на овој модел е што намалените цени ќе значат зголемен извоз кон соседните земји, како на пример, Франција. Ќе биде подобро ако ограничувањето е на ниво на ЕУ, на тој начин ќе биде поефикасно за земјите кои користат гас во фабриките. Директното мешање во пазарот исто така не е популарно кај трговците.
Во Португалија, Владата неодамна најави дека системот на ограничување на цените доведе до 17 отсто пониски цени од пазарните пред воведувањето на механизмот.
Ненадејни даноци
Со рекордно високите цени, производителите прават рекордни профити и го привлекуваат вниманието на креаторите на политиките во Европската Унија. Во Обединетото Кралство веќе се воведени ненадејни даноци на профитите на фирмите за нафта и гас, но мерката се уште не важи за производителите на струја.
Проблемот би можел да се дефинира како „претерана“ добивка, а високите цени различно влијаат на европските комунални претпријатија. На пример, германски Унипер Се бара поддршка од државата додека се бори да ја плати замената за гасот кој го изгуби заради намалувањето на испораките од Русија.
„Мерките веројатно ќе вклучуваат даноци на прекумерните заработки“, вели Ипек Оскардескаја, постар аналитичар во Swissquote Bank. „Ако тоа се случи, енергетските компании би можеле да го намалат производството со што енергетската криза ќе се продлабочи“
Одвојување на енергијата
Намалување на влијанието на гасот на цената на струјата преку раздвојување на енергијата од обновливи извори и таа од нукеларните централи, како и раздвојување на цената на гасот од другите фосилни горива е нешто што го направи Грција. Тоа во основа значи помали приходи од чиста енергија заради пониските трошоци за производство.
Намалување на побарувачката
ЕУ веќе договори намалување на побарувачката за 15 отсто, но може да има повеќе мерки за штедење.
Ограничување на увозните цени
Италија веќе подолго време повикува на ограничување на цените на увозот од Русија за да ги намали растечките трошоци. Но, земјите како Германија – најголемиот увозник на руски гас – покажуваат скпетицизам затоа што тоа е нешто со што Москва би морала да се сложи. САД се залагаат за слична горна граница за руската нафта, но и тука има многу препреки.
Фиксни цени за обновливи извори на енергија
Многу од електраните на ветар и соларните проекти веќе имаат долгорочни договори за продажба на струја по фиксна цена. Тие кои немаат вакви договори, можат многу да заработат сега кога цените на струјата се високи, но исто така се соочуваат со ризици. Тоа вклучува и паѓање на цената на нула кога има голема залиха од соларна енергија или енергија од ветер – нешто што ќе се случува се почесто како ќе има се повеќе фарми кои ќе се приклучуваат на мрежата.
Многу производители и инвеститори го поздравија одвојувањето на обновливите извори на енергија од пазарот на гас, но само ако тоа се постигне со проширување на договорите за субвенции на разликата. Со тоа би се помогнало за стабилизирање на цените на струјата под сегашните стапки и ќе обезбеди гаранција за следните вложувања.
Одвојување на гасот
Владата на Велика Британија ги анализира промените на пазарот за големопродажба на струја кои би можеле да ги сопрат нестабилните трошоци за гас кои влијаат на цената на струјата од обновливи извори. Исто така, воведе е поддршка за потрошувачите кои трошат кога побарувачката е пониска. Опцијата за одвојување на гасот вклучува и постоење посебен пазар за обновливи извори, како и регионални цени.
Но, да се смени начинот на одредување на цената на енергијата ќе биде исклучително тешко. Меѓу најголемите ризици се предизвикување несакани последици и одвраќање од идните инветсиции.
