Вчерашниот беше прилично турбулентен ден. Прво, Кина го прифати предизвикот од американскиот претседател Доналд Трамп во врска со новонаметнатите царини, кои сега достигнаа дури 104 отсто, па возврати со нова одмазда - царини од 84 отсто за сите американски производи. Земјата најави и дека ќе ги тужи САД во Светската трговска организација. Потоа, ЕУ воведе царини за американски стоки вредни околу 21 милијарди евра (23.2 милијарди долари), како одговор на царините од 25 отсто што на извозот на челик и алуминиум од Европа ги воведе претседателот Доналд Трамп минатиот месец. На крајот, Трамп делумно се повлече и одлучи да стави пауза од 90 дена на воведувањето царини на некои од земјите за кои претходно рече дека се на листата. Кина не е изземена. Напротив. Најави царини од 125 отсто. Можноста за преговори со некои од американските трговски партнери беше причина индексот Nasdaq 100 да порасне за дури 10 отсто, а S&P 500 да има најголем дневен раст по 6 април 2020 година.
Излегува ли трговската војна надвор од секаква контрола? И кој ќе ја плати на крајот цената од сето тоа?
Добро утро, јас сум Мирјана Јовеска, а подолу се другите важни вести ова утро.
Царинска битка: Може ли Конгресот да го сопре Трамп?
Со објавата на царини од 10 до над 50 проценти на стоката што влегува на американскиот пазар, претседателот Доналд Трамп предизвика вистинско цунами на светските пазари, глобална нестабилност и страв, додека, пак, политичарите, бизнисмените и инвеститорите бараат стратегии за справување со последиците. Овој потег, кој Трамп го нарече „декларација за економска независност“, се заснова на претседателски овластувања од законот од 1977 година, првично наменет за санкционирање држави што кршат човекови права.
Сепак, царините би можеле да ги вовлечат во вител на политичка и економска криза и самиот претседател и неговата администрација. Шефовите на инвестициските фондови ја нарекоа табелата со царини на Трамп „графикон на смртта“, додека влијателни републикански сенатори предупредуваат на можно „политичко крвопролевање“ на изборите во 2026 година.
ББА-коментар: Тарифите ја враќаат инфлацијата, како ќе постапат централните банки?
Враќањето на инфлацијата веќе не е ни прашање, но прашање е како ќе постапат централните банки. Особено зашто самиот извор на инфлација нема да биде прегреаната побарувачка регулирана со рестриктивни монетарни политики туку егзогените фактори.
Неизбежно е дека воведувањето царини ќе изврши притисок врз цените, а колку зависи од индустријата и од контрамерките што ќе се воведат. Инфлацијата сама по себе гледа кон крајниот корисник, но со воведувањето на царините, важно е дека товарот паѓа пред сѐ и сто проценти на производителите и посредниците, кои ќе имаат повисоки трошоци (бидејќи царините мора да се платат), што ќе доведе до намалување на побарувачката во многу гранки на економијата, особено во цикличните сектори односно дискрецискиот домен на потрошувачката, која е почувствителна на промена на цените.
Влијанието на царините на Трамп за Македонија
Во пакетот со многу други земји, администрацијата на САД воведе царини со стапка од 33 проценти и за македонскиот извоз. Одлуката што ја соопшти американскиот претседател Доналд Трамп предизвика бура од реакции и сѐ уште ги бранува пазарите, но тоа можеби не е најголемиот проблем.
Македонија, за волја на вистината, нема некој значаен трговски биланс со САД, односно извозот во САД како удел во вкупниот извоз во 2024 година е 1,4 проценти. Сепак, со оглед на тоа што некои од погодените земји веќе воведоа контрадавачки односно ги зголемија царините за увоз на американски производи, станува јасно дека во светот се разгорува трговската војна. Иако не директно, во неа секако е вовлечена и Македонија, поради тоа што нашата економија е мала, отворена и многу работи зависат од извозно-увозните трендови.
Како политиките на Трамп го загрозуваат Светското првенство во 2026 година
Кога ФИФА и организаторите објавија дека Светското првенство во 2026 година за првпат ќе се одржи во три земји – САД, Канада и Мексико – тоа беше претставено како триумф на регионалната соработка и глобалната визија. Меѓутоа, со повторното појавување на Доналд Трамп во центарот на политичката реалност, тензиите што тлееја сега се закануваат да го загрозат сложениот логистички и финансиски проект како што е Светското првенство во 2026 година.
Иако фудбалот е во втор план во американската спортска култура, Светското првенство во 2026 година се предвидува да генерира рекордни приходи од над 11 милијарди долари, главно преку продажба на права за емитување, спонзорства и приходи од билети.
„Дипсик“ и Цингхуа развиваат самоприспособлив модел на вештачка интелигенција
„Дипсик“ (DeepSeek) соработува со Универзитетот Цингхуа за да го намали времето потребно за обука на неговите модели со вештачка интелигенција, со крајна цел да ги намали и оперативните трошоци. Кинескиот стартап што го потресе пазарот во јануари со својот прифатлив модел за заклучоци, заедно со истражувачите од Пекинг, подготви научен труд во кој опишува нов пристап за зајакнување на учењето, со кој има цел да ја зголеми ефективноста на моделите.
Новиот пристап се очекува да им помогне на моделите со вештачка интелигенција подобро да ги следат човечките преференции бидејќи добиваат награди за поточни и поразбирливи одговори, напишаа истражувачите.