Свет со филтер: Како алгоритмите ги создаваат нашите избори?

„Механички Турчин“, познат и како автоматизиран шахист или „Турчин“ беше сензационална машина за играње шах, конструирана во 1770 година за убедливо да игра шах против човечки противник. Создаден е од Волфганг фон Кемпелен за да ја импресионира австриската царица Марија Тереза.

Машината всушност била механичка илузија која му дозволила на скриениот „шаховски мајстор“ да управува со неа. Со интегриран вешт оператор, „Турчинот“ играше и победи многу предизвикувачи, вклучувајќи ги Наполеон Бонапарта и Бенџамин Френклин.

Почнувајќи од овој пример во новата книга „Филтерсвет: Како алгоритмите ја израмнија културата“, њујоршкиот писател Кајл Чајка истражува како дигиталните алатки, првенствено алгоритмите, ја обликуваат нашата реалност, желби, потрошувачки навики и вкус. Познато е дека преку социјалните мрежи и услугите за стриминг добиваме многу содржини како мода, музика и забава, а алгоритмите се тие што одредуваат која содржина ја гледаме како релевантна. Некој би се запрашал што е проблематично ако ни бидат сервирани информации и во исто време целото шопинг искуство може да ни стане позабавно, како што претходно истражуваше „Блумберг Адрија?

Depositphotos

Според авторот, проблемот настанува кога содржината која е лесно прифатлива останува на врвот, додека сè друго „тоне“. Со други зборови, иако различни индустрии користат различни алгоритми, заедничко на сите им е тоа што го фокусираат вниманието на потрошувачите на она што се наметнува постојано да се гледа, а не нужно на она што одговара на нивниот вкус.

Понатаму, како што објавивме, влијае на пожелноста и имплементацијата на микротрендови кои наизменично се менуваат на неколку месеци, дополнително насочувајќи го потрошувачкиот импулс со агресивно истакнување. Микротрендовите, од друга страна, генерираат профит. Многу модни компании користат пристап „тестирај и учи“ базиран на податоци, каде што произведуваат мали серии на стоки, а потоа користат алгоритми за брзо обработување на податоците за најпосакуваните и најпродаваните производи за повторно да ги нарачаат.

Тие повторни нарачки и задачи како што се дистрибуција на артикли до одредени продавници може да се автоматизираат, помагајќи им на брендовите да реагираат повеќе во производството во нивните синџири на снабдување.

Depositphotos

„Индитекс“ (Inditex) е претходник на овој модел. Гигантскиот играч во светот на брзата мода годишно произведува над 840 милиони парчиња облека, од кои повеќето ги продава под брендот „Зара“.

„Секое парче облека е означено со РФИД микрочип пред да излезе од централното складиште, што овозможува следење на тој предмет додека не се продаде на купувачот. Податоците за продажбата на секој артикл, нивото на резерви во продавниците и брзината со која одреден артикл се поместува од полицата се испраќаат во реално време до централниот центар за обработка на податоци на „Индитекс“. Овој центар е отворен 24 часа на ден и собира информации од сите продавници на компанијата во над 80 земји“, објаснија студентите од Харвард уште во 2017 година во опсежна студија за овој бизнис модел.

Чајка смета дека овој пристап, воден од алгоритми, доведува до влијание врз вкусот, што резултира со естетика на хомогеност и униформност: „Модата, да земеме еден пример, често е најсилна како уметничка форма токму кога не ги следи правилата и не се стреми кон просекот“, вели тој во својата книга. Бројките сепак покажуваат поинаку.

ECDB

Кога просторот станува производ или зошто сите кафулиња изгледаат исто?

Области на посебна експертиза на Чајка се архитектурата и дизајнот. Во својата нова книга, тој се навраќа на феноменот „Ерспејс“ (AirSpace), кој го опиша за технолошкиот портал „Д Верџ“ (The Verge) уште во 2016 година.

Терминот „Ерспејс“ ја опишува глобално доминантната естетика на просторите дизајнирани да изгледаат стерилни и унифицирани. Тоа е свет на кафулиња, барови, канцеларии и заеднички работни простори кои на глобално ниво ги делат истите карактеристики: минималистички мебел, многу дневна светлина, занаетчиско пиво и тост од авокадо, рециклирано дрво, индустриско осветлување, потребното кафе, брз интернет.

Хомогеноста на овие простори значи дека транзицијата меѓу нив е лесна и беспрекорна, „вредност што Силициумската долина високо ја цени“, нагласува Чајка во тој есеј.

Depositphotos

Тој, меѓу другото, го наведува „Ербиенби“ (AirBnb), како пример за хомогена естетика, односно производ што корисниците во тие години се повеќе го бараа.

Цитирајќи го делото „Нон плејсес“ (Non-Places), од францускиот антрополог Марк Оже од 1992 година, кој напиша дека со појавата на таквите безидентитетски простори, „луѓето се секогаш таму, но никогаш дома“, Чајка се надоврзува: „ако можеме подеднакво да бидеме насекаде како да сме дома, како што „Ербиенби“ и другите слични концепти сугерираат, дали тоа значи дека никогаш никаде не сме дома“, а потоа прашува дали тоа ни пречи.

Завршна игра (Game over)

Во сложената алгоритамска мрежа, Чајка ја истакнува важноста на инфлуенсерите како начин да се издвои брендот или концептот: „Ако сакате нешто да стане популарно во овој ’свет на филтри‘, најбрзиот начин е да привлечете инфлуенсери“.

Но, ако го земеме, да речеме, Инстаграм како пример, се чини дека производителите на содржини всушност сè повеќе се навлекуваат на таа мрежа. Платформата изградена на содржина генерирана од корисници, која поттикна и придонесе за порастот на инфлуенсерите, се повеќе создава притисок да се следи или дури да биде чекор понапред од она што го бара алгоритмот. Веќе не е доволно содржината да биде интересна. Лајковите и следбениците се платени. Дури и тогаш, голем број следбеници се сè помалку поврзани со вистинскиот ангажман со текот на времето, што е финансиски проблем во случај кога бројот на следбеници и ангажманот е начин на кој бизнисот генерира приходи. Ова важи и за другите платформи, а минатонеделните вести од „Гугл“ дополнително ги вознемирија бизнисите кои долго време се тркаат со промените кои овој пребарувач сè почесто ги воведува.

Depositphotos

Извршниот директор на „Гугл“, Сундар Пишаи, објави еден од најзначајните чекори во историјата на пребарувачот: функцијата наречена „ВИ прегледи“, одговори генерирани од вештачката интелигенција, значајна надградба на алгоритмот што го напојува пребарувачот.

Лиз Рид, шеф на одделот за пребарување на „Гугл“ напиша дека резултатите од пребарувањето со вештачка интелигенција всушност го зголемуваат сообраќајот што „Гугл“ го испраќа до веб-страниците. „ВИ прегледите добиваат повеќе кликови во споредба со веб - страниците кои традиционално се појавуваат за истото прашање“, вели таа.

Многу експертски сајтови се занимаваат со тоа какви ефекти ќе има ова врз пребарувањето. „Прегледите генерирани од вештачката интелигенција ќе го подобрат корисничкото искуство (UX) и ќе го скратат корисничкото патување со прикажување на најрелевантните пребарувања, кои одговараат на очекувањата на вашите корисници. ’Гугл СГЕ‘ (Google SGE-Search Generative Experience) им овозможува на корисниците на „Гугл“ релевантни одговори на конкретни прашања за подолгата оптимизација. Тие се појавуваат над спонзорираните врски (реклами на Гугл) и резултатите од пребарувачот (SERPs), вклучувајќи нула кликови за пребарување. Претпоставката е дека ова ќе се промени, спонзорираните платени реклами ќе бидат над СГЕ со текот на времето“, објаснуваат од „Евер ефект“ (EverEffect).

Search Engine Land

Но, поради новата функција (засега лансирана само во САД) не се загрижени само бизнисите, туку и индивидуалните корисници. Имено, Гугл ВИ (Google AI) изгледа дава погрешни одговори. Да речеме дека астронаутите сретнале мачки на Месечината, се вели во текстот на „Асошиејтед прес“.

Можеби Чајка е во право кога во книгата вели дека единственото нешто што „Машинскиот Турчин“ всушност не можел да го направи е да игра шах. Интересно, „Турчинот“ го инспирираше „Дип Блу“ (Deep Blue), суперкомпјутер дизајниран од ИБМ (IBM) да игра неколку партии шах со повеќекратниот шампион, Гари Каспаров.

Во документарниот филм „Гејм овер: „Каспаров и машината“ (Game over: Kasparov and the Machine) од 2003 година, по неколку победи на олимпиецот над машината, „Дип Блу“ го добива последниот шести натпревар. Иако Каспаров оспоруваше и прашуваше чиј шаховски ум всушност стои зад суперкомпјутерот, се верува дека ова е прв пат во историјата машина да победи човек во игра.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар