Приказната за првиот македонски стартап што во рана фаза доби милион евра

Македонија лани се најде на 70-то место на листата од 100 земји рангирани во извештајот „Глобален стартап-екосистем“ за 2023 година. Од земјите од регионот Адрија, подобри од нас се Хрватска, Словенија и Србија, а полошо е рангирана само Босна и Херцеговина.  

Но иако во глобални рамки земјава се смета за ограничен и мал пазар, сепак постојат примери дека има можности за развој и напредок. Еден од нив е компанијата „Моделикс“ (Modeliks), основана во 2022 година, која стана првиот македонски стартап со инвестиција од милион евра во рана фаза.

На почетокот од годината оваа компанија го доби признанието стартап на месецот од здружението „Стартап Македонија“ (Startup Macedonia), создадено од група македонски стартап-ентузијасти, експерти, инвеститори, акцелератори и организации со заедничка цел, да се поврзе македонската стартап-заедница и да се поттикне соодветна и креативна работна средина за стартапи во земјава.

Поттикнати од ова признание, контактиравме со основачот и главен извршен директор на „Моделикс“, Благоја Хамамџиев, кој е ветеран во финансиската индустрија, со над 20-годишно искуство. Со него направивме интервју во кое зборува за почетоците на компанијата, проблемите со кои се соочил, па до тоа како „Моделикс“ доби инвестиција од милион евра. Хамамџиев зборува и за македонскиот стартап-екосистем во целина, а дава и совети за идните претприемачи, кои штотуку го започнуваат своето патување, бидејќи, како што вели и самиот, најдобро е да се учи од тие што веќе го имаат поминато патот.

Благоја Хамамџиев Приватна архива

БА: Колку време постои „Моделикс“ и што ве инспирира да ја основате оваа компанија односно која беше првичната цел, проблемот што сакавте да го решите со нејзиното основање? 

„Моделикс“ е основана во 2022 година со цел да им овозможи на сите претприемачи да направат професионален бизнис и финансиски план, без да имаат претходно искуство во бизнис-планирање.

Идејата за „Моделикс“ се роди од моето 20-годишно искуство во бизнис и финансиско планирање во глобални компании, како „Ернст и Јанг“ (Ernst & Young) и АНДОЦ (ADNOC Distribution) во Дубаи. Имам направено повеќе од 200 бизнис-плана и тоа што беше заедничко за сите е дека процесот на планирање трае помеѓу две недели и три месеци, со експертски тим за бизнис-планирање. Доколку не си експерт, професионален бизнис-план е многу тешко да се направи. „Моделикс“ ги решава овие два проблема. Го води корисникот низ процесот на бизнис и финансиско планирање за да може да направи професионален финансиски и бизнис-план за неколку дена, а не месеци.

Откако ќе направите финансиски план, потребно е да ги следите резултатите од работењето во споредба со тој план за да можете подобро да раководите со компанијата. „Моделикс“ ви овозможува автоматски да го следите работењето на вашата компанија и да носите информирани одлуки за иднината на компанијата.

БА: Можете ли да се присетите на почетоците на вашиот стартап? Кои беа некои од најголемите предизвици со кои се соочивте?

На почетокот за мене најважно беше да најдам партнери со кои ќе го почнам бизнисот и да создадам тим со кој ќе го растеме бизнисот заедно. Потребни беа неколку луѓе со способности во различни сфери од бизнисот. 

Прво, партнер што е експерт во финансиско планирање и анализа и кој ќе го осмисли целиот софтвер со мене и ќе го развива долгорочно. Второ, главен инженер што ќе развие светски конкурентен софтвер. Трето, партнер што е одлично поврзан во инвеститорските кругови. И последно, партнер одговорен за продажба. Не беше лесно, но се најдовме...

На почетокот, предизвик беше да се развие софтверот во планираниот рок. Откако имавме прототип, предизвик беше да се најдат инвеститори што ќе нè поддржат долгорочно. Меѓутоа, овие предизвици ги надминавме. Главниот предизвик се јави кога го пуштивме производот на пазар. Нашата визија за „Моделикс“ е да биде најдобриот софтвер за бизнис и финансиско планирање и известување на светско ниво. Тоа значи дека ни е потребен маркетинг-тим со искуство во Америка и во Европа. Формирањето таков тим е вистински предизвик, со кој сè уште се бориме.

БА: Дали некои од првичните проблеми во работењето може да им се припишат на условите што земјава ги нуди за стартапите, може ли да се очекува некаква институционална поддршка, во што се состои таа?

„Моделикс“ нема добиено институционална поддршка и можеби не сум правиот човек да одговори на ова прашање. Мислам дека поддршка за стартапите во земјава има сè повеќе. Не е едноставно да се стигне до поддршка, но има многу достапни фондови, државни, европски, има неколку активни акцелератори, клубови на ангели инвеститори и десетина регионални инвестициски фонда што инвестираат во компании со докажан продукт. Десетици милиони евра се достапни годишно од сите овие фондови. Потребно е да се завратат ракавите и да се сработат апликациите. Да се контактираат сите и да се разговара. Не е лесно, но е возможно.

Тоа што е важно за стартапите е да се приклучат кон стартап-заедницата и од други стартапи и ментори ќе ги добијат сите информации за конкретните достапни извори на финансирање и поддршка. Одличен пример за стартап-организација е „Стартап Македонија“. Феноменално работат на поврзување на стартап-заедницата.

БА: Како го финансиравте вашиот стартап на почетокот и каков совет би им дале на претприемачите што бараат финансирање?

Првичната инвестиција за да стигнеме до прототип на „Моделикс“ беше од четирите соосновачи. За да го доразвиеме продуктот и да излеземе на пазар се обративме кон инвеститори во странство. Имавме среќа да имаме одлични релации со инвеститори градени низ годините и успеавме да затвориме инвестиција од милион евра. Сега е време ние да го развиеме бизнисот.

На македонските претприемачи би им препорачал да тропнат на сите врати. Од Фондот за иновации на Македонија, европски фондови, акцелераторите, клубови на ангели инвеститори. Стартапи во три акцелератори и клубови на ангели инвеститори го користат „Моделикс“ за подготовка на своите финансиски планови. Бидејќи сум детално инволвиран, можам да кажам дека за добрите стартапи има одличен интерес од инвеститори.

Најважно од сè, стартапите треба да побараат инвестиција од луѓе што лично ги познаваат, фамилија, пријатели, соработници. Луѓе што ве знаат лично и имале можност да се уверат во вашите квалитети е најлесно да се одлучат да инвестираат во вас. Нормално, доколку се во можност да инвестираат. Не срамете се да прашате. Не носете ја одлуката дека нема да инвестираат наместо нив. Не барате услуга, туку нудите можност да имаат одличен поврат на нивната инвестиција.

Исто така, фокусирајте се на инвеститори што добро ја разбираат вашата индустрија. Ако веруваат во вас и ако гледаат дека решавате вистински проблем во индустријата, многу полесно ќе се одлучат да инвестираат.

Последен совет, не фаќајте се за процентот од сопствеништвото што треба да го дадете за инвестиција. Мал процент од успешна фирма е подобро од голем процент од неуспешен бизнис. Земете инвестиција, покажете дека знаете да изградите бизнис и на крајот сите ќе бидете среќни.

БА: „Моделикс“ е првиот македонски стартап со инвестиција од милион евра во рана фаза. Како дојде до таа инвестиција и што беше клучно за нејзина реализација?

Три работи беа клучни. Одлична презентација на концептот и издржан финансиски план, тим со докажано успешно искуство во сферата на бизнис и финансиско планирање и развој на софтвер, и одлични конекции со инвеститори. Тоа е сè што ви треба, добра приказна, тим и тропање на сите врати на потенцијални инвеститори.

БА: Кои стратегии ги користевте за да ја зголемите вашата база на клиенти и да стекнете привлечност на пазарот?

Првите клиенти ни дојдоа од промоција на „Апсумо“ (AppSumo). Тоа е светска платформа каде што нови софтверски продукти им се презентираат на огромен број потенцијални корисници. По тоа, сè е дигитален маркетинг. Дефинирај кој ти е купувачот и контактирај го по сите релевантни канали. Електронски пораки, телефони, социјални медиуми, инфлуенсери, саеми...

БА: Колку иновациите имаат удел во успехот на вашата компанија и како ја негувате културата на иновации во вашиот тим?

Иновацијата е основата на технолошките бизниси. „Моделикс“ е единствениот софтвер во светот за стартапи и мали и средни компании што овозможува да се направи професионален финансиски план базиран на оперативните процеси во која било компанија. Постојат вакви софтвери за корпорации што се екстремно комплексни и скапи. Ние успеавме да го поедноставиме процесот на финансиско планирање за секој претприемач да може да направи професионален финансиски план без претходно искуство во финансиско планирање. Имаме уште многу за развој во иднина. Секој нов развој почнува со иновација.

БА: Можете ли да споделите клучен момент или одлука што значително влијаеше на траекторијата на вашиот стартап?

Сè уште и ние сме во рана фаза од бизнисот. Тоа што досега гледаме дека има најдобар ефект е да се најдат партнери што го промовираат „Моделикс“ за нас. Тоа во нашиот случај се консултанти за бизнис и финансиско планирање, сметководители, инвеститори, инфлуенсери. Како стартап на почеток, треба да станеме видливи на пазарот. Таа видливост многу полесно се стекнува кога партнери што веќе имаат голем број потенцијални клиенти ќе ви станат амбасадори на вашиот производ.

БА: Како во кратки црти би го опишале македонскиот стартап-екосистем, што треба да се стори за негов понатамошен развој?

Има многу простор за подобрување на стартап-екосистемот. Промени на законодавство за да се намалат ризикот и стравот од неуспех. Можноста да се прават инвестициски структури што постојат во други држави, како конвертибилни кредити и издавање опции на вработени. Подобра едукација за достапните фондови и, уште поважно, искористување на тие фондови. Меѓутоа, не треба само да чекаме на државата да ни помогне. Вакви промени може да се случат само ако стартап-заедницата стане поактивна, поврзана и стартапите си помагаат првично меѓусебно. Најдобро е да се учи од тие што веќе го имаат поминато патот што новите стартапи треба да го поминат. Една идеја и искуство од друг стартап може да биде разликата помеѓу успех и неуспех на друг стартап.

Приватна архива

БА: „Моделикс“ неодамна доби признание од организацијата „Стартап Македонија“ за стартап на месецот. Колку ваквите признанија, настани и иницијативи, како што е „Стартап Македонија“, може да придонесат на долг рок да се подобри перспективата за стартапите и да се адресираат некои од нивните клучни проблеми?

Иницијативите како „Стартап Македонија“ се клучни за развој на екосистемот. Тие се најлесниот начин за стартапите да добијат информации, да се запознаат со заедницата, ментори, консултанти, банки, инвеститори. За мене, ваквите организации се првото место каде што треба да се вклучат стартапите. Тие веќе ги дискутираат потребните промени со релевантни државни органи за подобрување на екосистемот, носат странски инвеститори, ги поврзуваат сите играчи во заедницата. Потребна е критична маса на стартапи да се приклучи кон овие иницијативи за гласот да им стане се посилен.

БА: Како да останете приспособливи и да се движите кон промени во опкружување во кое конкуренцијата е голема и постојано има некои новитети?

Нема да биде лесно. „Моделикс“ развива софтвер што му е потребен на мојот конкретен клиент, а не на сите можни клиенти. Доколку се држиме до неговите потреби, ќе го имаме најдобриот софтвер за него.

БА: Кои се клучни лекции што сте ги научиле од неуспесите?

Дефинирај го твојот идеален клиент и направи продукт најдобар за него. Подобро најдобар продукт за 1.000 конкретни клиенти, отколку продукт за 10 милиони клиенти што не ги задоволува најдобро потребите за ниту еден од нив. Кога ќе имаш најдобар производ за 1.000 клиенти, лесно ќе го надградуваш.

БА: Како го мерите успехот на вашата компанија и какви цели и планови ги имате за иднината?

Најважна мера за мене во оваа фаза е задоволството на постојните клиенти од „Моделикс“. Пред некој ден еден клиент рече: „Моделикс“ ми го спаси животот. Тоа за мене е најдобрата мера за успехот на „Моделикс“ во оваа фаза.

БА: Гледајќи наназад, дали има нешто што би го направиле поинаку?

Мислам дека почнавме со софтвер со огромен број феноменални функционалности. Гледајќи наназад, би го пуштил „Моделикс“ на пазарот со помалку функционалности и порано.

БА: Каков совет би им дале на идните претприемачи, кои штотуку го започнуваат своето патување?

Почнете со наједноставниот продукт што ги задоволува сите потреби на еден тип на клиент. И тој клиент треба да биде подготвен да плати за вашиот производ. Па, продолжете да го развивате понатаму.

Изградете квалитетен тим. Не брзајте со одлуките за главните луѓе во тимот. Тимот мора да има феноменален продуцент-дизајнер, инженер и продавач.

Проверете ги сите опции за наоѓање инвеститор. Ќе најдете ако сте сериозни за бизнисот.

Претприемачкиот живот не е лесен, меѓутоа исполнува и барем мене ме прави среќен.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар