Автомобилите станаа компјутери - некои сепак сакаат враќање на старомодните менувачи

Пладне е на кривулестиот автопат Ангелс Крест кај Лос Анџелес, додека Дарио Франчити танцува по алуминиумските педали во неговиот луксузен спортски автомобил вреден три милиони долари. Тој возеше по свиоците достигнувајќи брзина која се мери со троцифрен број.

Се возиме во автомобилот Т.50 кој го дизајнираше Гордон Мареј, лесен и многу брз автомобил со три седишта кој е произведен во ограничена серија од 100 парчиња. Тоа е неверојатен автомобил кој не е интересен само поради распоредот на седиштата или неговиот творец, јужноафриканскиот инженер кој го дизајнираше „Мекларен Ф1“ (McLaren F1).

Т.50, кој беше претставен во 2021 година, има менувач со кој Франчити, коментатор и поранешен возач на автотрки, рачно ги менуваше брзините. Овој автомобил предводеше бунт против теренците со автоматски менувач, купеата со рачка за менување брзини на воланот и електричните возила без менувач кои доминираат на патиштата. Иако и спортските автомобили главно останаа без менувач, група возачи сакаат нешто што нивните родители го земаа здраво за готово: рачен менувач.

Познати производители на автомобили, како и нови, минатата година претставија модели кои повторно треба да го пружат интензивното возачко искуство. На Неделата на автомобили во Монтереј, престижна годишна изложба која се оджува во август, имаше многу вакви модели. „Пагани“ (Pagani SpA) го претстави својот роудстер „утопија“ (Utopia) со рачен менувач со шест брзини, вреден 3,4 милиони долари. „Тутхил Порше“ (Tuthill Porsche) го претстави „гт уан“ (GT One), верзија на 911 ГТ1 (911 GT1), исто така со рачен систем за трансимисја со шест степени на пренос. „Валор“ (Valour) на компанијата „Астон Мартин Лагонда“ (Aston Martin Lagonda), вреден два милиона долари, и лансиран во јули, слично комбинира менувач со шест брзини со мотор од 705 коњски сили.

Фото: Nilu/Bloomberg Businessweek

 

„Ова е како балансирање на жица“, вели Франчити, додека пред кривината префрла во пониска брзина, мајсторски темпирајќи го отпуштањето на спојката. „Повеќе ме привлекуваат аналогните автомобили поради искуството што го пружаат при возење. Едноставно го обожавам тоа“.

Кај „кочиите со мотор“ кои се појавија пред 1900 година, возачот мораше рачно да ја усогласи брзината на вртење на моторот со соодветниот степен на пренос преку погонската осовина на тркалата. Години подоцна, моќниот „бентли блоуер“ (Bentley Blower), семејните седани и спортските купеа исто така имаа рачен менувач.

Кон крајот на дваесеттите години на 20 век, „Мајбах“ (Maybach) правеше полуавтоматски, сигурни и моќни менувачи за своите елегантни автомобили „цепелинс“ (Zeppelins). „Џенерал моторс“(General Motors Co) кон крајот на следната деценија воведе целосно автоматски менувач во САД. До четириесеттите и педесеттите години сите почнаа да ги користат за да го направат возењето полесно.

Денес само два проценти од новите возила продадени во САД имаат рачен менувач, покажуваат податоците на „Кармакс“ (CarMax), компанија која се занимава со продажба на половни автомобили. Повеќето производители, вклучувајќи ги и познатите брендови на спортски возила, како компаниите „Ферари“ (Ferrari NV) и „Ламборгини“ (Automobili Lamborghini SpA), повеќе не ги произведуваат.

„Постои мала група возачи кои секогаш бараат рачни менувачи“, вели Стефан Винкелман, претседател и извршен директор на „Ламборгини“. „Ние, сепак, се фокусираме на можности кои имаат поголеми шанси за успех“.

Модели со рачни менувачи можат да се најдат низ целиот ценовен спектар. „Џип“ (Jeep) нуди такви верзии на моделите „вранглер“ (Wrangler) и „гладиатор“ (Gladiator). „Порше“ нуди менувач со шест брзини за некои верзии на своите модели 718 и 911. „Мазда“ (Mazda Motor Corp.) објави дека добри 60 проценти од купувачите на моделот „мазда МХ-5“ (Mazda MX-5) избираат верзија со рачен менувач.

„Претпоставувам дека, како што некои повеќе сакаат русокоси, така некои повеќе сакаат рачен менувач“, вели Иан Скот Дори, фризер и моден стилист од Лос Анџелес. Ова е неговата четврта „мазда мијата“ (Mazda Miata) со рачен менувач. „Мојот автомобил е направен така што е лесен за управување и возење во сите услови, а рачниот менувач придонесува за тоа“, вели тој. „Има нешто во тоа кога притискате педала и автомобилот полетува“.

„Субару“ (Subaru) произведува два модела со рачен управувач. Заклучно со август 2024 година, уделот на моделите БРЗ (BRZ) и ВРХ (WRX) со рачен менувач во продажбата изнесуваше 79 проценти, односно 87 проценти, наведува портпаролот на компанијата. Тод Темплман, фотограф од Портланд, Орегон, веќе десет години користи рачен менувач во својот автомобил „субару ВРХ СТИ ГР“ (Subaru WRX STI GR) од 2013 година. За него, има нешто во сетилните доживувања – звукот на моторот кога се дава гас, чувството кога стапалото се спушта на спојката, ветерот кој му минува низ косата низ отворениот прозорец додека менува брзини. „Совршеното усогласување на бројот на вртежи при префрлање во понизок степен на пренос пред свиок е едно од најдобрите чувства на светот“, вели тој.

Фото: Mazda/Bloomberg Businessweek

 

Сепак, нема толку многу љубители на рачниот менувач. Енрико Галиера, шеф на маркетинг и комерцијален директор во „Ферари“, вели дека овој производител нудел верзии со рачен менувач сè до моделот „калифорнија“ (CaliforniaП). „Процентот на купувачи кои се одлучиле за оваа опција беше 0,001 процент“.

Марк Реус, претседател на „Џенерал моторс“, вели дека воведувањето на опција со рачен менувач финансиски ја оптоварува целата линија на модели и дека трошоците се премногу големи за да се оправдаат. „Додавањето на рачен менувач бара премногу. Последната 'корвета“ со рачен менувач беше произведена во 2019 година“.

Разбирливо е дека повеќето луѓе повеќе сакаат возило со автоматски менувач кој е побрз и попрецизен. Секој кој некогаш морал да застане на семафор на стрмна угорница или да маневрира низ сообраќај со тврда спојка и болка во квадрицепсот на левата нога знае дека рачните менувачи можат да предизвикаат напнатост и замор, а кога се користат лошо, можат да предизвикаат дефекти и да донесат трошоци.

„Купувачите кои сакаат автомобил со рачен менувач се љубители на возењето“, вели Алекс Лонг, директор на стратегија на производи во „Астон Мартин“. Со тоа оди и правото на фалење. Првите рачни менувачи беа компликувани за управување. Погрешно сменета брзина можеше да го уништи моторот или да ја изгори спојката. Совладувањето на оваа вештина значеше дека сте достојни за таква величествена машина.

„Возењето на оригиналниот 'дијабло' беше работа за силни луѓе," вели Маурицио Реџиани, поранешен технички директор во Ламборгини, а сега главен советник во компанијата „Ецентрика“ (Eccentrica), која го оживеа овој модел по цена од 1,35 милиони евра (1,5 милиони долари) по примерок.

Новиот модел ќе има шестбрзински рачен менувач кој ќе биде полесен за управување од оригиналниот. За префрлање на брзината на првобитниот менувач беше потребно да се притисне спојката со тежина од 40 килограми. „Ако тежите 50 килограми, би требало да ја притиснете педалата со целата своја тежина“, вели Реџиани. „Затоа е толку предизвикувачки за возење“.

Автомобилите со рачен менувач кои се појавуваат на пазарот го немаат тој проблем, бидејќи имаат меки спојки и модерни погодности како усогласување на вртежите со степенот на пренос и асистенција на угорница која помага автомобилот да не пролизгува на стрмен пат.

Овие автомобили се привлечни бидејќи веројатно ќе ја зачуваат вредноста или дури ќе добијат уште поголема. Така, цената на постарите, последни модели кои ги издал некој бренд, порасна. Во последните три години, цената на добро сочуван автомобил „ламборгини галардо“ (Lamborghini Gallardo) од 2004 година со рачен менувач порасна за над 35 проценти на 182.000 долари, а просечните вредности на автомобилите со рачен менувач се 50 проценти повисоки од цените на автоматикот, наведува осигурителната и консултантска куќа во областа на автомобилската индустрија „Хагерти“ (Hagerty).

Цената на автомобилот „ламоргини мурселаго“ (Lamborghini Murciélago) од 2002 година со рачен менувач порасна за 21 процент. Цената на добро сочуван „ферари 412и“ (Ferrari 412i) од 1985 година порасна за 50 проценти на 52.000 долари и таков автомобил ќе биде главно 50 проценти поскап од верзијата со автоматски менувач.

Фото: Robin Trajano/Bloomberg Businessweek

 

Меѓу автомобилите понудени на сајтот за аукции „Бринг а трејлер“ (Bring a Trailer), кој нуди автомобили по пристапни цени, разликата во цената на автомобилите со рачен и оние со автоматски менувач е драстична: анализите на цените по кои неодамна се продадени 24 БМВ Е46 М3 (BMW E46 M3) купеа (спортски автомобил од почетокот на двеилјадитите) покажаа дека моделите со автоматски менувач во просек чинеле 28.901 долар, а моделите со рачен менувач 43.469 долари.

„Гледаме дека варијантите со рачен менувач стануваат сè попопуларни“, вели Итан Гибсон, портпарол на аукциската куќа за колекционерски автомобили РМ Сотби (RM Sotheby’s). „Тие се аналогни, поатрактивни за возење, повеќе се потпираат на механички процеси и ги има помалку на пазарот, а на пазарот на колекционери, реткоста веднаш ја зголемува вредноста“.

Неколку часа по возењето со Франчити на автопатот Крест, се наоѓав во складиште во центарот на Лос Анџелес каде новиот играч во производството на автомобили Саша Селипанов го претставуваше својот манифест за рачниот менувач пред полна сала приврзаници. Тој вели дека е лут и тврди дека луѓето заборавиле дека кај автомобилите се работи за емоционално исполнување.

Поранешниот дизајнер на јужнокорејската компанија за луксузни автомобили „Џенезис“ (Genesis) вели: „Секогаш ме воодушевуваше старата школа. Чувствував поврзаност која не ја предизвикуваат модерните работи“. Тој во 2023 година ја основа „Нилу 27“ (Nilu27 LLC), а неговиот „нилу 27“ (Nilu27) со рачен менувач со седум брзини и В 12 (V-12) мотор треба да биде одговор на проблемот. “Мораме да го отстраниме сè што го попречува директниот контакт помеѓу возачот и патот. Мораме сами да ги менуваме брзините“!

Додека публиката со извици и аплаузи го поздравуваше неговиот говор, се присетив на возењето со Франчити. „Луѓето разбираат“, ми рече додека префрлаше во петта брзина со добро темпирана промена поради која моторот предеше, а автомобилот забрзуваше на Државниот пат 2. „T.50 се продаде за два дена. Очигледно не сум сам во ова“.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар