Европа е во трка со времето за да ги задржи конкурентноста и довербата во ЕУ

Европскиот проект се приближува кон пресвртна точка.

Комбинацијата од политичка парализа, надворешни закани и економски проблеми се заканува да им стави крај на амбициите на Европската Унија (ЕУ) сама по себе да стане глобална сила - наместо тоа, ги турка земјите членки кон одбрана на сопствените интереси.

По децении предупредувања и раст под нивото, лидерите на регионот одеднаш се соочуваат со низа докази дека падот станува незапирлив.

Еврофилскиот претседател на Франција го предаде правото на вето на неговата влада, на чело со екстремната десница, најголемиот германски производител на автомобили за првпат досега зборува за затворање фабрики дома, американските технолошки гиганти му вртат грб на европскиот пазар поради неговите нови ограничувања за вештачката интелигенција.

Сите тие случувања го поткрепуваат неуспехот на ЕУ да дејствува како кохезивен и динамичен економски блок, нарушувајќи го нејзиниот статус и деградирајќи го нејзиниот капацитет да одговори на широк спектар закани, почнувајќи од кинеската индустриска политика до руската воена агресија или дури и до идната антагонистичка администрација во САД.

Неодамнешната апатија или отпор од страна на владите по повикот за будење на поранешниот италијански премиер Марио Драги за повеќе инвестиции и заеднички обврзници за борба против слабиот раст на продуктивноста, нагласува дека регионот се откажа од обидите.

„Ако сакате да бидете геополитичка сила, тогаш економската моќ е клучна состојка. Растот на продуктивноста беше катастрофа. Европа е сè уште богата, но овие разлики во текот на 20 години имаат огромни импликации“, вели Гунтрам Волф, професор на Слободниот универзитет во Брисел и виш соработник во аналитичкиот центар „Бројгел“ (Bruegel).

Bloomberg Mercury

Основниот проблем е што светот ги доживува драматичните климатски промени, демографските промени и преминувањето кон постиндустриска економија - сите тие се феномени каде што Европа заостанува со способноста и подготвеноста да одговори.

Геополитичките конкуренти во регионот се обидуваат да ја искористат таа трансформација, додека многу од најголемите членки на ЕУ се оптоварени со економски модели што предолго не даваа резултати - а тука се и немирните гласачи, кои нема да прифатат алтернативи.

„Нешто се менува многу, многу драматично и многу, многу длабоко во овој свет. Не можеме да реагираме правилно, бидејќи сме премногу бавни“, истакна поранешниот полски претседател Александар Квашњевски во интервју.

Се разбира, Кина се бори со сопственото економско забавување, а САД се упатуваат кон потенцијално разорни избори со своите јавни финансии на неодржлива основа. Но и двете нации имаат системи што во голема мера го централизираат носењето одлуки и генерираат огромни количества приватен или јавен капитал за одбрана и инвестирање во најсовремена технологија.

Европа нема ниту една од тие предности - и тоа е сè поочигледно.

За волја на вистината, животниот стандард во нејзините богати економии не е на работ на колапс. Некои земји би можеле да имаат корист од инвестиции или трговски договори со САД, Кина или Русија. Но колку подолго опстојуваат тековните трендови толку Европа ќе станува сè поранлива на драматичните шокови.

„Навистина верувам дека сме изложени на ризик. Aко ја следиме нашата класична агенда, во следните две-три години ќе исчезнеме од пазарот. Не се сомневам“, рече францускиот претседател Емануел Макрон во текот на месецов на панел во Берлин.

Depositphotos

Тие ризици веќе почнуваат да се кристализираат за ЕУ, бидејќи зависноста на блокот од кинеската економија се зголемува и покрај сè поголемиот број спорови со Пекинг.

Макрон тврди дека загубата на евтините руски фосилни горива од инвазијата врз Украина во 2022 година, како и појавата на агресивната индустриска политика на американскиот претседател Џо Бајден, која се темели на субвенции, означува прекинување на стариот модел што им овозможи на европските економии засновани на извоз да процветаат.

Тоа се додава на веќе постојните предизвици што ги носат подемот на Кина и нејзиното огромно производство, како и глобалниот скок напред во технолошките иновации, кои во голема мера го заобиколија регионот.

„Европа е во опасност“, вели Дејвид Голбрајт, технолошки претприемач и инвеститор што ја поминал својата кариера работејќи на двете страни на Атлантикот, кој смета и дека светската економија е среде трансформација слична на индустриската револуција.

„Погледнете што се случи со земјите што не успеаја да се индустријализираат. Тие не поминаа многу добро“, рече тој.

Резултатот се заканува да предизвика штета што е поголема од едноставното заостанување во инвестициите и продуктивноста: лидерите на регионот ја губат довербата во европскиот проект.

Bloomberg

Не се само евроскептиците, како унгарскиот премиер Виктор Орбан, вечен трн во окото на блокот. Официјалните лица во централните европски земји почнуваат да ја гледаат ЕУ како пречка што треба да ја заобиколат наместо како извор на просперитет и заштита, како што беше случај досега.

Француските официјални лица зборуваат за создавање подлабока интеграција со помала група земји надвор од рамките на блокот поради долготрајните противења на Германија. Полските власти наведуваат слични иницијативи за одбрана. Премиерот на Шпанија, традиционално една од најпроевропските држави, ја поткопува својата трговска политика за да им се додворува на кинеските инвестиции.

„Геополитиката на поделба навистина функционира. Кина ја пренасочува шпанската политика кон ЕУ со фрлање малку пари. Орбан дејствува неказнето. Сето тоа ја поткопува вербата во поширокиот проект - не само за политичарите туку и за инвеститорите“, вели Џејми Раш, главен европски економист во „Блумберг економикс“ (Bloomberg Economics).

Јазот во продуктивноста на ЕУ им дозволи на САД да напредуваат

И извршните директори и инвеститорите почнуваат да покажуваат слични сомнежи во врска со Европа, најмногу со неодамнешните одлуки „Епл“ (Apple Inc.) и „Мета платформс“ (Meta Platforms Inc.) да ги повлечат своите најнови производи со вештачка интелигенција од пазарот на ЕУ, што го нарушува тврдењето на блокот дека е репер за глобални стандарди.

Претходно повеќе глобални корпорации го оценуваа единствениот пазар како преголем и профитабилен за да се откажат и покрај оптоварувачките регулативи. Наместо тоа, американските технолошки гиганти одлучија дека правилата за вештачка интелигенција на ЕУ се премногу рестриктивни.

Depositphotos

Со таква глобална политичка и корпоративна заднина Драги, кој е и поранешен претседател на Европската централна банка (ЕЦБ), во септември изнесе план за заживување на блокот, во кој до најситни детали ја опиша опасноста од распаѓање на регионот како единствена економска сила.

Релативниот пад на ЕУ не престанува во текот на четвртина век од воспоставувањето на монетарната унија. Анализата на „Блумберг економикс“ покажува дека економијата на блокот ќе беше поголема за околу три илјади милијарди евра доколку се држеше чекор со САД, што инаку е доволно за да се зголеми приходот на просечниот работник за околу 13.000 евра годишно.

„Темелите на кои градевме сега се разнишани. Ова е егзистенцијален предизвик“, наведе Драги во воведот на својот извештај.

Германците веднаш ги отфрлија неговите клучни препораки за искористување на финансиската моќ на ЕУ со поголеми издвојувања за заедничкиот долг, сомневајќи се дека здружувањето со другите земји членки претставува поголем ризик. Другите приоритети, како што е создавањето заеднички пазар на капитал, допрва треба да добијат интензитет.

Извештајот засега во голема мера наидува на глуви уши, оставајќи некои креатори на политиките загрижени дека просторот за дејствување во регионот брзо се затвора.

„Очигледно е дека Европа заостанува зад своите главни трговски партнери, САД и Кина. Ако не преземе итни мерки, падот на крајот ќе биде неизбежен“, истакна грчкиот министер за финансии Костис Хацидакис во интервју на 24 септември.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар