Македонија веќе долго се соочува со недостиг од работна сила, а тој проблем секојдневно станува сѐ поизразен. Додека се анализира дали е покорисно да се преквалификуваат многуте невработени во земјава или да се отворат квотите за увоз на работници, со цел да се намали јазот меѓу понудата и побарувачката на пазарот на трудот, Обединетите нации, но и други организации, сѐ погласно укажуваат на двојната корист од вработувањето на бегалците. Од една страна државата нема да се грижи за нив, од друга тие ќе бидат самостојни, ќе работат и ќе придонесуваат со придонеси и даноци во буџетот. Истовремено ќе бидат од корист и за бизнис-секторот.
„Блумберг Адрија“ веќе ја отвори темата и пишуваше за тоа дека ем немаме доволно работници, ем државата тешко им дава дозвола за работа на бегалците.
Според податоците на УНХЦР, бројот на луѓе што побарале азил во Македонија во 2022 година е 168, од кои околу половина од нив биле од Сирија. Деца се една петтина од нив, а преостанатите се возрасни.
Прочитај повеќе
Двоцифрен раст на трошоците за труд: Трка за секој вработен
Номиналните трошоци за труд по единица производ забележале годишен раст од 13,6 отсто во последниот квартал лани.
19.04.2023
Почнува увозот на странски работници, издадени дозволи на лица од Непал и Пакистан
Дадени се позитивни мислења две лица од Непал и десет лица од Пакистан, информираат од Агенцијата за вработување.
30.03.2023
Лани еден, годинава носи уште тројца на работа во Хрватска, сезонците на јуриш
Моментално најатрактивни дестинации се Хрватска, Германија и Англија.
23.03.2023
СКСЗМ бара да се зголемат квотите за увоз на работна сила
СКСЗМ бара од Владата да го либерализира пазарот на трудот и да се зголемат квотите за увоз на работници.
21.03.2023
Работници нема, а на бегалците не им даваме работни дозволи
Македонија годинава ќе издаде само 5.000 дозволи за работа за странци, иако бизнисот бара поголема квота.
10.03.2023
„Што се однесува на луѓето на кои државата им има признаено статус на бегалци, на крајот на 2022 година во државава имаше 11 лица надвор од регионот и околу 250 лица од Косово што се тука повеќе од 20 години. Исто така, од почетокот на војната во Украина, во февруари 2022 година, повеќе илјади луѓе од Украина беа примени во државава, која во моментов им е домаќин на над 6,5 илјади од нив“, велат за „Блумберг Адрија“ од УНХЦР.
Бегалците се луѓе што се принудни да ја напуштат својата држава како последица на прогонување, војна или насилство. Тие се плашат за својот живот и бараат прибежиште во друга држава, каде што можат да живеат безбедно и слободно.
„Замислете си да сте принуден да избегате од војна со вашето семејство. Замислете дека се наоѓате во странска држава, каде што не го зборувате јазикот и не можете да заработувате за себе и за своето семејство. Тоа што е најпотребно е да се рестартира нормалниот живот на човекот така што ќе се врати на училиште или на работа, каде што ќе може да заработува за себе, со цел да не зависи од помош; а додека го прави тоа исто така да придонесува кон заедницата и да плаќа даноци, со што ќе ѝ помага на локалната економија“, објаснуваат од УНХЦР.
Оттаму додаваат дека, како и многу други држави во регионот, Македонија се соочува со недостиг од работна сила и квалификувани работници.
„Тоа ги попречува странските инвестиции и може да доведе до економска стагнација и намалени капацитети на државните институции да обезбедуваат услуги за граѓаните. Овозможувањето и олеснувањето за барателите на азил и бегалците да работат е од полза и за нив и за државата што ги примила“, велат од УНХЦР.
Европа брзо им дозволува на бегалците да работат, за разлика од Македонија
Практиката покажува дека бегалците можат да работат во државата во која добиле азил и можат да пристапат до други важни услуги. Тоа го потврдуваат и од УНХЦР.
„Но барателите на азил не можат во практика да пристапат до пазарот на трудот иако законот им го дозволува тоа по девет месеци од нивното поднесување на барањето за азил бидејќи не може да им се издаде матичен број, без кој, пак, не можат да се вработат. Многу од државите во Европа им дозволуваат на барателите на азил да започнат да работат веднаш, препознавајќи го придонесот што можат да го донесат на заедницата и економијата“, велат од УНХЦР.
За жал, за разлика од Европа, кај нас се чини дека ситуацијата не е слична.
„Бегалците и барателите на азил треба да можат да добијат поддршка од државниот систем што ја овозможува и помага нивната интеграција и инклузија, започнувајќи од законодавството и политиките со кои им се овозможува пристап до пазарот на трудот, обезбедување часови за учење јазик, пристап до стручни обуки, признавање вештини и дипломи со цел да се осигури талентите и знаењето што ги носат бегалците да бидат добро искористени во општеството што ги примило“, потенцираат од УНХЦР.
Според нивното искуство, најдобар пристап е индивидуализираниот, бидејќи во државава прибежиште имаат најдено бегалци со различен степен на вештини и знаења од разни полиња.
„Тука сме имале бегалци и баратели на азил што се магистри по машинство, ветеринари, уметници, работници во текстилни фабрики, фризери, електроинженери, професори... Бегалската популација е исто толку разновидна како и секоја друга популација, а во неа човек ќе запознае многу различни поединци со разни образовни заднини, кариери, таленти, јазични вештини и општо вештини. Некои од нив ќе треба да добијат можности за преквалификација и обука, но клучно е дека треба да постојат можности, а не пречки“, порачуваат од УНХЦР.
На хартија бегалците имаат права, во практика не баш
„Луѓето со статус на бегалец или супсидијарна заштита имаат пристап до сите права слично како државјаните, со исклучок на правото на глас. Тие добиваат матичен број и можат да пристапат до системите за здравствено осигурување, социјална заштита и образование, како и до пазарот на трудот. Сепак, во практика, понекогаш пристапот до некои од овие права може да биде тежок“, велат од УНХЦР.
Работата на оваа организација покажува дека во многу држави низ светот пристапот до пазарот на трудот е обезбеден веднаш по поднесување барање за азил и тоа е најдобрата опција и за барателите на азил и за државата.
„Барателите на азил стануваат независни поскоро, а нивната инклузија се забрзува и олеснува. Сепак, за да се случи тоа, државата треба да обезбеди поддршка за бегалците и барателите на азил од една страна и за компаниите што ги примаат од друга страна. Државата треба да изгради систем за да ја олесни оваа размена. УНХЦР е тука да ја поддржи државата во градењето на овој систем, земајќи ги предвид најдобрите практики од секаде во светот“, велат од УНХЦР и истакнуваат дека иднината на пазарите на трудот лежи во инклузијата на разновидна работна сила и во давањето можности за сите. Несомнени се придобивките што бегалците можат да ги донесат за економијата кога им е овозможено да се интегрираат и да придонесуваат.
Истражувањата покажуваат огромни придобивки од интегрирањето на бегалците
Инвестирањето во бегалците ќе донесе значителен економски принос на долг рок. Германскиот институт за економски истражувања пресметал дека Германија ќе доживее зголемување од 0,5 проценти на БДП во рок од десет години како директен резултат на прифаќањето повеќе бегалци од која било друга европска земја. Нивното истражување покажува дека дури и во најпесимистичкото сценарио, германските бегалци ќе имаат нето позитивен ефект врз германската економија во тој десетгодишен распон.
Друго истражување на Меѓународната католичка комисија за миграција покажува дека спротивно на вообичаениот страв дека бегалците ќе ги одземат работните места, доказите покажуваат дека е поголема веројатноста тие да отворат работни места отколку другите групи мигранти или граѓаните родени во земјата.
„Започнувањето бизнис бара преземање ризик, издржливост и решителност, а животните искуства на многу бегалци им ги обезбедуваат тие вештини, правејќи ги одлични претприемачи“, се вели во ова истражување.
Понатаму, Студијата за економското влијание на бегалците во Европа меѓу 1985 и 2015 година покажа дека за само две години од зголемен прилив на бегалци економијата во 15-те земји што се проучувале станала поздрава, а невработеноста се намалила. Во анализата се забележува дека бегалците создаваат побарувачка за стоки, отвораат работни места и плаќаат даноци. На тој начин тие можат да ги надоместат трошоците за владината поддршка што им била потребна при пристигнувањето.