Колку ќе се зголемат ратите за станбените кредити?

Секој трет Британец почнува да работи дополнителна работа за да може да плаќа хипотека. Последното истражување во земјата покажа дека ратите за кредитите по истекот на периодот за фиксна каматна стапка во просек ќе се зголемат за 220 фунти на месечно ниво.

Според истото истражување, кампањата за зголемување на каматните стапки што ја води Банката на Англија сѐ уште во целост не се пресликала во пресметките на банките и допрва милиони луѓе во Обединетото Кралство ќе ги почувствуваат негативните ефекти од монетарната политика.

Процените се дека типично домаќинство со двајца купувачи што имаат хипотекарен кредит ќе одвојуваат за него 28 отсто од месечните приходи, во 2010 година овој трошок изнесувал 20 отсто.

Денеска анализираме каков е трендот во Македонија по зголемувањето на каматните стапки и од страна на Европската централна банка (ЕЦБ) и од страна на Народната банка на Македонија (НБРМ), односно колкав е ризикот за македонските корисници на станбени кредити од драстично зголемување на ратите во следниот период.

Најголем дел кредити се „фиксирани“ до 2025 година

Според податоците што до „Блумберг Адрија“ ги доставија од  НБРМ, најголем дел од станбените кредити во земјава или над три четвртини од нив се со комбинирана каматна стапка, а тоа значи дека кредитокорисниците во првите неколку години отплаќаат кредити со фиксна каматна стапка, која по истекот на тој период се заменува или со променлива или со приспособлива стапка.

„Со состојбата на 31.7.2023 година, на близу 85 отсто од станбените кредити се применува фиксна каматна стапка, на околу осум отсто од нив се применува варијабилна (променлива) каматна стапка, а кај преостанатите околу седум отсто се применува приспособлива каматна стапка чија големина се менува врз основа на одлука на соодветен орган на банката“, велат од централната банка.

Во согласност со договорите што ги имаат склучено домаќинствата со деловните банки, каматните стапки за станбените кредити во следните две години ќе се сменат кај една четвртина од корисниците.

„Анализите на Народната банка покажуваат дека само кај една четвртина од станбените кредити со комбинирана каматна стапка, типот на каматната стапка ќе се промени (на пример, од фиксна во променлива каматна стапка) во текот на 2023 и 2024 година, додека кај преостанатите 75 отсто од овие кредити промената на типот на каматната стапка ќе се случи по 2024 година“, велат оттаму.

До кога ќе растат каматите?

Последните податоци за инфлацијата во еврозоната покажуваат дека таа е поупорна од тоа што се очекуваше. Истовремено, се појавуваат и нови предизвици, како што е недостигот од некои основни прехранбени производи поради сушата или растот на цената на нафтата, кои ќе влијаат негативно на очекувањата на монетарните власти.

Проблемите со растот на цените на светските берзи се јавуваат во време кога централните банки почнаа да размислуваат во правец на намалување на темпото на зголемување на каматите.

Сепак, главниот аналитичар на „Блумберг Адрија“, Андреј Кнез, неодамна процени дека зголемените каматни стапки нема брзо да се намалат.

„Сè уште постои можност ЕЦБ да почне да ги намалува стапките веќе следната година (во зависност од динамиката на повлекување на вишокот ликвидност од системот). Но, дури и тогаш, просечното ниво на стапки барем до 2025 година ќе биде нешто повисоко отколку што мислевме досега“, смета Кнез.

Тоа значи дека во наредните две години под ризик се корисниците на кредити со променлива каматна стапка, која е значително повисока од фиксираната. Во моментов таа надминува шест отсто. Фиксните камати, пак, се движат околу три отсто за старите и околу 3,5 отсто за новите кредити, во зависност од тоа дали фиксниот период изнесува пет или десет години.

„Променливата каматна стапка се преоценува на пократок временски период, вообичаено на шест месеци, и нејзината висина зависи од движењето на некоја референтна каматна стапка, како на пример Еурибор, Скибор, стапката на благајничките записи итн. Со оглед на ваквата природа на различните типови каматни стапки, висината на променливите каматни стапки многу побрзо се приспособува на променетите референтни стапки. Така, тековно применетите променливи каматни стапки се повисоки од применетите фиксни каматни стапки“, велат од НБРМ.

Еуриборот се ближи до четири отсто

Од негативни каматни стапки на почетокот на минатата година, Еуриборот (каматата по која банките во еврозоната си позајмуваат пари) деновиве стигна до речиси четири отсто.

Нашите банки, вообичаено, во договорите ставаат дека променливата каматна стапка зависи токму од Еуриборот и дека каматата ќе се формира со додавање  одреден процентен поен на Еуриборот (на пример шестмесечен Еурибор плус 3,6 п.п. или во моментов тоа би значело над седум отсто).

Паралелно, расте и каматата за домашните благајнички записи. Според последната одлука на Советот на НБРМ, таа изнесува 6,15 отсто. Во април лани изнесуваше 1,25 отсто.

Следниот состанок на ЕЦБ е закажан за идната недела, односно за 14 септември. Идната недела и домашната статистика ќе ги објави и податоците за августовската инфлација во земјава, што ќе има влијание на наредните чекори на македонската централна банка.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар