Има ли услови за пад на каматите со растот на платите: НБРМ носи одлука

Народната банка денеска ќе носи одлука дали ќе ја задржи основната камата на сегашните 6,30 отсто или ќе ја коригира. Ова е втора седница на Комитетот за оперативна монетарна политика годинава.

Податоците што централната банка ги зема превид при носењето на одлуките за каматните политики се последните макроекономски и финансиски податоци. Притоа најголем фокус се става на движењето на инфлацијата, како и на нивото на девизните резерви.

Последниот податок за инфлацијата, кој е објавен минатата недела, е дека таа изнесувала три отсто во февруари споредено со ланскиот февруари, што значи дека стапката забавува или можеби поточно стагнира со оглед на тоа што јануарската беше 3,2 проценти.

Сепак, ризици по инфлацијата има. Од почетокот на месецов мерката за замрзнување на цените на основните прехранбени производи престана да важи. Податоците што ќе бидат објавени во април ќе дадат почиста слика во однос на влијанието на оваа мерка врз инфлацијата. Оттука, очекувањата се дека НБРМ денеска најверојатно нема да брза со одлуката за намалување на каматата.

Растот дополнително забави

Трендот на раст на референтната камата почна во април 2022 година. Каматата тогаш изнесуваше 1,25 отсто, последната корекција беше во септември лани, кога каматата беше зголемена на 6,30 отсто. Оттогаш референтната камата и во земјава е на пауза.

Во овој период кредитирањето во земјава значително е затегнато, а трошоците за задолжување се во пораст.

Во согласност со податоците за јануари, вкупните кредити се намалени за 0,2 проценти во споредба со претходниот месец. Падот во целост се должи на намаленото кредитирање на корпоративниот сектор.

Очекувано, економската активност забави. Тоа се должи и на зголемените трошоци за задолжување, но пред сè на намалената активност во земјите од еврозоната, особено во Германија, од кои Македонија е особено зависна.

„Во четвртиот квартал од 2023 година, БДП се зголеми за 0,9 отсто на годишна основа, со што целата 2023 година заврши со еднопроцентен раст. Забавувањето на економската активност што почна порано, малку се интензивираше до крајот на годината, со што ги потфрли сите проекции. Главен двигател на забавувањето и понатаму е надворешната побарувачка, а продолжија да се намалуваат и бруто-инвестициите (-20.5 отсто), двете резултат на забавената активност и негативните стапки на раст на економиите од главните трговски партнери“, стои во макромониторот што го објави „Фајнанс тинк“.

Во вакви услови, според „Фајнанс тинк“, растот годинава ќе забрза до 2,7 отсто, а инфлацијата ќе изнесува 3,8 отсто, односно и натаму над целните два отсто.

Невработеноста расте првпат по подолго време

Забавувањето на економската активност се рефлектира на пазарот на трудот. Па така, по подолг период на намалување на стапката на невработеност, во последниот квартал од 2023 година за првпат е забележан раст на бројот на невработени.

„Забавувањето на економијата започна особено неповолно да се одразува врз пазарот на трудот, за првпат по долг период на негови позитивни остварувања. Невработеноста во четвртиот квартал од 2023 година се зголеми на 13 отсто (од 12,8 отсто во претходниот квартал). Вработеноста се намали на 45,5 отсто (од 45,7 отсто во претходниот квартал)“, велат од „Фајнанс тинк“.

Иако бројот на невработени расте, трендот на раст на платите продолжува, што е ризик за натамошниот тек на инфлацијата. Заклучно со декември лани, просечната плата во земјава достигна рекордни 40.000 денари. Познавачите на пазарот на труд велат дека трендот на раст ќе продолжи и во наредниот период поради силниот недостиг на работна сила. Како сектори кои и во наредниот период ќе бидат носители на растот експертите ги посочуваат ИТ секторот, малопродажбата, угостителството, но и платите во индустријата.

Растот на платите е една од главните причини и за претпазливоста на Европската централна банка. Креаторите на политиките наведуваат дека ќе чекаат подетални податоци за движењето на примањата за да можат да носат одлука за олабавување на монетарната политика.

НБРМ вообичаено ги следи потезите на ЕЦБ

Според аналитичарите, ризик за инфлацијата во земјава се и претстојните избори, кога олабавува фискалната политика, односно се зголемува трошењето на државата. Оттука, очекувањата се дека НБРМ ќе чека да заврши изборниот циклус и првото олабавување на монетарната политика во земјава ќе се случи на крајот на вториот квартал или во исто време со најавите за намалување на каматните стапки од страна на ЕЦБ.

Петер Казимир, член на Управниот совет и шеф на централната банка на Словачка, вели дека ЕЦБ не треба да ги намалува каматните стапки пред јуни, „бидејќи на креаторите на политиките им требаат повеќе податоци за да бидат сигурни дека инфлацијата е под контрола“, пренесе „Блумберг“. Според него, брзите одлуки не се ниту паметни ниту корисни, а „прераниот потег би ризикувал да го поткопа кредибилитетот на ЕЦБ“.

„Сегашната слика јасно оди во прилог на тоа дека треба да се остане смирен во наредните недели за да се добие првокласно намалување во лето“, рече тој. „Забавувањето на инфлацијата останува кревко – не можеме да го земеме здраво за готово“.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар