Инфлацијата ќе ја натера НБРМ да ги одржи каматите високи летово

По минатонеделната одлука на Европската централна банка (ЕЦБ) за прв пат да ја намали каматната стапка, шестмесечниот Еурибор падна на најниско ниво во последната година. Каматната стапка што им служи на банките при нивните трансакции и која е основа за креирање на банкарските камати сега изнесува 3,735 отсто.

Највисоко ниво Еуриборот достигна лани во октомври 4,143 отсто. Според проекциите, до крајот на годината оваа каматна стапка ќе падне на три отсто или како на почетокот на 2023 година, пред почнувањето на силниот циклус на монетарно затегнување.

Движење на шестмесечниот Еурибор во последната една година/Bloomberg Terminal

Денеска заседава Комитетот за оперативна монетарна политика на НБРМ кој е задолжен за монетарната политика во земјава. Од почетокот на кризата со високата инфлација, главно, чекорите кои ги преземаше НБРМ беа синхронизирани со тие на ЕЦБ. Последното зголемување на референтната камата во земјава се случи во септември лани, исто како и во еврозоната.

Сепак, има и разлики во носењето одлуки кај двете централни банки. НБРМ ја почна кампањата за зголемување на основната камата во април 2022 година, ЕЦБ во јули истата година. Македонската централна банка 14 пати ги коригираше нагоре каматите, а ЕЦБ 10 пати. Тоа секако е поврзано најмногу со движењата на цените и на девизниот пазар.

Бавно намалување на каматите од есен

ЕЦБ во четвртокот прв пат ја намали депозитната камата за 25 базични поени. Засега, забрзаната инфлација и растот на платите не дозволуваат таков чекор во Македонија. Аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ смета дека централната банка во земјава подолго од другите банки во регионот ќе ја задржи сегашната монетарна политика, а првото намалување на каматите може да се очекува по летото. Инфлацијата во мај забрза на 4,5 отсто откако два месеци претходно беше позиционирана на четири отсто.

„Инфлаторниот притисок е обновен поради цените на храната што се должи на ефектот од пролетната сезона и завршувањето на владините мерки за ограничување на цените на храната. Оттука зголемените бројки ќе го одложат намалување на стапките од страна на НБРМ“, стои во последната ББА анализа за кредитната активност во регионот Адрија.

Аналитичарката Марина Петров-Савиќ вели дека наесен кога ќе почне стабилизацијата на цените на услугите ќе почне и намалувањето на референтната камата.

Mарина Петров - Савиќ/ сениор аналитичарка на „Блумберг Адрија“ 

„Очекуваме дека НБРМ ќе почне со поблаги чекори, од 0,15 до 0,30 процентни поени, па дури потоа, со подобри процени на влијанијата и релаксација на инфлаторните очекувања, ќе премине на намалување на стапката од по 0,5 процентни поени за што има простор со оглед на тоа дека сегашната каматна стапка од 6,3 отсто е релативно висока“, прогнозира аналитичарката Петров-Савиќ.

Инфлаторниот притисок почна во март

Според нашата аналитичарка, забрзувањето на инфлацијата во најголема мера е резултат на растот на цените во делот на услугите (7,8 отсто) и тоа кај транспортот (10,3 отсто), рекреација и културата (5,3 отсто) и рестораните и хотелите (8,5 отсто).

„Сегментот на услугите е дел од таканаречената базна инфлација и во принцип заостанува зад вкупната инфлација и е поупорен“, вели Петров-Савиќ.

Дел од тековниот инфлаторен притисок произлегува од сезонскиот ефект врз цените на свежото овошје (22 отсто), но и врз цените на облеката (3, 2 отсто).

„Иако инфлацијата стагнира на годишно ниво во претходните месеци, присуството на инфлациски притисоци врз стапките на инфлација во однос на претходниот месец може да се забележи уште од март, особено што ограничувањето на цената на одредени прехранбени производи траеше до крајот на февруари, по што цените на храната забележаа пораст, но не на тие нивоа како во септември 2023 година кога беше донесена одлуката“, објаснува таа.

Аналитичарката на „Блумберг Адрија“ вели дека сепак, мора да се има предвид дека се работи за привремени ефекти и дека моментално најважните фактори кои ја детерминираат инфлацијата од надворешното опкружување (глобалните цени на храната и цените на горивата) не покажуваат тенденција за поттикнување инфлациски притисоци.

„Што се однесува до внатрешните фактори, цените на производителите на домашниот пазар стагнираат, но растот на платите во Северна Македонија е еден од најбрзите во регионот, а тоа создава простор за добра побарувачка и понатамошен раст на цените, се разбира, не до степен до кој сме го виделе во претходните години“ заклучува таа.

Одлуката која денеска ќе ја донесе НБРМ ќе биде соопштена утре.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар