Март како Аладин: Колку ќе нè чинат платите на јавниот сектор в година?

Во јули 2023 година и тогашната влада и Сојузот на синдикатите на Македонија (ССМ) соопштија дека е исправена историска неправда со потпишувањето на новиот општ колективен договор за јавниот сектор. Тој беше резултат на 15-годишни преговори, штрајкови и протести.

Со тој договор беше овозможено зголемувањето на платите во јавниот сектор во септември лани за 10 отсто. Првпат во 2023 година овие вработени добија и регрес за годишен одмор (К-15) во висина од 10.000 денари.

ССМ

Но најважните делови од општиот колективен договор за јавниот сектор допрва треба да се реализираат. До крајот на годината платите треба уште еднаш да се зголемат, овој пат помалку, ќе се зголеми и К-15, а се определуваат и нови надоместоци и зголемени додатоци. Овие ставки ќе треба да влезат во ребалансот на буџетот, кој, според премиерот Христијан Мицкоски, ќе се случи во втората половина на јули.

Буџетот пак за следната година, кој новата министерка Гордана Димитриеска-Кочоска и нејзините соработници треба да го подготват наесен, ќе треба да содржи пари за значително зголемување на платите во јавниот сектор.

Целта на ССМ е „бркање“ на просечната, не на минималната плата

Усвојувањето на Законот за минимална плата во 2022 година овозможи секоја година во март да растат најниските плати. Но тој закон создаде друг проблем, особено во јавниот сектор, каде што минималната плата растеше, но стагнираа платите на повисоко платените работници. Општиот колективен договор за јавниот сектор ја исправа таа аномалија, вели претседателот на Синдикатот на работниците од управата, правосудните органи и здруженијата на граѓани (УПОЗ), Трпе Деаноски, во изјава за „Блумберг Адрија“.

„Целта на општиот колективен договор во делот на платите е да ја ’бркаме’ просечната плата, а не минималната. Со тоа ќе го запреме процесот на одлив на кадар од јавниот сектор. Ќе се овозможи овие работници лебот да го заработуваат тука, а не во странство“, вели Деаноски.

Трпе Деаноски, претседател на УПОЗ

Од 1 март следната година платите во јавниот сектор ќе се исплатуваат во согласност со нова пресметка. Просечната плата се множи со коефициент на сложеност и на тој начин се добива основната плата. Прва задача на синдикалните партнери ќе биде да ги утврдат коефициентите на сложеност.

„Нашето барање е највисокиот коефициент да изнесува 1. Овој коефициент важи за лица со завршено високо образование. За лицата со пониско образование, за техничкиот персонал коефициентите ќе бидат пониски. Би се движеле околу 0,7 или 0,8 за лица со средно образование. За техничките служби околу 0,5“, објаснува Деаноски.

Што значи во практика овој коефициент? Платата на помлад соработник сега изнесува околу 28.000 или 29.000 денари. По први март, ако ССМ успее да издејствува највисок коефициент на сложеност да биде еден, овој работник ќе има основна плата во висина на просечната плата за 2024 година (за периодот јануари-април 2024 година просечната нето-плата изнесува 40.097 денари, а бруто-платата 60.212 денари).

Општиот колективен договор за јавниот сектор се однесува на вработените во органите на државната и на локалната власт и други државни органи основани во согласност со Уставот и закон. Тој важи и за институциите што вршат дејности од областа на образованието, науката, здравството, културата, трудот, социјалната заштита и заштитата на детето, спортот, како и во други дејности од јавен интерес што се организирани како агенции, фондови, јавни установи и јавни претпријатија основани од државата, општините и Град Скопје.

Ако не се постигне решение, коефициентот на сложеност на работното место ќе се пресметува така што основната бруто-плата на вработениот исплатена во септември 2023 ќе се спореди со просечно исплатената бруто-плата по вработен за 2023 година, во согласност со објавените податоци на Државниот завод за статистика, и ќе се зголеми за пет отсто.

Рокот за склучување спогодба меѓу ССМ и Владата со која ќе се утврдат коефициентите на сложеност на работно место (на две децимали) за сите работни позиции е декември 2024 година.

До Нова година треба да се исплатат и K-15 и јубилејните награди

Декември годинава е последниот месец до кога треба да бидат исплатени и другите надоместоци што ги предвиде општиот колективен договор за јавниот сектор.

Првпат годинава 128.000 вработени ќе добијат К-15 во висина од 30 отсто од просечната плата на државно или околу 13.000 денари, што е повеќе од ланскиот износ.

„Годинава првпат ќе бидат исплатени и јубилејните награди, како награда за лојалните работници што непрекинато работат кај ист работодавец најмалку 10, 20, 30 и 40 години“, вели Деаноски.

Во септември овие работници ќе добијат и зголемување на платите. Договорот предвидува дека ако инфлацијата во првите шест месеци во 2024 година надминува три отсто споредено со инфлацијата за првите шест месеци во 2023 година, „основната бруто-плата на вработените во јавниот сектор се зголемува во процентуален износ за разликата до 3 отсто“.

Македонија има највисок раст на платите, но и најниски плати во регионот

Просечната нето-плата во април 2024 година, според Државниот завод за статистика, изнесува 41.085 денари, за една година растот изнесува 13,7 отсто.

Михаел Блажековиќ, аналитичар на „Блумберг Адрија“, вели дека придонес кон растот на македонските плати има растот на вработеноста во првиот квартал годинава од 0,6 проценти во однос на истиот квартал лани, како и падот на невработеноста од 3,9 проценти. Дополнителна причина е тоа што иако инфлацијата се забрза минимално, сепак таа е многу пониска отколку на крајот на 2022 година, кога беше над 19 проценти, што го фаворизира растот на реалните плати.

„Платите во Македонија во моментов се најниски во регионот Адрија, но растот во последните месеци ветува. Така, односот меѓу првата следна најниска плата (БиХ) се подобри од 92 процента на крајот на 2022 година на сегашните 95 проценти. Значи, во моментов просечната нето-плата во Македонија е 95 проценти од просечната плата во Босна и Херцеговина, додека во однос на најразвиената Словенија овој сооднос се зголемил во истиот период од 39 на 44 проценти“, вели Блажековиќ.

Нашиот аналитичар уште вели дека економијата во земјава сè уште е слаба (раст на БДП во првиот квартал од 1,2 проценти), но очекувањата за нови странски директни инвестиции и натамошниот одлив на работна сила ќе придонесат за натамошен раст на платата во наредните месеци.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар