Анализа: Висината на пензиите е најмал проблем за македонскиот пензиски систем

Низ годините американскиот сон изгледаше сосема остварливо - да поседуваш своја куќа и автомобил и да дочекаш пензија. Сега, ова последното се доведува во прашање.

Речиси двајца од тројца Американци повеќе се плашат дека ќе останат без пари отколку од смрт, покажува годишната студија за пензионирање од 2024 година на компанијата за осигурување живот „Алијанц“.

Таквиот страв е најголем кај лицата од генерацијата икс односно оние на возраст од 44 до 59 години. Дури 71 отсто од нив се плашат за пензионерските денови. Во истражувањето од минатата година, 55 отсто од припадниците на генерацијата икс сметале дека нема да бидат финансиски подготвени за пензија.

Во заклучоците на студијата се наведува дека стравот од пензионирање го подгрева растечката инфлација од претходниот период. Најдобро решение за намалување на загриженоста, според третина од испитаниците, е ставањето дел од пензиските заштеди во производ што обезбедува доживотни исплати.

Македонците се пасивни - чекаат сигурна државна пензија

Американците живеат во земја со развиен финансиски пазар и своите финансиски одлуки ги базираат на можностите за вложување во голем број производи приспособени за различни цели со кои ги остваруваат своите идни потреби, го објаснува американскиот страв од пензија професорката на „Американ колеџ“ Јадранка Мршиќ.

„Генерацијата икс беше вклучена во финансиска едукација во рамките на образовниот процес, а американскиот однос кон создавање имот во текот на животот го вклучува и прашањето на остварување задоволителен животен стандард за пензионерските денови. Истражувањата за разликите на ставот и приоритетите во однос на личните финансии помеѓу генерациите икс, ипсилон (милениумци) и зед покажуваат дека финансискиот фокус на генерацијата икс е ставен на штедење за пензија. Затоа, не е чудна нивната грижа за пензиските приходи предизвикана од високата инфлација во текот на последните неколку години“, вели Мршиќ за „Блумберг Адрија“.

Блумберг Адрија

Што се однесува до Македонците, според неа, размислувањето за пензијата е пасивно, стекнато уште во времето на социјалистичкиот систем. Ваквите ставови се пренесуваат и кај помладата генерација, која очекува сигурна државна пензија и поради тоа не покажува интерес за состојбата на личните сметки во вториот столб и приносите што ги остваруваат друштвата што управуваат со тие средства.

Многубројни предизвици за идните македонски пензионери

Септемвриската пензија во земјава ќе биде зголемена за 2.500 денари, линеарно за сите пензионери, во согласност со ветувањето на Владата во предизборниот период.

Но дали ваквото зголемување на пензиите е одржливо со оглед на состојбата во која се наоѓа државниот пензиски фонд? Според аналитичарот на „Блумберг Адрија“ Иван Одрчиќ, идните пензионери во земјава се соочуваат со голем број предизвици.

„Најважно е дека населението старее, што го зголемува притисокот врз пензискиот систем и може да доведе до намалување на одржливоста на постојниот модел. Забележано е дека односот работници и пензионери ќе продолжи да опаѓа, што значи дека сè помал број работници ќе треба да издржуваат зголемен број пензионери, имајќи предвид дека земјата се соочува со заминување на работоспособното население и стареење на населението во исто време“, објаснува Одрчиќ.

Блумберг Адрија ТВ

Според него, пензискиот систем на Македонија се карактеризира и со релативно ниски стапки на штедење и ограничена покриеност на населението, што дополнително ја загрозува стабилноста на пензиите. Потребни се порешителни реформи што би ги зголемиле ефикасноста и одржливоста на целиот пензиски систем.

„Некои од поважните предлози за реформи би вклучиле зголемување на стапката на придонеси, продолжување на работниот век, како и зајакнување на приватните заштеди (во други класи на средства, на пример). Подоброто управување со фондовите, како што е диверзификација на инвестициите за да се обезбеди стабилен принос, исто така би помогнало. Без некои од гореспоменатите реформи, идните генерации пензионери во Северна Македонија би можеле да се соочат со пониски пензии и поголема несигурност, бидејќи овие мерки ќе имаат за цел да обезбедат долгорочна одржливост на самиот пензиски систем и заштита на пензионерите“, вели Одрчиќ.

Генерацијата икс е заборавена во многу земји

Работниците на возраст од 44 до 59 години, од кои дел веќе за неколку години ќе бидат пензионери во согласност со постојната регулатива, во некои земји се сметаат за „заборавена“ генерација, во смисла на тоа дека државата не е многу посветена за анализирање и решавање на нивните проблеми, како што тоа го правеше за бебибум-генерацијата, објаснува професорката Мршиќ.

„Пензиите од првиот столб се дефинирани однапред и обврска на државата е да обезбеди средства за исплата на пензиите што биле стекнати по основ на претходни уплати на придонеси во пензискиот фонд. Но останува актуелно прашањето за соодветниот пензиски приход за припадниците на оваа генерација икс што немаат можност да го користат третиот столб за зголемување на пензиските приходи не само поради нивната ниска финансиска моќ туку и поради краткиот период на потенцијално остварено вложување“, вели таа.

Иако македонскиот реформиран пензиски систем навлегува во крајот на втората деценија од своето функционирање, тој не го постигнува својот проектиран ефект врз системот и членовите на тој систем, а причините се главно во економијата, неповолните демографски трендови и одлуките што се носени и со кои се нарушува основата на системот.

„Задача на носителите на власт е да ги препознаваат проблемите како што се појавуваат и да нудат решенија за ублажување или решавање на проблемите, па едно од можните решенија би било повторно воведување стимулативни мерки за уплати и од работниците и од работодавците во третиот столб“, заклучува Мршиќ.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар