Младите не се враќаат во Македонија ни за поголема плата

Отворањето на границите, олеснувањето на процедурите за мигрирање, размената на студенти, деловните можности на 21 век ги турнаа сите бариери и сериозно ги покачија критериумите на младите за тоа каде сакаат да студираат, што сакаат да работат и, генерално, како сакаат да живеат.

Борбата за работна сила се случува секаде во светот, бидејќи недостигот од квалификувани кадри е еден од главните предизвици за компаниите. Во прилог на ова е и фактот дека само лани 3,7 милиони луѓе што се од земји надвор од Европската Унија (ЕУ) за првпат добиле дозвола за работа и престој во ЕУ. „Евростат“ изброја дека такви дозволи лани добиле над 30.000 Македонци.

И ако на сето тоа се додаде дека младите имаат можност дури и за бесплатни студии во странство, како на пример во Словенија, тогаш лесно ќе се изведе заклучокот дека задржувањето на младите луѓе во родната земја станува сè потешко.

Бизнисмените се согласни дека не само што е добро туку е и пожелно младите да се образоваат во странство бидејќи на тој начин не само што ќе стекнат повеќе вештини и искуство, туку и ќе изучат повеќе јазици. Но тоа не значи дека не треба да се вложува во добар образовен систем дома, кој ќе продуцира соодветни и квалитетни кадри. А, паралелно мора да се работи и на системски решенија што ќе ги мотивираат младите што веќе отишле на студии во странство, по завршувањето на образованието да се вратат дома.

Младите сакаат добро организирано општество

Иако прстот најчесто се вперува во работодавците кога станува збор за задржување на работниците во земјава, сепак искуството на бизнисмените покажува дека младите не остануваат тука дури ниту за многу поголеми плати и низа бенефиции. Новите генерации се гладни не само за подобра работа туку, генерално, за подобар живот, бидејќи работата и компанијата се само еден фрагмент од живеењето.

„Кој ќе замислеше пред 10 години дека луѓе од Непал и од Бангладеш ќе шетаат кај нас, во Македонија? Илузија е дека за 30-40 проценти поголема плата студентите ќе се вратат дома. Тука во прашање е квалитетот на животот. Имаме брутална партизација, корупција насекаде, здравството и образованието не се на задоволително ниво итн.“, изјави Љупчо Велески, директор за извоз на „Витаминка“, во рамките на панел-дискусијата на темата „Можности и мотивација од бизнис-секторот за враќање на младите и нивна професионална интеграција во бизнис-заедницата“, која се одржа во организација на Амбасадата на Република Словенија, а со поддршка од Друштвото на словенечки и македонски стопанственици и Македонската студентска организација во Словенија.

Блумберг Адрија

„Не е ништо ново ако кажеме дека состојбата е крајно неповолна. Мора да се сменат работите. Ваквата состојба е резултат на повеќе фактори што ги живееме како во економскиот така и во политичкиот и социјалниот живот. Приходите секако дека се важни, но подобро организирано општество во секој поглед е тоа што им треба на луѓето. Тие бараат поквалитетен живот, поорганизирано општество, поширок пристап до образование, подобро и поквалитетно здравство, уреден културен простор итн. Дали тоа ќе го смениме тоа, зависи од нас самите. Сè се сведува на корекција на многу фактори што треба да обезбедат целокупно поквалитетен живот“, вели Тони Стојановски, претседател на УО на „НЛБ банка“-Скопје, апелирајќи дека за подобрување на состојбите не требаат само конференции туку и акција од сите, како од Владата така и од бизнис-заедницата и од невладините организации.

Бизнисмените се согласни дека е потребна поддршка, но не само во форма на дуално образование или на пример во даночни ослободувања туку конкретно насочена кон потребите на реалната економија, особено во делот на претприемаштвото.

„На пример, досега милениумците беа повеќе ориентирани кон претприемаштво отколку нивните претходници, но сега на пазарот излегува генерацијата зед, а тие млади луѓе се многу ориентирани кон претприемаштво. Ние мора да го поддржиме трендот. Тука трката за работници ќе ја добијат земјите што имаат развиени системи за поддршка на претприемаштвото. Тие ќе ги повлечат назад студентите. Такви примери на земји немаме во соседството, но ќе ги потенцираме Полска, Израел и Јужна Кореја“, изјави Војдан Јорданов, извршен директор на „Триглав осигурување“-Скопје.

Слободните кадри на пазарот на трудот се сè постари со сè помалку компетенции

Во една отворена трка за работници во светски рамки, Македонија не може да им конкурира на голем дел од земјите, особено на европските.

„Страшни се статистиките секаде во светот. Главна цел треба да биде ние да станеме конкурентни за привлекување кадар“, вели Јорданов од „Триглав осигурување“, потенцирајќи колку е доблесно што една држава како Словенија се обидува студентите да ги врати во матичната земја наместо, на пример, да ги задржи во своите компании како кадри што веќе ги обучил тамошниот образовен систем.

Блумберг Адрија

На пазарот на трудот во Македонија постои голем јаз меѓу понудата и побарувачката кога станува збор за вештините на кадарот. Посредниците на пазарот на трудот сметаат дека реално се потребни околу 20.000 работници, иако во Агенцијата за вработување континуирано има по околу 10.000 слободни работни места. Од друга страна, имаме десет пати повеќе невработени. Тоа укажува дека вештините што се бараат не соодветствуваат со тие што ги поседуваат барателите на работа.

Уште една статистика значајна да се напомене е дека најмногубројни баратели на работа се тие над 50 години, што укажува на тоа дека слободните кадри се сè постари, со несоодветни вештини за актуелните потреби на реалниот сектор.

Дуалното образование, како една од можностите за продуцирање соодветен кадар, е добра основа, но потребна е поширока поддршка на пазарот на трудот.

„Потребен е стратегиски пристап: стипендии, програми, ние спонзорираме и матуранти, имаме сега 60 практиканти, имаме три дуални паралелки и други програми што се однесуваат глобално за компанијата, не за ‘Џонсон Мети Македонија’, туку на светско ниво. Борбата за таленти е глобална. Е, сега, ако единствениот мотив е да избегаме оттука, фрустрациите нема да се изгубат, но ако целта е да победите, да успеете во нешто, тогаш има и тука можности“, посочи Боријан Борозанов, директор на „Џонсон Мети“.

Работната сила не треба да претставува трошок за компанијата, туку инвестиција во кадар

Борозанов вели дека уделот на трошокот за работна сила во крајната цена на производот уште е стабилен, односно нема големи отстапувања.

Македонската економија можеби не е многу конкурентна, но има индивидуални примери на компании кои се конкурентни надвор од границите. Тие искусни бизнисмени вложуваат во своите вработени.

„Не го сметам тоа за трошок, туку тоа е инвестиција во млади луѓе. Ние имаме дуално образование, тие имаат пракса иако не се вработени. Имаме повеќенеделни студентски програми во Словенија, каде што ги праќаме младите за да стекнат вештини и конекции. Плаќаме и многу бенефиции на вработените, бидејќи инвестираме во нив“, вели Клемен Турк, менаџер на „ЛТХ леарница“-Охрид, укажувајќи на тоа колкава е борбата за работници со оглед на тоа што неговата компанија е лоцирана во Охрид, каде што има уште две големи фабрики, што автоматски значи дека тие ја делат работната сила од регионот.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар