Вечен проблем на пазарот на труд: невработените налево, работодавачите надесно

Најновите податоци на Државниот завод за статистика (ДЗС) покажуваат дека во третото тримесечје годинава во земјава има 98.322 невработени лица. Во Македонија има 1.515.193 лица кои се сметаат за работоспособни на возраст од 15 до 89 години, од кои 796.733 се активни на пазарот на труд. Од нив, бројката на вработени изнесува 698.411.

 

 

Преработувачката индустрија е клучниот работодавач во земјава, каде што работа има за 20,46 отсто од вкупниот број вработени во земјава, односно над 142 илјади. Вториот сектор по големина на пазарот на труд е трговијата на големо и мало, каде што работат 14,36 отсто од вработените. Следуваат секторите земјоделство, шумарство и риболов (девет отсто), здравство и социјална заштита (7,34 отсто), јавна управа и одбрана (7,34 отсто) и градежништво (6,83 отсто).

 

 

Податоците од Државната статистика покажуваат дека во третиот квартал бројот на пополнети работни места изнесува 486.515, а слободни се 10.010 работни позиции. Секако, соодветно на големината на секторите, сличен е и распоредот во однос на слободните работни места. 

 

 

Така, најмногу слободни позиции за работа има во секторот трговија на големо и мало (23,56 отсто од вкупниот број слободни работни места), следува прераборувачката индустрија, на која отпаѓаат 22,17 отсто и образованието со 10,09 отсто од слободните работни места.

 

 

Невработените налево, работодавачите надесно

Во Агенцијата за вработување речиси секогаш има отворени огласи за околу 10.000 работни места, а се бараат многу различни профили на работници. Но, познавачите на пазарот на труд сметаат дека на бизнисот реално му се потребни околу 30.000 работници.

Од друга страна, тоа што во земјава има речиси 100.000 невработени не го решава проблемот. Понудата и побарувачката на пазарот на труд во Македонија постојано се разминуваат, па има најразлични обиди да се искористи слободниот човечки потенцијал на пазарот на труд преку различни доквалификации, преквалификации, обуки, едукации... Дури се увезуваат и работници со цел да се реши проблемот со недостиг на работна сила. Но, се чини дека сите напори се залудни.

„Блумберг Адрија“ веќе пишуваше дека младите кои се едуцираат надвор не се враќаат да работат во Македонија ниту за поголема плата. Причина за одливот на кадар одамна веќе не е само платата, туку целокупниот систем во земјава со сите негови нефункционалности. Новите генерации се гладни не само за подобра работа туку, генерално, за подобар живот, бидејќи работата и компанијата се само еден фрагмент од живеењето.

Имаме историски најниска невработеност, ама и најлоша понуда на работна сила во регионот

„Блумберг Адрија“ постојано го анализира пазарот на труд од сите негови аспекти. Пишувавме за тоа дека стапката на невработеност во земјава никогаш не била пониска. Статистичките податоци покажуваат дека на крајот на првата половина од годинава изнесувала 12,5 отсто. Пред помалку од 15 години стапката изнесуваше над 30 отсто.

Сепак, ако малку подлабоко се анализираат овие позитивни бројки, се доаѓа до констатација дека не е сè толку добро како што изгледа на прв поглед. Бројот на работници во некои сектори значајно се намалува, како поради иселувањето, така и поради промена на професија заради поголема плата, но и ред други причини.

Аналитичарите на „Блумберг Адрија“ забележуваат дека во сите земји од регионот во последните години бележиме пораст на вработеноста поради растот на економијата, но и намалување на невработеноста исто поради економскиот раст, но и поради иселувањето.

„Кога ќе го погледнеме потенцијалот на постојната домашна работна сила, гледаме дека постои т.н. слаба понуда на работна сила во ЕУ, на ниво од 12 проценти. „Лошата“ понуда за работа вклучува невработени, луѓе што работат со скратено работно време, луѓе што бараат работа но сè уште не се достапни за да започнат со работа и луѓе што се веднаш достапни за работа, но не сакаат да работат во моментов“, објаснува аналитичарот на „Блумберг Адрија“, Михаел Блажековиќ.

 

 

Во регионот Адрија лошата понуда на работна сила изнесува во просек 14,8 отсто од вкупната работна сила, што е над просекот на ЕУ од околу 12 отсто.

„Овде водат земјите што не се членки на ЕУ: Македонија со 24 отсто, Босна и Херцеговина околу 18 отсто и Србија околу 16 отсто од потенцијалот за вработување. Во овие земји работната сила не се користи оптимално и се губи продуктивноста на економијата“, напиша неодамна нашиот аналитичар Михаел Блажековиќ.