Минималната плата ја убива продуктивноста, добрите работници извисуваат

Продуктивноста во индустријата во септември се намалила за 5,9 отсто, покажуваат последните статистички податоци што ги објави Министерството за финансии.

Годинава податоците за продуктивноста на месечно ниво само во текот на јули беа во позитива (2,5 отсто раст). По сектори, најголем пад има во рударството, каде што во септември продуктивноста се намалила за 11, 6 отсто. Во преработувачката индустрија падот изнесува четири отсто на месечно ниво.

Статистичките податоци уште покажуваат дека иако продуктивноста најмногу паѓа во рударството, таму расте бројот на вработени. Во преработувачката индустрија тој се намалува, падот за една година изнесува 2,7 отсто.

Ваквите трендови одат паралелно со континуираниот раст на минималната и просечната плата. Она од што најмногу стравуваат и работодавците и експертите е дека индустријата веќе не може да се справи со растот на платите, а податоците за продуктивноста ги потврдуваат тие стравови.

Зошто се намалува продуктивноста?

Податоците за работниците во индустријата покажуваат дека и буквално на прсти се бројат секторите каде што има раст на бројот на работниците. Најголем пад на бројот на работници има во производството на тутунски производи и во текстилната индустрија.

Во текстилниот сектор просечната плата од почетокот на 2022 година до август годинава е зголемена за 9.500 денари кај производството на облека и 13.800 денари кај производството на текстил.

Растот на платите во овие две и пол години не е резултат на подобрувањето на перформансите на компаниите, туку е резултат на барањата за зголемување на платите поради растечките трошоци за живот, наведува во изјава за „Блумберг Адрија“ професорот на Универзитетот на Југоисточна Европа Гадаф Реџепи.

„Платата во земјава се зголемува без да се гледаат резултатите, тоа е едниот проблем што влијае на намалувањето на продуктивноста. Вториот проблем е начинот на кој се исплаќа платата. Кај нас не се исплаќа работа по час, туку месечно. Тоа значи дека не се мери кој колку сработил за еден час туку сите земаат иста плата. Нема варијабилен дел, кој ќе ги стимулира работниците да испорачаат подобри резултати и да заработат повеќе“, објаснува Реџепи.

Гадаф Реџепи

Според него, доколку постои варијабилен дел, кој ќе се исплаќа врз основа на сработеното, ќе се подобри продуктивноста. Но проблем за да се оствари тоа е Законот за минимална плата.

„Таков каков што е, Законот е пречка попродуктивните работници да земаат поголеми плати. Неговата примена остава многу мал простор за такво плаќање, затоа што поставува строга граница и со тоа го забавува растот на платите за попродуктивните работници“, вели тој.

Иста минимална плата за сите сектори е погрешен чекор

Мирјана Перковска од текстилниот кластер е на иста линија. Таа вели дека Законот за минимална плата на некој начин ги казнува попродуктивните работници затоа што „масата пари за плата е таа и ние ја делиме како што ќе ни наложат со законите“.

Според неа, уште кога се носел Законот за минимална плата властите биле предупредени од експертката заедница дека продуктивноста ќе се намалува, но тоа не ги поколебало со закон да ги утврдат најниските примања.

„Не може да е минималната плата иста за сите дејности. Не може ниту придонесите и даноците да се исти за сите дејности. Не може за ИТ-фирма со пет вработени, каде што продуктивноста е на највисоко ниво, давачките да се исти како во трудоинтензивен сектор како текстилниот“, вели Перковска за „Блумберг Адрија“.

МИА

Кризата од последните неколку години тешко го погоди овој сектор, а состојбата и натаму се влошува. Цените во Европа се стабилизираа и сега странските партнери бараат да поевтинат и нарачките што ги прават во земјава.

„Но ние не можеме да го направиме тоа затоа што трошоците ни растат, особено трошокот за плати. Тоа значи дека ние губиме работа, се намалуваат нарачките“, вели Перковска.

Мароко и Бангладеш се само некои од земјите кон кои се вратат европските компании кога станува збор за текстилниот сектор затоа што тие се многу поевтини од земјава.

„Стануваме скапи за нашите партнери, а тоа води до намалување на обемот на работа. За разлика од нас, има пазари каде што трошоците се значително пониски. На пример Бангладеш, таму просечната бруто-плата во секторот е 200 долари, кај нас достигна до 800 евра. Просечната плата во секторот достигна до 60-70 отсто од просечната државна плата, што не е случај во ниту една земја затоа што ова е сепак трудоинтензивен сектор“, изјави неодамна за „Блумберг Адрија“ Ангел Димитров од Организацијата на работодавци на Македонија.

Минималец од 450 евра?

Со законот што беше донесен во 2012 година е утврдено дека минималната плата се утврдува еднаш годишно.

Според членот четири од Законот за минимална плата, секој март таа се усогласува со „50 отсто од порастот на просечно исплатената нето-плата во Република Северна Македонија за претходната година, според податоците на Државниот завод за статистика, и 50 отсто од порастот на индексот на трошоците на живот за претходната година, според податоците на Државниот завод за статистика“.

Сепак, неодамна ССМ побара зголемување на минималецот на 450 евра (над 27.600 денари) до крајот на годината. Исто барање упати и опозициската СДСМ. Во моментов минималната плата изнесува 22.567 денари.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар