Нов раст на банкарските провизии и надоместоци

Во државната каса заклучно со март годинава по два основа - административни такси и глоби и други административни такси - влегле вкупно 1.421 милион денари. Во касите на македонските банки за ист тримесечен период по основ на надоместоци и провизии се слеале 251 милион денари повеќе (над 4 милиони евра).

Трендот на раст на нето-приходите на провизии и надоместоци кај деловните банки забрза по пандемијата. Според последниот извештај за банкарскиот сектор објавен во Народната банка, кој се однесува на првиот квартал од годинава, растот на оваа ставка изнесува 7,2 отсто на годишно ниво.

Во извештајот е наведено дека вкупната добивка на банките до март 2024 година изнесувала 70,7 милиони евра. Во однос на истиот период од 2023 година добивката се зголемила за 14,9 отсто или за 9,2 милиони евра.

„Најголем придонес во растот на добивката има повисокиот нето-каматен приход. Мал придонес во растот на добивката имаа и нето-приходите од провизии и надоместоци (раст за 113 милиони денари или за 7,2 отсто)“, се наведува во извештајот.

Големите банки го собираат кајмакот

Извештаите на НБРМ за банкарскиот сектор покажуваат дека со години над 80 отсто од нето-приходите на банките по основ на надоместоци и провизии завршуваат кај големите банки.

Нето-приходите од провизии и надоместоци и натаму растат затоа што банките повторно вршат зголемување на сумите што ги наплатуваат по овој основ. Некои од банките веќе извршија зголемување на надоместоците со почетокот на четвртиот квартал, други, пак, веќе ги известија клиентите дека тоа ќе сторат од 1 декември. Меѓу нив се и најголемите банки, кои имаат најголем пазарен удел - „Комерцијална банка“ и „НЛБ банка“, а „Стопанска банка“ го стори тоа во првиот квартал годинава.

Надоместоците се зголемуваат за пет денари, главно од 35 на 40 месечно за одржување платежни сметки со промет во тековниот месец и од 25 на 30 денари месечно за одржување платежни сметки по основ на пензија.

Растот на просечната плата го диктира растот на надоместоците

Висината на овие надоместоци е регулирана со членот 74 од Законот за платежни услуги и платни системи. Тој предвиде „давателот на платежни услуги да може да пресметува и наплатува вкупен месечен надоместок со разумна висина“.

„Разумната висина на надоместокот од ставот (1) на овој член не смее да биде повисока од 0,1 отсто од подвижниот просек на просечната месечна исплатена нето-плата во земјата за претходните 12 месеци, во согласност со објавите од страна на Државниот завод за статистика“, се наведува во Законот.

Овој член е законската основа по која банките го вршат зголемувањето на надоместоците. Со растот на просечната плата, се зголемува и надоместокот. На почетокот на 2023 година, 0,1 отсто од просечната плата изнесуваше околу 30 денари.

НБРМ: Ако не се задоволни, потрошувачите можат бесплатно да ги раскинат договорите

Од НБРМ за „Блумберг Адрија“ велат дека новото законско решение што се однесува на заштитата на потрошувачите во овој контекст во земјава е во согласност со регулаторната рамка на Европската Унија. Законските одредби што важат во Македонија јасно и прецизно ги испишуваат правилата за банките што тие како даватели на платежни услуги треба да ги почитуваат, што на потрошувачите им овозможува поголема транспарентност и правна сигурност.

Според новите законски одредби, кои се во сила од 2023 година, банките се обврзани да склучат рамковен договор со потрошувачите, кој по форма е стандардизиран и дефиниран со законот.

„Еден од елементите на овие договори е и правото на потрошувачите да бидат навремено информирани за сите промени во условите за користење на платежните услуги, вклучувајќи ги и измените во надоместоците, најмалку два месеца пред да стапат на сила промените“, велат од НБРМ.

Од Централната банка сметаат дека со ваквото законско решение е обезбедена заштита на потрошувачите од ненајавени измени на надоместоците, како и доволно време за да ги согледаат надоместоците кај конкуренцијата и да донесат одлука дали ќе продолжат да ги користат услугите кај таа или кај друга банка.

„Притоа потрошувачот има право без надомест да го раскине рамковниот договор. Ова е важен механизам за заштита на правата на потрошувачите, кој им овозможува да одржат контрола над своите финансиски обврски“, велат од НБРМ.

Со цел да се обезбедат брзи и лесно достапни информации за надоместоците кај секој од давателите на платежни услуги и да им се овозможи на граѓаните да направат споредба, банките се обврзани  на редовна основа да доставуваат до Народната банка податоци за надоместоците на најрепрезентативните услуги, кои потоа на индивидуална основа се објавуваат на веб-страницата на Народната банка.

Освен заштита на потрошувачите, со овие решенија, според НБРМ, се постигнуваат и други цели - јакнење на довербата на граѓаните во платежниот систем и поттикнување на конкуренцијата во финансискиот сектор.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар