Биткоинот досега умре речиси 500 пати, само никој не му кажал за тоа

Откако настана во 2009 година, многу светски личности и медиуми стотици пати го отпишаа биткоинот како проект што нема шанси за успех. Според некои статистички извештаи, речиси 500 пати му беше предвидуван крајот. Сепак, биткоинот сè уште е тука, а годинава достигна нова рекордна вредност - во март неговата цена се зголеми на речиси 74.000 долари.

Оригиналната криптовалута во текот на овие 15 години забележа вртоглави промени во цената, беше поврзана со криминални активности, сведочеше на крахови на светските берзи за дигитални средства и криптопозајмувачи, но и на борби во областа на регулацијата на тој сектор. И покрај сите тие негативни контексти, предвидувањата за апокалиптични сценарија за иднината на биткоинот не се остварија.

Од друга страна, оптимистичните ентузијасти, како милијардерот и основач на „Галакси диџитал“ (Galaxy Digital), Мајкл Новограц, задржаа позитивен став и за време на периодот на пад на цената. Тие предвидуваа дека вредноста на биткоинот до крајот на годинава ќе достигне 100 илјади долари, па дури и повеќе. Многумина, со текот на времето, поминаа од скептици до поддржувачи на криптовалутите.

„Постојат извори што ги бележат релевантните медиуми и личности што во некој момент тврделе дека биткоинот пропаднал или дека наскоро ќе пропадне. Меѓу нив се и нобеловци, економисти, политичари, математичари и програмери. Се проценува дека досега се забележани повеќе од 470 такви случаи. Меѓу нив е и извршниот директор на ’Блекрок’ (BlackRock), Лери Финк, кој во 2017 година изјави дека биткоинот е првенствено средство што се користи за перење пари и финансирање тероризам, но истиот тој човек шест години подоцна вели дека биткоинот ќе има револуционерно влијание врз светот на финансиите“, рече извршниот директор на ЕЦД (ECD), првата криптоберза во Србија, Марко Матановиќ, на неодамнешната конференција „Сплет тек“ (Splet Tech) во Белград.

Податоците од аналитичките платформи варираат, па на пример според страницата „Биткоин детс“ (Bitcoin Deaths) биткоинот умирал веќе 415 пати.

Регистрирани смртни случаи на биткоинот  Bitcoin Deaths

Сепак, почесто цитираниот портал „99 биткионс“ (99 Bitcoins) изброил 477 такви случаи до април годинава.

Примерот на „Блекрок“ укажува на неодамнешни промени во тенденциите во секторот, бидејќи тој светски гигант за управување со средства на почетокот на годината започна спот биткоин ЕТФ (англ. exchange-traded fund - фонд со кој се тргува на берзата) во САД.

За одобрување на овој финансиски производ од страна на американските регулатори се чекаше цели десет години бидејќи тамошната Комисија за хартии од вредност и берзи се држеше до конзервативен став, одбивајќи да даде зелено светло за таквите фондови. Се смета дека влезот на „Блекрок“ во таа трка влијаеше на промена на ставот на државната агенција, која во јануари го одобри стартот на повеќе такви ЕТФ-ови. Широко се верува дека токму еуфоријата околу фондовите ја поттикна цената на биткоинот на почетокот на годината. Дебито на фондовите што директно инвестираат во етер, втората највредна криптовалута во светот, пристигна околу половина година подоцна.

„Што и да мислите за ’Блекрок’, неговата дејност апсолутно влијае на монетарниот систем и случувањата на пазарот. Што се случи со ЕТФ и ’Блекрок’, кој аплицираше за тој биткоин ЕТФ? Се случи така што биткоин ЕТФ ги урна сите рекорди на сите други слични фондови што некогаш биле индексирани, и тоа повеќекратно, во контекст на количеството на тргување и парите што влегоа“, напоменува Матановиќ.

Фондот на „Блекрок“ беше првиот меѓу спот биткоин ЕТФ што надмина милијарда долари прилив на инвеститори, извести „Блумберг“ (Bloomberg) во јануари.

Прилив на пари во американските биткоин ЕТФ-ови во првите денови од тргувањето Bloomberg

Патот до ЕТФ преку криминални платформи и напумпани балони 

Матановиќ се осврна на клучните историски моменти на биткоинот што го привлекоа вниманието на јавноста и ги поттикнаа предвидувањата за крајот на неговата кариера. Една од важните епизоди беше поврзана со „Силк роуд“ (Silk Road).

„’Силк роуд’ беше платформа што овозможуваше со помош на криптовалути да се купува сè, главно нелегални супстанции, нелегални услуги, па дури и наводно нарачување убиства. ФБИ го затвори ’Силк роуд’ во 2013 година и платформата падна, но биткоинот опстана“, потсети Матановиќ.

Според неговото мислење, тоа беше моментот кога биткоинот се дистанцира од негативната перцепција што го следеше како средство за нелегални активности. „Иако и денес многу се зборува за тоа дека биткоинот се користи за такви работи, тоа обично го зборуваат оние што всушност не го разбираат концептот на биткоинот и блокчејнот“.

Depositphotos

Следниот клучен момент беше падот на берзата Мт. Гокс (Mt. Gox), тогаш најголемата берза на криптовалути.

„Дури 70 проценти од сите трансакции со биткоин одеа преку таа берза. Сепак, се случи хак и корисниците останаа без своите средства. Неколку стотици илјади биткоини исчезнаа од сметките на корисниците, берзата пропадна, цената на биткоинот се струполи, а по неколку месеци повторно закрепна. Мт. Гокс повеќе не постои, дури годинава почна да враќа дел од средствата на корисниците, а биткоинот опстана“, рече Матановиќ.

Биткоинот, како што додаде тој, беше создаден со идеја да стане нова дигитална валута, поради што на пазарот се појави биткоин кеш (bitcoin cash). „Тој настана од биткоинот и требаше да го реши проблемот со скалабилноста и брзината на обработка на трансакциите, што беше предизвик за блокчејнот на биткоинот“.

Биткоинот, објасни тој, совршено функционира кога постои нормално количество на барања за трансакции. Сепак, кога би се обиделе преголем број луѓе во исто време да извршат трансакции, чекањето би се продолжило и таксите би биле повисоки. „Биткоин кеш во суштина го реши тој проблем“, рече Матановиќ.

Сепак, учесниците на пазарот, по сè изгледа, не беа убедени во потенцијалот на таквиот потфат. „Во 2017 година, кога настана, биткоин кеш вредеше од 300 до 500 долари, а денес вреди приближно исто толку. Биткоинот тогаш вредеше неколку илјади долари, а денес вреди 15-20 пати повеќе. Екосистемот јасно покажа што мисли за едниот, а што за другиот. Ми се чини дека тоа е пресвртница во која биткоинот всушност престанува да биде доминантна дигитална валута, туку повеќе станува чувар на вредноста“.

Приближно во истото време, криптопазарот беше преплавен со различни дигитални монети, односно дојде до создавање на таканаречениот меур ИЦО (англ. initial coin offering – иницијална понуда на токени). Многу од тие проекти на крајот пропаднаа.

„Верувам во процесот на еволуција кога станува збор за човечкиот вид. Според мое мислење, човекот всушност е резултат на обиди и грешки. Истото тоа важи и за ИЦО-меурот, каде што има многу проекти што се обидуваат да решат некој проблем, помалку или повеќе успешно, и извесно е дека многу од нив нема да преживеат“, изјави Матановиќ.

Bloomberg

Следната фаза во криптоиндустријата ја обележија нови платформи за тргување, а некои од најголемите се покажаа како неодржливи проекти, што доведе до загуби за инвеститорите. Меѓу нив се „Тераформ лабс“ (Terraform Labs), „Три ероус капитал“ (Three Arrows Capital), „Војаџер диџитал“ (Voyager Digital), „Целзиус“ (Celsius), FTX (FTX)… „Од тие проекти што пропаднаа, дел од средствата им беше вратен на корисниците, а тоа го сметам за знак на созревање на целата индустрија“.

Од последните 10 години, дигиталното злато блескаше во седум, во три не успеа да се истакне

Како една од главните забелешки за биткоинот често се истакнува неговата нестабилност. Извршниот директор на ЕЦД напоменува дека оваа криптовалута, во споредба со другите класи на средства, во седум од последните 10 години постигнала најдобар ефект.

„Проблем се оние три години во кои биткоинот имаше најлош ефект. Се покажа дека биткоинот ги награди трпеливите, кои не подлегнаа на емоциите. Односот на ризик и награда во последните десет години беше фантастичен во корист на биткоинот, а што ќе донесе иднината, допрва ќе видиме“, изјави тој.

Што, тогаш, биткоинот не успеа да постигне во овие 15 години? Матановиќ истакнува дека не стана дигитални пари, туку повеќе дигитален чувар на вредноста.

Bloomberg

„Исто така, им овозможи на луѓето во економии без стабилен монетарен систем да преживеат. Не да им биде подобро, туку да преживеат. Многу Украинци побегнаа од земјата со крипто, односно дел од имотот го претворија во крипто бидејќи тоа беше единственото што можеа да го понесат со себе. Инфлацијата во Турција и во Аргентина е толку висока што таму има голем број корисници на крипто и биткоин, слично е и во Нигерија…“, објаснува тој.

Со оглед на тоа, додава Матановиќ, се поставува прашањето дали биткоинот се наметнува како некој вид дигитално злато, што е идеја која му е поблиска од онаа дека биткоинот треба да се користи како традиционалните пари.

„Биткоинот многумина го споредуваа со златото бидејќи е ограничен во количество, лесно пренослив и сигурно се чува како личен имот без надворешно влијание. Неговата вредност, многу слично на златото, е определена со конвенција меѓу корисниците и прифатена преку односот на понуда и побарувачка“, рече претходно за „Блумберг Адрија“ (Bloomberg Adria) извршниот директор на брокерската куќа „ФИМА плус“ (FIMA Plus), Милан Хорват.

Сепак, прашањето за ограниченото количество на биткоини во оптек стана спорно, истакна тогаш коосновачот на МВП (MVP Workshop), Иван Бјелајц. Тој укажа и на тоа дека дигиталниот имот е подложен на макроекономски движења. „Очигледно е дека вредноста на криптовалутите повеќе ја следи пазарната вредност на акциите и вкупниот пазар отколку што претставува лек против тоа“.

Depositphotos

Биткоинот главно има позитивна корелација со технолошките компании. Сепак, како што претходно изјави за „Блумберг Адрија“ аналитичарот на пазарот на акции во компанијата „Сензал капитал“ (Senzal Capital), Михаило Ѓурѓевиќ, таа корелација често се менува, а на неа можат да влијаат регулаторни, геополитички и макроекономски фактори.

„Интересна промена се случи во март минатата година, кога банките во САД банкротираа, а биткоинот растеше. Исто така, неодамнешните стравови околу понатамошната ескалација на конфликтот на Блискиот Исток негативно влијаеја на цената. Сметам дека тоа сè уште е млада класа на средства и ќе треба време да се дефинира целосно“, рече Ѓурѓевиќ.

Генерално гледано, се покажа дека високите каматни стапки обично ги одвлекуваат инвеститорите и трговците од инвестирање во нестабилни средства како крипто, додека пониските камати ги прават парите поевтини и подостапни, а инвеститорите посклони на ризик. Вниманието на инвеститорите обично е најмногу насочено кон случувањата во САД, па така, по минатомесечното намалување на каматите на Федералните резерви (Фед), наскоро беше забележан раст на цената на биткоинот.

„Почетокот на намалувањето на каматните стапки несомнено е позитивен за криптовалутите“, рече тогаш аналитичарот на „Илирика“ (Ilirika), Домен Крегар, за „Блумберг Адрија“, со напомена дека е потребно време за да се почувствуваат ефектите од пониските каматни стапки во реалната економија и дека е важно да се следат и други параметри, како инфлацијата и стапката на невработеност.

Тука се и претстојните американски претседателски избори. Многумина во овој денешен пораст на цената на биткоинот гледаат знак дека пазарите очекуваат победа на прокрипто републиканскиот кандидат Доналд Трамп.

Дигиталната монета зајакна за околу 13 проценти во последните седум дена, што е далеку над светските параметри за акции и злато, извести „Блумберг“ (Bloomberg) во четвртокот.

Перформансите на биткоинот во октомври ги надминаа другите класи на средства Bloomberg

Во интервју за „Блумберг ТВ“, милијардерот Стен Дракенмилер изјави дека пазарот во последните 12 дена изгледал многу убедено во победата на Трамп. „Тоа можете да го видите на акциите на банките, а можете да го видите и во криптото“, рече тој.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар