Додека златото традиционално играше улога на заштитник од инфлација, геополитички тензии и пазарни шокови, последните години донесоа нов играч на инвестициската сцена што се претставува како дигитален ривал на благородниот метал. Тоа е првата криптовалута - биткоин, која многумина ја опишуваат како дигитално злато. И двете класи на средства, иако се многу различни, често се нарекуваат безбедни засолништа на пазарот, при што нивната корелација останува ниска и нестабилна, што го поставува прашањето дали биткоинот навистина може да биде новото злато. И ако може - што го спречува?
Првичната споредба на овие два типа на средства настана поради неколку очигледни сличности, вклучувајќи ги и рударството и ограничената понуда. Меѓутоа, ако се погледне споредбеното движење на цените откако биткоинот беше лансиран во 2009 година, сличностите се мали. Кривата на цените на златото во изминатите десет години изгледа речиси рамна во споредба со патеката што ја следеше оригиналната криптовалута.
Прочитај повеќе

Семејството на Трамп има проекти низ целиот криптосектор
Американскиот претседател и неговото семејство покажаа интерес речиси за секој агол на криптоиндустријата.
14.04.2025

Растот на биткоинот по враќањето на Трамп исчезнува поради неговите царини
Криптовалутите ги избришаа речиси сите добивки што ги остварија по победата на Доналд Трамп на изборите на почетокот на ноември.
07.04.2025

Американска компанија го направи најголемиот шопинг на биткоини годинава
Kупeните биткоини се во вредност од 1,9 милијарда долари.
01.04.2025

Биткоинот под ризик да падне во замка во услови на макронесигурност
Во текот на март биткоинот се движеше помеѓу 76.000 и 95.000 долари.
26.03.2025

Како етерот стана едно од најголемите разочарувања во криптосветот
Втората по големина криптовалута повеќе не претставува закана за биткоинот.
20.03.2025

Златото расте, a биткоинот не. Зошто, ако се смета за дигитално злато?
Биткоинот достигна врв од 109.000 долари на 20 јануари, но оттогаш падна под 80.000 долари, а најголемата криптовалута сега се тргува со 82.500 долари за биткоин, 24 отсто под својот врв.
19.03.2025
Во текот на таа деценија вредноста на златото навистина значително се зголеми - за околу 170 проценти, но тој резултат изгледа незначителен во споредба со скокот на биткоинот од 34.000 проценти во истиот период. Изразената нестабилност, ниското усвојување на крипто и недостигот од регулација за секторот на дигитални средства најчесто се наведуваат како некои од главните причини зошто биткоинот не треба да се третира како дигитално злато.
Добар почеток на годината за златото - за биткоинот и не толку
Да потсетиме дека по рекордните 109.000 долари, колку што вредеше биткоинот во јануари, неговата цена почна да опаѓа и во понеделникот попладне се продаваше за 84.500 долари. Од друга страна, цената на златото се движи на ниво од околу 3.200 долари, што значи дека благородниот метал пораснал за дваесет проценти од почетокот на годинава.
„Биткоинот моментално е во надолен тренд, но тоа слободно може да се нарече стабилизација бидејќи процентуалните падови не се поголеми од оние на кои веќе е навикнат криптопазарот. Покрај тоа, интересно е што оваа стабилизација сè уште не го намали интересот на големите фондови и американските држави, како Тексас и Минесота. На пример, Кралството Бутан го „копа“ биткоинот, затоа може да се каже дека интересот продолжува да расте, не само за биткоинот туку и за целиот криптопазар“, вели криптоаналитичарот и коосновач на „Си-ти-би крипто и консалтинг“ (CTB Crypto & Consulting), Иван Андрејевиќ.
Според него, дури и со годинашниот пад на цената, биткоинот останува класата на средства што досега го донесе најдоброто историско враќање. „Биткоинот постои само околу петнаесет години, што не е долга историја, но предвидувањата на големите фондови, аналитичари и водечки економисти за околу 30 до 50 години сè уште се многу поповолни за биткоинот отколку за златото“.
Од друга страна, постојат и песимисти што предупредуваат на можен ладен туш за инвеститорите во оваа криптовалута, како што е високиот пазарен стратег на „Блумберг“, Мајк Мекглон, кој неодамна предвиде дека вредноста на биткоинот може да падне на 10.000 долари.
Кога станува збор за благородните метали, Георги Христов, директор на компанијата за тргување со благородни метали и девизи „Тавекс“ (Tavex), потсетува на неодамнешната берзанска „луда железница“ (од англ. rollercoaster - ролеркостер) што следуваше по најавените американски царини и златото, кое штотуку го надмина своето претходно највисоко ниво. Имено, тогаш сите светски берзи одеднаш се најдоа во минус, па дури и цената на златото падна - под 3.000 долари.
„Тоа беше многу интересен момент затоа што во тој момент златото ја исполни својата историска улога. Инвеститорите почнаа да продаваат злато за да ги покријат своите загуби на други берзи. Овој пад на цената на златото беше многу краток, цената закрепна посилно од кога било и сега златото собори нов рекорд од над 3.200 долари за унца“, вели Христов, истакнувајќи дека, според Светскиот сојуз за злато, во изминатите 12 месеци цената на златото урна повеќе од 40 рекорди.
Со оглед на тоа што инвеститорите уште се потресени и покрај одложувањето на царините, директорот на „Тавекс“ очекува цената на златото да продолжи да има долгорочен нагорен тренд со краткорочни нестабилности.
„Иако царините беа паузирани, тие за Кина се тројно зголемени. Покрај тоа, паузата трае 90 дена и отворено е прашањето дали по тоа американската администрација ќе ги укине или ќе ги врати. Ќе има ли реципроцитет од Европската Унија или од другите трговски партнери? Дали се наѕира рецесија? Дали доларот сè уште е најбезбедната валута? Сите овие прашања и неизвесноста што тие ја предизвикуваат, веруваме дека ќе поттикнат многу инвеститори кон најсигурните инвестициите во овој период. Затоа златото бележи таков скок. Освен него, гледаме и скок на побарувачката на јапонскиот јен, швајцарските франци и другите засолништа за парите на инвеститорите“, вели Христов.
Набљудувачите на златото се оптимисти на краток рок, тие што го следат биткоинот се оптимисти на долг рок
Христов посочува дека голем број светски централни банки најавуваат пад на каматните стапки, а меѓу другото претседателот на САД, Доналд Трамп, врши притисок врз Федералните резерви (Фед) да ги намалат трошоците за задолжување. „Намалувањето на каматните стапки го враќа стравот од инфлација, што на долг рок ги турка инвеститорите назад кон златото, што е една од најсилните корелации на жолтиот метал. Така, гледаме дека пазарот на злато е силен и робустен, претрпе разни шокови и од нив излезе посилен. Тоа е во согласност и со мислењето на 'Голдман Сакс' (Goldman Sachs) или 'Дојче банк' (Deutsche Bank), кои исто така очекуваат натамошен раст на цената на златото во наредните две години“.
Како што претходно објави „Блумберг“, со побарувачка од страна на централната банка посилна од очекуваното, „Голдман Сакс“ и УБС (UBS Group) објавија уште една серија на нагорни прогнози за златото. Аналитичарите на „Голдман“, вклучувајќи ја и Лина Томас, сега предвидуваат дека златото ќе достигне 3.700 долари за унца до крајот на годинава, додека цената би можела да достигне 4.000 долари за унца до средината на 2026 година. Од друга страна, стратегот на УБС, Џони Тевес, предвидува цена од 3.500 долари за унца до декември 2025 година, според неговиот извештај од петокот.
Андрејевиќ предвидува и дека златото ќе продолжи со постепен раст со мали чекори. „Инфлацијата ќе се врати, а сега сè уште постои страв од рецесија во САД, па златото дефинитивно ќе продолжи да расте во наредните години - со минимални осцилации“.
Криптоаналитичарот верува дека Трамп ќе остане влијателна фигура кога станува збор за криптоиндустријата, како и следните американски претседатели - додека стапката на усвојување на криптовалутите не стане поизразена. Со тоа ќе се зголеми стабилноста, но и цената, додава тој. „Претпоставувам дека оваа нестабилност што ја воведе Трамп може да трае уште еден месец или месец и половина, а потоа ќе започнат преговорите и стабилизацијата, по што би можеле да видиме раст на криптопазарот. Можеби најголемиот раст досега“.
Што мора да стори биткоинот за да стане дигитално злато во комплетна смисла
Според Христов, во текот на изминатите неколку години, биткоинот сè повеќе се оддалечува од првичниот концепт на дигитални пари заштитени од наметливите влади. „Целта повеќе не е да се биде сигурна дигитална валута, туку да се биде инструмент на традиционалните финансии. Во тој поглед биткоинот сè повеќе се третира како инструмент за макроекономски шпекулации, во смисла дека неговата цена најмногу реагира на глобалната (и првенствено американската) макроекономска слика. Ова ново својство на биткоинот т.е. тој премин од дигитални пари во макроекономско средство многумина ги инспирира да го споредат со златото“.
Минатогодишното лансирање на првите американски ЕТФ-ови (англ. ETF - exchange-traded fund - фондови со кои се тргува на берза) што директно инвестираат во биткоин беше поздравено од криптоентузијастите како историски чекор во усвојувањето на највредната криптовалута и приближување кон статусот на дигиталното злато. Еуфоријата околу овие фондови, кои беа лансирани во јануари 2024 година, придонесе неколку месеци подоцна цената на криптовалутата да достигне нов рекорд од речиси 74.000 долари. Треба да се потсети дека скокот на цената на златото во 2000-тите години во голема мера беше помогнат и со лансирањето ЕТФ-ови што инвестираа во жолтиот метал, што го поттикнува оптимизмот дека слична судбина го чека и биткоинот на долг рок. Сепак, потенцијалниот дополнителен скок на цената за највредната криптовалута не мора да значи нејзино стабилизирање.
„За да стане биткоинот вистински инструмент на традиционалните финансии, тој мора да има постабилен ценовен пат, а сегашното ниво на нестабилност го прави првенствено средство за шпекулации - не средство за штедење или за зачувување на вредноста. ЕТФ-овите што инвестираат во злато се многу популарни и првенствено се користат за ценовни шпекулации, тргување со фјучерси и слично. Верувам дека и ЕТФ-овите за биткоини може првенствено да се користат за тоа, што не верувам дека ќе придонесе за стабилност на цената на биткоинот, но би можело да доведе до раст“, смета Христов.
За коосновачот на „Си-ти-би крипто и консалтинг“ нема дилема - биткоинот е дефинитивно дигитално злато и прашање на време е кога светот ќе го разбере тоа. „Неговите флуктуации се дискутабилни, но со оглед на моменталната стапка на усвојување на технологијата зад криптовалутите - само шест проценти од светската популација моментално ги користи - тоа е очекувано за иновација што е во рана фаза. Кога ќе ги земете предвид другите аспекти, вклучувајќи го и фактот дека криптопроизводите се веќе достапни на Волстрит, мислам дека биткоинот е апсолутно дигитално злато.
Покрај контроверзната нестабилност на доминантната криптовалута, Христов ги истакнува клучните факти дека златото има внатрешна вредност и се дистрибуира низ целиот свет, кои се пречки што биткоинот ќе мора да ги надмине на својот пат доколку има цел да стане негов дигитален ривал.
Соговорниците се согласуваат дека сегашната примарна цел за поддржувачите на биткоинот секако останува дополнително да се привлечат институционални инвеститори како што се големите банки, фондови или државните трезори за инвестирање во оваа класа на средства. „Овие институции имаат голем капитал, најчесто инвестираат долгорочно и бараат стабилни инвестиции“, нагласува директорот на „Тавекс“.
Иако Андрејевиќ наведува дека биткоинот досега покажувал одредени корелации со берзата, а понекогаш дури и со златото, Христов смета дека овие пазарни корелации сè уште не се поконкретно утврдени.
„Исто така, биткоинот нема дефинирани историски перформанси и сепак зависи од расположението на владините агенции низ светот и од тоа дали ќе биде интегриран или отфрлен. Затоа, мислам дека биткоинот има долг пат да помине пред да почне да ја игра улогата на дигитално злато. Засега, само златото е злато“, заклучува тој.