.webp){kind=icon}
Цената на енергентите следната година ќе зависи од временските услови, од подготвеноста нуклеарките во Европа да се вратат во погон со целосен капацитет, но пред сѐ од многу политички одлуки.
Побаравме од македонски енергетски експерти за нас да прогнозираат какви ќе бидат ценовните движења следната година. Тие велат дека цените ќе флуктуираат во текот на грејната сезона, но драстични промени не очекуваат. Потоа ќе следува период на нивна стабилизација и намалување.
Променливоста се виде уште во претходните денови. Падот на температурите ја зголеми потрошувачката, што веднаш се одрази на цената на гасот и струјата.
Минатата недела гасот ја имаше најголемата неделна добивка. „Блумберг“ извести дека цената на фјучерсите за една седмица се зголемила за десет отсто.
Блумберг
Цената на струјата, пак, на Унгарската берза (HUPX) стигна до 350 евра, по еден подолг период, во кој се тргуваше на ниво од околу 150 евра.
Не се очекуваат ценовни шокови кај струјата
Александар Дединец, соработник истражувач во Македонската академија на науките и уметностите, во изјава за „Блумберг Адрија“ вели дека иако прогнозите се менуваат секојдневно, сепак, според него, цената на струјата ќе се задржи на сегашното ниво до крајот на зимата, или ќе оди малку нагоре, во зависност од тоа колку ќе биде студено времето.
Александар Дединец/ LinkedIn
„Има одредени мерки што се планираат за да не се случуваат ценовни шокови. Една од тие мерки е намерата гасот да се извади од структурата на формирање на цените на струјата. Ако се случи тоа, тогаш може да се очекува реален пад на цената на електричната енергија. Ако состојбата остане ваква, очекувам таа да се задржи на ниво од сегашните 250-350 евра за мегават-час или евентуално нешто повисоко. Сепак, не се очекуваат цени како пред неколку месеци, кога мегават-час чинеше од 700 до 1.000 евра“, вели Дединец.
Тодор Анѓушев, претседател на Групацијата на обновливи извори на енергија при Македонската енергетска асоцијација од Стопанската комора на Македонија, за „Блумберг Адрија“ вели дека во овој момент тешко се прогнозираат цените на енергентите, затоа што тие најмногу ќе зависат од политичките одлуки и од геополитичките случувања.
„Ако бидат ставени во погон нуклеарните централи, цената на струјата ќе падне. Друг фактор што ќе влијае на цената ќе биде евентуалната одлука на Европската Унија за ограничување на цената. Во секој случај, во наредниот период не се очекуваат драстични промени, а напролет цената ќе падне. Најдобра брана против ценовните шокови во наредниот период е вложувањето во обновливи извори на енергија. Овде не мислам само на фотоволтаици туку на сите облици на обновливи извори на енергија“, вели Анѓушев.
Тодор Анѓушев/LinkedIn
Нуклеарките ќе ѝ направат проблем на Франција во јануари
Сепак, Франција, традиционален извозник на струја, годинава стана увозник токму поради проблемите со атомските централи. Најпрво сушата ги испразни реките потребни за ладење на централите, а потоа државната компанија почна со ремонт на постројките. Според „Блумберг“, кој се повикува на соопштение од францускиот систем-оператор, годинава нуклеарките нема да работат со полн капацитет, а тоа ќе направи голем проблем во снабдувањето на Франција со струја во текот на јануари.
„Ситуацијата изгледа помалку ризично во декември и од крајот на февруари, но во јануари постои поголем ризик отколку што предвидовме претходно“, објави операторот во петокот, пренесе „Блумберг“.
Од вкупно 56 реактори, во моментов работат 31 и произведуваат 31 гигават-час струја. Според планот на француското државно електростопанство, до крајот на годината во погон ќе бидат ставени уште 15 реактори, а во првите два месеца од 2023-та уште десет. Но додека се ставаат тие во употреба, други ќе бидат исклучувани заради редовно одржување.
Bloomberg Mercury
Францускиот систем-оператор прогнозира производство на 40 гигавати во јануари, што е пониско од претходната прогноза за производство на 45 гигавати струја во првиот месец од 2023 година.
Цената на гасот е поранлива
Цената на гасот нагло растеше во периодот кога европските земји се тркаа за да ги наполнат складиштата со гас во пресрет на зимата. Потоа, таа падна дури и под 100 евра за мегават, кога беше објавено дека резервите во Европа се речиси целосно наполнети.
Оттука, во зимата европскиот континент влегува доста комфорно. „Блумберг“ објави дека аналитичарите предвидуваат дека Европа ќе може да очекува мирна зима дури и ако не бидат обновени испораките од Русија. Ако нема екстремно ниски температури во следните месеци, тешко дека ќе се случи недостиг.
„Во секој случај, секоја поголема побарувачка или нови прекини во испораките може да донесат загриженост кај инвеститорите и да ја зголемат ранливоста на пазарот“, пишува „Блумберг“
Проблем со снабдувањето се наѕира уште сега, откако беше објавено дека најголемиот терминал за течен гас од САД, кој се наоѓа во Тексас, најверојатно уште еднаш ќе го одложи рестартирањето, кое требаше да се случи овој месец.
Bloomberg
Намалената економска активност ќе влијае за пад на цените
Претходно и аналитичарите на „Блумберг Адрија“ прогнозираа дека енергентите ќе имаат повисоки цени до крајот на грејната сезона, на тоа ќе влијаат и високата инфлација и нарушувањата во синџирот на снабдување.
„Геополитичките и инфлаторните фактори дополнително го поддржаа растот на цените на енергентите низ целиот континент. Иако владините програми за помош помогнаа на многу начини, сепак, тие само го забавија притисокот врз цените, но не ги неутрализираа, ниту, пак, ги променија овие трендови“, стои во анализата на „Блумберг Адрија“.
Според нашиот аналитички тим, рецесијата ќе биде една од причините зошто се очекува пад на цените подоцна во 2023 година.
„Во цела 2023 година, поради пониската побарувачка предизвикана од економското забавување (под силно влијание на зголемувањето на стапките на централните банки), цените на енергијата треба да се намалат“, се наведува во извештајот на „Блумберг Адрија“.
