Рекордните цени на енергентите лани им донесоа рекордни добивки на енергетските компании. По рускиот напад на Украина во февруари 2022 година, прва почна да расте цената на нафтата. Врвот го достигна по помалку од две недели од почетокот на војната. На осми март црното злато се тргуваше по рекордна цена од 123,7 долари за барел.
Една година по рекордот, на 17 март годинава беше постигната најниската цена. Барел се тргуваше двојно поевтино, за 66,74 долари. Колку брзо се смени ситуацијата на пазарот покажува податокот дека највисоката цена на суровата нафта годинава е пониска од просечната цена на енергентот лани.
Слично беше и со цените на дизелот. Тој ја следи цената на нафтата и највисоката вредност лани ја достигна два месеца по врвот на цената на нафтата. Претходно, пред војната во Украина, дизелот ги имаше најниските цени во текот на 2022 година.
Прочитај повеќе
Потрошувачката на енергентите кои ја движат светската економија во црвена зона
Намалена е потрошувачката на дизел и нафта во Европа
04.11.2023
Македонците треба да се молат да не се разгори Блискиот Исток
Конфликтот на Блискиот Исток внесе значителна несигурност на пазарите на суровини.
02.11.2023
Глобалната побарувачка на нафта ќе достигне врв оваа деценија
Побарувачката на нафта во петрохемиските, воздухопловните и бродските индустрии ќе продолжи да се зголемува до 2050 година.
24.10.2023
Лагард: ЕЦБ ја следи цената на нафтата поради ризик од скок на инфлацијата
Европската централна банка ја следи цената на нафтата за какво било инфлаторно влијание од конфликтот меѓу Израел и Хамас.
17.10.2023
Кои се економските ризици од судирот меѓу Хамас и Израел?
Цената на нафтата ќе се движи меѓу 85 и 90 долари за барел.
17.10.2023
Набавната цена на горивата е за над 50 отсто пониска од продажната
Малопродажната цена на горивата е оптоварена со многу такси и надоместоци.
12.09.2023
Лани галопираа и цените на струјата и на гасот. Највисоките вредности на струјата беа достигнати во летото, а на гасот малку подоцна, во есента. Таквите цени ги набилдаа билансите на енергетските компании како никогаш претходно, па Европската Унија со посебна регулатива овозможи тие да плаќаат екстра-данок за високите добивки.
Како работат домашните енергетски гиганти годинава?
Македонскиот пазар како целосно увозно зависен не остана имун на турбуленциите на светските пазари. Првпат лани за време на пролетта цените на дериватите во земјава се изразуваа со три цифри. Тоа всушност беше најголемиот проблем на компаниите, не беа подготвени да ги изразат цените со толку бројки. А тие бројки им донесоа високи заработувачки.
Годинава ситуацијата целосно се смени и веќе заклучно со септември, компаниите што се занимаваат со трговија на нафтени деривати изразуваат помали добивки со две цифри во однос на 2022 година.
„Макпетрол“ – добивката ја стопија намалената продажба на големо и зголемените плати
Најголемата дистрибутерска нафтена компанија во земјава „Макпетрол“ заклучно со крајот на третиот квартал бележи пад на приходите и на добивката. Вкупните приходи се на ниво од 22,83 милијарди денари (над 370 милиони евра), што е за 5,05 милијарди денари (82 милиони евра) или за 18,12 отсто помалку од истиот период лани.
Од компанијата велат дека падот се должи на намалените приходи на големо, кои се лизнале за повеќе од 55 проценти, а токму тие приходи учествуваат со над 13 отсто во вкупните приходи од продажбата. „Главни причини за намалување на приходите на големо се падот на продажбата на природен гас од 35,53 отсто и падот на продажбата на млазно гориво од 48,5 отсто“, се наведува во извештајот.
Приходите паѓаат во услови на зголемен количински промет со нафтени деривати на мало за над 6,7 отсто и зголемен промет во малопродажба за повеќе од 16 проценти.
„Но и покрај зголемувањето на количинскиот промет, приходите на мало бележат пад од 6,07 отсто како резултат на намалувањето на цените на нафтените деривати на светските берзи, кои како набавни цени зафаќаат најголем дел од малопродажната цена на дериватите“, велат од „Макпетрол“.
Во периодот од јануари до крајот на септември компанијата остварила добивка пред оданочување во износ од 744,14 милиони денари (12 милиони евра), наспроти остварената во истиот период минатата година, која изнесувала 1,04 милијарда денари (близу 17 милиони евра).
Намалувањето на добивката пред оданочување од 297,57 милиони денари или 28,57 отсто од компанијата го правдаат со намалената големопродажба на енергенти од 35,86 отсто, како и со нестабилноста на цените на нафтата на светските берзи. „Дополнително, врз падот на добивката значајно влијае и покачувањето на платите на вработените за надминување на економската криза и подобрување на животниот стандард на вработените, кои се најголемата сила и движечка енергија на ’Макпетрол’ АД“, велат од „Макпетрол“.
„Окта“ за лани плати солидарен данок, годинава има помала добивка за 60 отсто
„Окта“ во периодот јануари - септември 2023 година оствари добивка од 311 милиони денари (околу пет милиони евра), што е намалување за 59 проценти во однос на истиот период минатата година, кога добивката на компанијата изнесувала 759,9 милиони денари (12,3 милиони евра), покажува неконсолидираниот биланс на успех на компанијата објавен преку Македонската берза.
Од компанијата информираа дека приходите од продажба се намалени за 22 процента споредено со истиот период минатата година, како последица на падот на меѓународните цени на горивата.
„Постојаните инфлациски притисоци доведоа до зголемување на оперативните трошоци за девет проценти во однос на истиот период од претходната година. Приспособената ЕБИТДА во третиот квартал од 2023 година се намали за 26 проценти споредено со истиот период лани, и изнесува 172 милиони денари (2,7 милиони евра)“, информираат од компанијата.
Оттаму додаваат дека побарувачката за горива на домашниот и извозниот пазар достигна 923 илјади m³, притоа забележувајќи раст од три проценти споредено со истиот период минатата година.
„Финансиските резултати за третиот квартал од 2023 година вклучуваат и 50 милиони денари (813.000 евра) данок на солидарност, во согласност со одлуката на Собранието донесена на 25 септември 2023 година“, велат од компанијата.
Освен дизел, лани многу сме трошеле и мазут
Податоците од годишниот извештај на Регулаторната комисија за енергетика покажуваат дека минатата година била рекордна кога станува збор за потрошувачката на енергенти. Но тоа се должи на зголемениот увоз на мазут, кој во претходниот период помалку се увезуваше затоа што е голем загадувач.
Државната статистика располага со податоци за август што се однесуваат на потрошувачката на горивата. Тие покажуваат дека годинава во август во однос на истиот месец лани повеќе се трошеле дизел и бензин, гасот бил помалку баран.
Какви се изгледите за следниот период?
Цената на енергентите останува нестабилна, особено поради најновиот конфликт на Блискиот Исток. Веднаш на почетокот, по ненадејниот ракетен напад од страна на Хамас врз Израел на 7 октомври, цената на нафтата се зголеми, но потоа се стабилизира.
Иван Одрчиќ, шеф на аналитичкиот тим за макроекономија и пазари на капитал на „Блумберг Адрија“, не очекува силни осцилации на светската цена на нафтата од неколку причини. Првата причина е намаленото производство на нафта од страна на ОПЕК во последните две децении, од 50 отсто во 2000 година на 37 отсто денес, со што се намали политичкото и економското влијание на тие земји на глобално ниво.
„Второ, и покрај зголемувањето на производството од Русија во истиот период, поголемо е влијанието на производството во САД и во другите земји што се прозападно ориентирани, што значи дека денес има поголем простор за маневрирање кон смирување на глобалните цени на суровата нафта отколку порано“, вели Одрчиќ.