Складиштата за гас во Европа се полни, но цената на енергентот од почетокот на летото досега покажува нестабилност. Во текот на август ги достигна и највисоките нивоа од почетокот на годината, а месецот го заврши со цена од околу 40 евра за мегават-час.
Аналитичарите велат дека иако сѐ изгледа добро во моментов, инвеститорите се исклучително претпазливи затоа што кога станува збор за оваа суровина се покажа дека доволното никогаш не е доволно.
Внимателноста на пазарите се должи на два главни ризика. Првиот е можноста претстојната зима да биде поостра од претходните две и полните резерви во Европа брзо да се потрошат.
Прочитај повеќе
Европскиот пазар на гас: доволно може да не е доволно
Полнењето достигна внимателно следени 90 проценти од вкупниот капацитет на 19 август.
28.08.2024
Европските складишта со гас се речиси полни, цената паѓа
Нивоата на складирање на континентот достигнаа 90 отсто од капацитетите на 19 август
21.08.2024
Британците ќе добиваат повисоки сметки за енергенти од октомври
Просечната цена ќе се зголеми за 9 отсто до 1.714 фунти (2.221 американски долари) од 1 октомври
19.08.2024
Гасот достигна највисока цена годинава
Украинските војници ја зазедоа клучната транзитна точка на гас во близина на границата со Русија
08.08.2024
Вториот ризик се однесува на снабдувањето од Русија. На крајот на годината истекува договорот меѓу Москва и Киев со кој досега рускиот гас течеше кон земјите од Централна Европа. Прекинот на дотокот на енергентот ќе создаде притисок.
Снабдувањето во земјава не е под ризик
Македонија нема резерви со гас затоа што во земјава не постојат складишта. Сепак, ова не е причина за загриженост.
Некои од снабдувачите на пазарот со гас со кои разговараше „Блумберг Адрија“ велат дека пред почетокот на грејната сезона, кога вообичаено и почнува поголемиот увоз на гас, нема ризици поврзани со дотокот на енергентот во земјава затоа што Македонија енергентот го добива преку Бугарија, преку гасоводот Турски тек.
Најголема потрошувачка на природен гас во земјава има во текот зимските месеци, кога енергентот се користи за производство на електрична и топлинска енергија. Поради тоа варира и искористеноста на системот од 5 до 15 отсто во летните и од 50 до 80 отсто во зимските месеци.
Лани потрошувачката на енергентот се стабилизира на 360 милиони кубни метри откако во екот на енергетската криза се спушти до 280 милиони кубни метри.
Во однос на цената, нашите соговорници велат дека, исто како и во претходниот период, таа ќе биде резултат на геополитичките случувања.
Ризици за снабдувањето во Европа
Пред новата зима, резервите што европските земји ги собираат за да им обезбедат топли домови на граѓаните се полни. Целта од 90 отсто исполнетост беше достигната уште на 19 август.
Толкаво количество на резерви вообичаено треба да се собере до 1 ноември, што значи дека работата е завршена 10 недели пред рокот и тоа треба да е гаранција дека може да се ублажи притисокот од евентуалната сезонска побарувачка.
Според колумнистот на „Блумберг“ Хавиер Блас, малкумина се подготвени да се обложат дека во наредниот период сè ќе биде добро. Тој издвојува два ризика што можат да донесат немирна зима.
Најголем дел од сегашните резерви во Европа е всушност остаток од минатата година. Во текот на енергетската криза во 2022 и 2023 година, земјите на Стариот Континент купија многу гас, а зимите беа топли. Летово увозот на гас во Европа беше меѓу 15 и 25 отсто помал од претходните години.
Значи, ако сè оди според планот, гас ќе има и во такви услови околу Божиќ или во текот на јануари следната година може да се очекува и пад на цените, од сегашните 40 на 25-30 евра за мегават-час.
Но, она што носи страв и што може да доведе работите да тргнат наопаку е времето. Феноменот Ел Нињо во претходните две години ги зголеми температурите и донесе топли зими во Европа. Сега метеоролозите предвидуваат дека Ел Нињо ќе биде заменет од Ла Ниња и дека ни претстои поостра зима.
Следниот предизвик со кој се соочува Европа е заканата дека може да престане снабдувањето од Русија. И во третата година од почетокот на војната во Украина, Австрија, Словачка, Унгарија и Италија се зависни од руски гас и тој стигнува до нив врз основа на договор за транзит меѓу Москва и Киев.
Рокот на договорот е до крајот на годинава, а европските претставници разговараат да го задржат протокот на гас низ гасоводот, додека Австрија и Словачка претходно соопштија дека обезбедиле алтернативни набавки.