Кога сребрените нишки се претвораат во уметност

И покрај тоа што античката техника на изработка на накит, со која се украсувал во антиката, а крунисаните глави од нашето поднебје подлегнале на неговите шарм, полека изумира, Марко Милиќ од Параќин почнал да го учи овој занает на седумнаесетгодишна возраст. Иако неговото семејство нема врска со златарството, тој решил да се занимава со филигрански занает поради љубовта кон рачната работа и потребата за зачувување на нематеријалното културно наследство. „Почнав да учам кај мајстор за филигран, кој беше по потекло од Призрен, една година, а стандардно јувелирство во Ниш, учење што траеше неколку години со прекини. Сепак, најголемиот дел од занаетот го научив сам, преку многу обиди и неуспеси. Предизвикувачкиот карактер на занаетот и вниманието на деталите беа голема мотивација за мене. Верувам дека моите обуки никогаш нема да завршат, бидејќи секогаш има простор за подобрување на моите вештини“, објаснува Милиќ.

Марко Милиќ/Приватна архива

И така, пред повеќе од десет години, во рамките на својата златарска и филигранска работилница „Путир“ почнал да изработува накит и корисни предмети за литургија и за домаќинството.

Предметите и накитот од филигран отсекогаш важеле за најубави и најскапоцени примероци бидејќи посветеноста на деталите е голема, а прецизната техника на совладување на конците или жицата е неопходна. Затоа, понекогаш, за сложени задачи што бараат време, посветеност и префинетост велиме дека бараат филигранска работа. Сепак, имајќи ги предвид постојаното зголемување на цената на основните материјали, потребата да се инвестира во промоција и други предизвици со кои се соочуваат мајсторите на старите занаети, а за кои „Блумберг Адрија“ известуваше и претходно, бевме заинтересирани за тоа како изгледа тој пат и дали рачната работа може да опстане како основна деловна активност.

Милиќ вели дека основниот дел од техниката и опремата за производство го дизајнирал и изработил сам, а другиот дел го купил од колеги пензионери или го увезувал од странство. Со оглед на тоа што цената на материјалот е пресудна за производството на накит и сребрени предмети, како и потребата од сертификат за утврдување на чистотата на материјалот, Милиќ објаснува дека овој предизвик го решил главно набавувајќи го материјалот преку трговци на мало што имаат лиценци за откуп на половен накит. „Потоа го испраќав тој накит да се рафинира од чисти материјали и произведував предмети, бидејќи квалитетот на материјалите е многу важен“.

Што се однесува на муштериите, Милиќ истакнува дека клиенти на неговите дела биле претежно верски институции. „Голем број предмети служат не само за украсни цели туку и за активна литургиска функција, за што е важно предметите да бидат од чисто сребро“, објаснува нашиот соговорник. Тој вели дека овој тип на нарачка му е омилена и најкреативно инспиративна работа. А најомилен од сите, како што вели, е реликвијарот за раката на Света Ана. „Тоа е и едно од делата за кои продукцијата траеше најдолго, дури шест месеци, а ангажманот за изработката беше сложен“.

Марко Милиќ/Приватна архива

Други клиенти на неговите дела, вели тој, се приватни лица, главно собирачи на реплики. „Цената варира во зависност од купувачот и најчесто е комбинација од времето потребно за доработка на парчето и цената на материјалот, иако има ефект и ограничената серија, па во мојата понуда можете да најдете артикли од само неколку евра до неколку илјади евра“, вели Милиќ.

Тој црпи инспирација за мотивите од најразновидни извори: од делата на старите мајстори на накит, како и од природата. „Многу мои парчиња имаат дизајни инспирирани од различни растенија“.

Милиќ за својата работа во 2016 година доби сертификат „отворена рака“, издаден од Министерството за економија на Република Србија, со кој се потврдува дека неговите рачно изработени црковни предмети и накитот изработен со техника на филигран се производи на стар уметнички занает.

Марко Милиќ/Приватна архива

Кога станува збор за иднината на овој занает, тој смета дека интересот за филигранските дела полека се враќа: „Најмногу поради новата желба за персонализирани парчиња и популарноста на социјалните мрежи“.

Сепак, и покрај исклучителните креации, одржувањето на филигранскиот занает како бизнис за него било исклучителен предизвик. Тој вели дека поради трошоците и неможноста дополнително да се вложат лични средства во овој бизнис, неодамна морал да ја затвори работилницата. Милиќ сега работи за голема меѓународна компанија и вели дека засега ќе може да продолжи да се занимава со филигранот само како со страсно хоби.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар