.webp){kind=icon}
Златните визи во Европа цветаат. И покрај повиците за нивно укинување, европските програми „државјанство по инвестиција“ сè уште се доделуваат. Во Грција и во Португалија бројот на доделени визи во последните месеци е во пораст, а побарувачката во Италија и во Шпанија достигна рекордно ниво.
Таканаречените златни визи им овозможуваат на богатите странци добијат дозвола за престој или дури и државјанство во земја на Европската Унија со инвестирање во локални недвижности или финансиски средства. Повеќе од 132.000 луѓе добија државјанство преку овие програми помеѓу 2011 и 2019 година. Членовите на Европскиот парламент и Европската комисија ги повикаа земјите од ЕУ да ги укинат таквите визи, а Ирска и Велика Британија веќе го направија тоа. Војната на Русија против Украина стави дополнителен надзор врз златните визи, затоа што, како што рече белгиската пратеничка Саскиа Бримонт, се потенцијален начин за „олигарсите, криминалците и корумпираните политичари“ да „го купат својот пат во Европа и да ги исперат готовината, имиџот и идентитетот“.
Bloomberg Mercury
Повиците за укинување на златните визи почнуваат да се применуваат. Премиерот на Португалија го објави крајот на програмата на неговата земја на прес-конференција во февруари, изјавувајќи дека „ништо не го оправдува овој посебен режим“. Грција го удвои својот инвестициски праг од 250.000 евра на 500.000 евра во одредени делови од земјата. Црна Гора вети дека ќе ја прекине својата програма, а Шпанија размислува дали да ја зголеми својата минимална инвестиција од 500.000 евра на еден милион евра или целосно да ја укине.
Bloomberg Mercury
Сепак, и покрај сето ова, има малку докази дека е потешко да се добијат златни визи. „Не забележавме никакви значајни промени во тешкотијата за добивање виза“, рече Патриша Касабури, управна директорка во консултантската компанија за имиграција „Глобал ситезен солушнс“ (Global Citizen Solutions). Воведени по финансиската криза во 2008 година за да привлечат странски капитал, златните визи станаа особено популарни за време на пандемијата, бидејќи Американците што бараа план Б се преселија во Европа. Додека политичарите низ Европа зборуваа за законодавството што го донесоа, ограничувањето на златните визи не беше ни приближно толку строго.
Португалија се ослободи од својата опција за инвестирање во недвижен имот во јули, но ја остави недопрена можноста странците да добијат државјанство доколку инвестираат најмалку 500.000 евра во локални компании или фондови што не се поврзани со недвижен имот. Холандија сè уште прифаќа барања за златни визи, и покрај тоа што најави дека планира да ја прекине својата програма. Така е и во Црна Гора. Кипар ја промени својата визна рамка во мај, претходно и членовите на семејството на инвеститорот исто така можеа да добиваат златни визи“ - но главно ја остави својата програма непроменета. Бугарија повторно ја воведе својата златна визна шема оваа година, откако ја затвори во 2021 година. Малта одби да ја реформира својата програма, и покрај постојаните повици од Комисијата на ЕУ да го направи тоа.
Bloomberg Mercury
И зголемувањето на инвестициските прагови, како што неодамна направи Грција, не се смета за голема пречка. „За луѓе вредни од пет до седум милиони долари, побогати милионери, инвестицијата од 500.000 долари за добивање престој во ЕУ е во ред“, рече Нури Кац, основач на консултантската компанија за имиграција „Апекс капитал партнерс“ (Apex Capital Partners), со седиште во Канада. Меѓу земјите што ги прекинаа своите програми се нудат и други опции. Иако не постои точен еквивалент на златна виза, алтернативите како дигиталните номадски визи, наменети за далечински работници што сакаат да живеат во странство, се сè попопуларни. Лицата заинтересирани за основање бизнис во Велика Британија, Франција, Ирска или Германија исто така можат да аплицираат за специјални визи за инвеститори, кои даваат привремен престој и пат до постојан престој. Во двата случаја, барањата се построги од оние за златните визи: дигиталните номадски визи бараат примателите да го поминуваат поголемиот дел од годината во земјата, а визите за инвеститори бараат поднесување јасни деловни планови и годишни извештаи и претходна инвестиција.
Bloomberg Mercury
Неизвесноста за иднината на програмите за златни визи е благодат за консултантите за имиграција. Фирмата „Гет голден виза“ (Get Golden Visa), со седиште во Лондон, забележа пораст од 127 отсто во барањата за португалските и грчките златни визи во првата половина од оваа година во споредба со истиот период минатата година. Консултантската компанија „Хенли партнерс“ (Henley Partners) соопшти дека интересот е на највисоко ниво на сите времиња, со зголемени барања за 125 отсто за програмите во Италија. „Глобал ситезен солушнс“ укажа на зголемување од 20 отсто во прашањата за златната виза на Португалија во споредба со минатата година. Бројот на златни визи доделени во Португалија само во мај достигна највисоко ниво во последните неколку години, од 180, според владините статистики. Во Грција, тој број достигна 412, што е за 87 отсто повеќе од претходната година. Шпанија минатата година даде вкупно 2.462 златни визи, што е за 60 отсто повеќе од 2021 година. Италија исто така минатата година подели 79 златни визи, главно на Руси, Американци и Британци.
Bloomberg Mercury
Тоа е речиси двојно повеќе од износот од претходната година и најмногу доделени откако земјата ја започна својата програма во 2018 година. „Секогаш кога владите се закануваат дека ќе ги затворат овие програми, има наплив на побарувачка од луѓе што се обидуваат да поминат низ вратата пред да се затвори“, рече Кац. „Одлично е за бизнисот“. Главната причина зошто консултантите за имиграција не се нервозни поради исчезнувањето на овие програми е едноставно поради парите. Во текот на изминатата деценија, земјите што издаваат златни визи низ Европа примија вкупно околу 25 милијарди евра директни странски инвестиции преку овие програми. Португалија беше еден од најголемите корисници во текот на годините, со 6,8 милијарди евра (7,3 милијарди долари). „Ние сè уште ги советуваме нашите клиенти да добијат златна виза“, рече Питер Франке, адвокат за имиграција во Шпанија. „Тие се премногу големи инвестиции за да пропаднат“.
Оваа динамика е особено изразена во јужноевропските економии, кои имаат тенденција да се потпираат повеќе на странски капитал. „Ваквите земји се со помала веројатност целосно да ја затворат вратата за златните визи“, вели Вил Харви, водечки професор на Универзитетот во Бристол, Велика Британија, кој ја проучува квалификуваната миграција. „Владите сакаат да покажат дека заземаат цврст став за златните визи, но тие визи се важни за економиите што се во неволја, така што многу земји од ЕУ на крајот се доста амбивалентни“, рече тој. Земјите што се занимаваат со висок долг и низок раст додека се обидуваат да ги исполнат амбициозните цели за климата со нето нула најверојатно ќе имаат потреба од странски капитал, велат економистите. Тоа значи дека ако се реформираат или елиминираат програмите за златни визи, може да ги заменат други даночни олеснувања. Во Шпанија законот донесен во јануари им дозволува на нерезидентите, вклучувајќи ги и оние со дигитални номадски визи, да плаќаат рамен данок од 24 отсто на приход до 600.000 евра за шест години.
