Некаде во истото време додека во Скопје деновиве едночудо професионалци од технолошкиот свет дискутираа на самитот „AI Tech“ околу тоа дали роботите наскоро ќе ни ги земат работните места и слични „жешки“ теми околу вештачката интелигенција (ВИ), на околу 2,5 илјади километри северно од македонската метропола, во Стокхолм, Шведска, одборот за доделување на Нобеловите награди се подготвуваше да му соопшти фантастична вест на Џефри Хинтон.
Хинтон, инаку, нема никаква врска со настанот во Скопје, освен што е веројатно идол или омилен научник на барем половината учесници на самитот, затоа што е познат, меѓу другото, и како кумот или таткото на вештачката интелигенција. Британско-канадскиот научник целата своја кариера му ја посветил на развојот на вештачките невронски мрежи и ги поставил практично темелите за денешните апликации за машинско учење, без кои не би се случил и бумот на ВИ, чии сведоци сме секојдневно. За целиот свој придонес кон развојот на ВИ, Швеѓаните решија годинава да му ја доделат Нобеловата награда за физика, која ја споделува со својот колега научник Џон Хопфилд.
Еден од највлијателните академици во областа на вештачката интелигенција, Џефри Е. Хинтон, е награден со Нобеловата награда за физика.
08.10.2024
Иако вештачката интелигенција ветува многу, Дарон Аџемоглу вели дека е малку веројатно таа да ги исполни тие очекувања.
03.10.2024
Eксперти за ВИ од најголемите светски технолошки компании на едно место, на конференција во Скопје.
03.10.2024
„Опен еј-ај“ им овозможува на бизнисите и на програмерите да го вклучат неговиот гласовен асистент во реално време во своите апликации.
02.10.2024
Земјоделците, кои годишно трошат 37 милијарди долари за прскање на полињата со течни хербициди, сè почесто пробуваат нов модел.
24.09.2024
Претседателот на КХВ на САД го спореди ризикот со ботот за вештачка интелигенција прикажан во филмот „Таа“ (Her).
19.09.2024
Но Хинтон исто така во последно време предупредува и за опасноста од премногу моќната ВИ, така што лани дури и ја напушти својата позиција во тимот за истражување на ВИ во „Гугл“ (Google) за да може слободно да зборува за ризиците поврзани со брзиот развој на ВИ. Деновиве, по повод неговата награда, тој дури изјави и дека е загрижен оти крајните последици од овој супербрз развој на ВИ може да бидат системи поинтелигентни од човекот, кои на крајот ќе ја преземат контролата.
Вештачката интелигенција помага секаде: од фудбал до фармација
Искрено се надевам дека „скопските“ стручњаци за ВИ, покрај восхитот кон делото на Хинтон, исто така ја делат и неговата претпазливост за опасностите што ги носи ВИ со себе. На самитот, чиј ексклузивен медиумски спонзор беше и „Блумберг Адрија“, навистина еуфорично се зборуваше за сиот напредок во развојот на ВИ и какви сѐ алатки базирани на неа ни нудат технолошките компании во најразлични области, од финансии, фармација, авиопревоз, проектен менаџмент, па до социјални мрежи и забава.
Екатерина Сиразитдинова од „Енвидија“ (Nvidia), моментално клучната светска компанија што развива процесори и хардвер што обилно користат ВИ, ни ги претстави најновите решенија во областа на генеративната ВИ, односно користење ВИ за креирање нови содржини, како текст, слики, музика, видеа и сл. На настанот зборуваа и стручњаци за ВИ-решенија од финансискиот сектор, фармацијата, авиопревозот, па слушнавме дури и како ВИ има улога и во индустрија како производство на цемент. Интересна панел-дискусија имаше и со претставници од гејминг-индустријата, за тоа каква е иднината на компјутерските игри во ерата на ВИ, а ништо помалку возбудлива не беше и презентацијата на Халил Аксу, еден од најпознатите светски експерти за дигитализација на бизнисот и на секојдневието со помош на вештачката интелигенција.
Џефри Хинтон, нобеловец, познат како татко на вештачката интелигенција
Прочитај повеќе
Таткото на вештачката интелигенција меѓу добитниците на Нобеловата награда
Професор од МИТ: Вештачката интелигенција ќе замени само 5 отсто од работните места
AI Tech Summit во Скопје: Вештачката интелигенција ќе ѝ донесе 600 милијарди евра на европската економија до 2030-та
„Опен еј-ај“ дозволува неговиот гласовен асистент да се користи и во други апликации
Земјоделците користат роботи со вештачка интелигенција за поздрави посеви
Можна е финансиска криза ако брокерите користат ист модел на вештачка интелигенција
„Замислете само колку може да помогне ВИ користејќи го изобилството податоци во негувањето на нашето здравје. Човечкиот организам е способен да се регенерира, но ние со лошите секојдневни навики, стрес и слично го отежнуваме тој процес и затоа живееме пократко одошто сме програмирани како еден перфектен сложен систем на органи, крвни садови итн. Ако го следиме нашиот организам во секој момент - холестерол, шеќер, ниво на стрес, хормони итн. - и со помош на ВИ добиваме нотификации дека е време да одмориме, да се напиеме вода, да јадеме здрав оброк, да се јавиме на лекар затоа што ни е влошен некој од виталните параметри, тогаш ќе се намали бројот на заболувања и ќе живееме поквалитетно и подолго. А колку сето тоа ќе значи во вид на економска добивка? Само помислете на зголемената продуктивност поради намалените денови на боледување, намалената оптовареност на здравствените фондови итн.“, истакна Аксу.
Ако ве напаѓа вештачка интелигенција, вештачка интелигенција и ќе ве штити
Но организаторите на самитот, чешката компанија „ТБМ груп“ (TBM Group), во соработка со едукативниот центар М6 од Скопје, се погрижија на панелите и на презентациите да биде застапен и оној помалку „розов“ аспект на ВИ, а тоа се опасностите што ги носи и етичките дилеми околу нејзиниот развој и примена.
Па така, Франц Брачун, главен за ВИ-решенија во словенечката банкарска групација НЛБ (NLB), рече дека банките и другите организации секојдневно се изложени на ризици, од кои веројатно најголем е кибербезбедноста. „Она што е карактеристично во последно време е тоа што тие хакерски и други видови кибернапади сѐ повеќе се поддржани од ВИ, а луѓето, човечкиот ум, не можат доволно ефективно да се справат со ВИ. Затоа, мораме да користиме ВИ во борба против ВИ, и тоа е правецот во кој мора да се движат банките и другите финансиски институции во периодот што следува“.
Еден од најголемите предизвици во развојот на ВИ е етичката димензија во целата приказна. Системите за вештачка интелигенција се добри само колку и податоците со кои се хранети и за кои се обучени. Ако тие податоци ги рефлектираат општествените предрасуди, моделите на вештачка интелигенција може да ја применат или дури и да ја засилат дискриминацијата. „На пример, технологијата за препознавање лица покажа повисоки стапки на грешки за луѓето што не се од белата раса, а алгоритамското донесување одлуки при вработувања се покажа дека фаворизира одредени демографски групи пред другите. Обезбедувањето дека системите за вештачка интелигенција се правични, транспарентни и одговорни допрва ќе биде критичен предизвик за развој на ВИ“, рече Јорис Кријгер, главен за етика во технологијата и ВИ при холандската банка „Де Волксбанк“ (De Volksbank).
Тој објасни и дека системите со вештачка интелигенција се потпираат на огромни количества на податоци за да функционираат ефективно, но собирањето, складирањето и користењето на овие податоци претставуваат сериозни ризици за приватноста. Личните податоци, како што се здравствени досиеја, финансиски трансакции и интеракции со социјалните медиуми, често се користат за обука на модели со вештачка интелигенција. „Ако не се постапува внимателно, ова може да доведе до злоупотреба на податоците, кражба на идентитетот и други опасности. Иднината на вештачката интелигенција зависи од развојот на силни заштитни мерки за приватност, методи за шифрирање и политики што им даваат приоритет на согласноста и безбедноста на корисниците“.
Преголема регулација ќе ја убие иновативноста
Бидејќи вештачката интелигенција се развива со невидено брзо темпо, оваа динамика ги надминува капацитетите на постојните правни и регулаторни рамки. Поради сите горенаведени опасности, владите и меѓународните организации се борат да останат во чекор со напредокот на ВИ, а најдалеку отиде Европската комисија, која ја донесе првата во светот сеопфатна регулатива за вештачка интелигенција, фамозниот Закон за вештачка интелигенција (AI Act), кој стапи во сила на први август 2024 година. Законот е обемен, на 360 страници, има 113 члена и ги покрива сите типови на ВИ во широк спектар на области, со исклучок на ВИ-системите што се користат исклучиво во воениот сектор, националната безбедност, научните истражувања и некомерцијални цели. Но, како што истакна Малте Фирлус, задолжен во технолошкиот гигант „Амазон“ (Amazon) специјално за усогласување со регулативите на ЕУ, многу е важно да се најде баланс помеѓу желбата да се внимава ВИ да не направи некаква штета и слободниот развој на иновациите од друга страна.
„Едно истражување покажа дека со ова темпо на развој, ВИ применета во безмалку сите сегменти на животот може да придонесе со 600 милијарди евра нова додадена вредност на економиите на ЕУ до 2030 година. Меѓутоа, преголемото регулирање на ВИ од страна на европските тела може да ги забави иновациите и економскиот развој“, предупреди Фирлус. Дури и самиот Марио Драги (поранешен претседател на Европската централна банка, н.з.) во својата најнова анализа за иднината на европската конкурентност забележа дека регулаторниот однос на ЕУ кон технолошкиот сектор ги кочи иновациите кај компаниите: ЕУ во моментов има околу 100 закони поврзани со технологијата и над 270 регулатори што се активни во дигиталните мрежи кај сите земји членки. Затоа не е ни чудно што ЕУ заостанува и зад САД и зад Кина во инвестирањето во ВИ и во нејзината примена, како што истакнаа некои од говорниците на самитот „AI Tech“.
Што можеме да извлечеме како заклучок: Најголемите предизвици за одговорната ВИ не се од техничка, туку од етичка природа. Етичките размислувања и одговорните иновации ќе бидат клучни двигатели во обликувањето на иднината на вештачката интелигенција, овозможувајќи ѝ да го достигне својот целосен потенцијал и истовремено да ги заштитува најдобрите интереси на човештвото.
ЕУ има преголема регулатива и заостанува зад САД и Кина во развојот на вештачката интелигенција и иновациите/Depositphotos
.webp){kind=icon}
