Колку ќе ја чини Македонија четиридневна работна недела?

Германија реши да ја заживува економската активност во земјата со скратување на работната недела. Во земјата, која се соочува со недостиг од работна сила, од 1 февруари почна пилот-проект во кој 45 компании во текот на шест месеци ќе се обидат да работат ден помалку. Работниците за четиридневната работна недела ќе добиваат иста плата како кога работеле пет дена. Но колку може да ја чини македонската економија кратењето на тој еден работен ден? Дали скратен на хартија односно во закон или правилник за работа ќе значи исто и во реалноста и колкави се разликите од примената во различните индустрии? Одговорот на сите прашања е условен, а не се знае дали ќе успее и во поразвиените земји.

Многумина во Германија се оптимисти дека пилот-проектот ќе се покаже како позитивен, дека продуктивноста или ќе остане иста или ќе се зголеми, затоа што ќе има помалку боледувања поради стрес, болест или замор. Во 2022 година, во просек, Германците не можеле да работат 21,3 дена, што резултирало со трошок од 207 милијарди евра.

А Германија не е прва што влегува во ваков пилот-проект. Претходно ист таков беше спроведен во Велика Британија, САД, Австралија, Јужна Африка. Од новозеландската непрофитна организација „4 деј вик глобал“ (4 Day Week Global), која ги спроведува пилот-проектите во сите земји, велат дека резултатите во тестираниот период покажале дека работниците стануваат посреќни, а продуктивноста во компаниите се зголемува.

Професорката Џулиет Шор од Бостонскиот колеџ, која го води истражувањето, вели дека резултатите се импресивни. „Вработените забележаа подобрувања речиси во сите области од истражувањето: благосостојба, стрес, исцрпеност, замор, анксиозност, ментално здравје, рамнотежа помеѓу работата и семејството, проблеми со спиењето и честота на вежбање. Најзначајниот резултат е големото подобрување на продуктивноста, без големо зголемување на интензитетот на работата“.

Кратењето на работната недела е аманет за следната генерација

Работодавците во земјава велат дека идејата за четиридневна работна недела е добра, но дека кај нас, во овој момент, е тешко применлива, особено во некои индустрии.

„Секако дека треба да одиме кон кратење на работната недела, светот оди во тој правец. Но засега кај нас е рано. Нашата продуктивност е на многу ниско ниво. Четиридневната работна недела можат да си ја дозволат земји со висок БДП, со висок животен стандард. Има компании и во земјава во кои може да се реализира тоа, но во производството сè уште не е можно тоа“, вели во изјава за „Блумберг Адрија“ Ирена Јакимовска, извршна директорка на текстилната компанија „Комфи Ангел“ и членка на Управниот одбор на Стопанската комора на Македонија.

И Трајан Ангеловски, претседател на Сојузот на стопански комори, смета дека оваа добра идеја треба да се анализира, но дека сè уште не може да се имплементира во земјава.

„Генерално, треба да се зголеми ефикасноста во работењето, треба да се дигитализираат процесите, треба да извлечеме максимум од сè, па дури потоа да разговараме за четиридневна работна недела. Потребни ни се врвни перформанси за да можеме да го замениме времето што ќе недостига од тој петти ден“, рече тој во разговор за ТВ „Блумберг Адрија“.

Според Јакимовска, истражувањата на глобално ниво покажуваат дека од вкупното работоспособно население, само 15 отсто е продуктивно, па, оттука, кратењето на работната недела е оправдано.

 

Ирена Јакимовска, извршна директорка на „Комфи Ангел“ и членка на УО на СКМ/Блумберг Адрија

„Но ние се соочуваме со голем број предизвици, меѓу кои дигитализацијата и автоматизацијата. Затоа мене ми е жал што јас нема да можам да го спроведам проектот за четиридневна работна недела, но тоа ќе му го оставам како аманет на мојот син, затоа што е многу важно сите да имаме по три дена за да им се посветиме на семејствата“, вели Јакимовска.

Платата е само еден фактор што влијае на продуктивноста

Пилот-проектите во светот покажуваат дека кратењето на деновите за работа влијае позитивно на продуктивноста. Експертите од областа на човечките ресурси велат дека во правец на нејзиното зголемување резултат даваат повеќе мерки што можат да ги подобрат условите на вработените. Тоа се мерки од инфраструктурен аспект за обезбедување попријатна околина за работа, како и од содржински и технолошки аспект преку дигитализација, автоматизација и роботизација на одредени процеси.

„Тие придонесуваат за подобар баланс помеѓу работата и животните потреби и поголемо задоволство на вработените. Сите овие мерки се во насока на зголемување на продуктивноста“, вели Дарко Петровски, претседател на Македонската асоцијација за човечки ресурси (МАЧР).

Тој вели дека верувањето дека зголемувањето на платата е клучен фактор за зголемување на продуктивноста е веќе застарено.

 

 

Дарко Петровски, претседател на Македонската асоцијација за човечки ресурси/Блумберг Адрија

„Модерната теорија за мотивација на луѓето од Маслов и Херцберг, па до денешни денови, ги заснова своите тези на тоа дека задоволството на вработените не лежи само во платата туку дека е тоа збир од фактори, каде што влегуваат и целисходноста од работата, предизвиците од учеството во таквите процеси, улогата, тимот и однесувањето на водството, условите на работното место, а во денешно време и балансот помеѓу работата и приватниот живот. Моето мислење е дека до презаситеност најчесто доаѓа од нарушениот баланс и многу често од немањето предизвик и кариерна перспектива“, објаснува Петровски.

Резултатите на организацијата „4 деј вик глобал“ одат токму во тој правец. Анкетата меѓу работниците што биле дел од пилот-проектите со пократка работна недела покажа дека 90 отсто од нив не сакаат да се вратат на петдневна недела. На прашањето колкаво зголемување на платата би барале на ново работно место со петдневен режим на работа, повеќе од половината (51 отсто) одговориле дека би побарале зголемување на примањата меѓу 21 и 50 отсто. А 13 отсто од испитаниците рекле дека за ниту една сума не би се вратиле на петдневно работење.

Прегореноста од работа е главен убиец на продуктивноста

Подоцна во однос на Европа и светот, но и компаниите во земјава почнаа да ги препознаат симптомите на најголемиот убиец на продуктивноста, прегореноста (burnout), и преземаат мерки за справување со појавата.

„Се преземаат мерки како што се поддршка на индивидуални иницијативи од своите вработени, обезбедување менторски и коучинг-механизми за поддршка и преку низа организациски мерки, како што се флексибилното работно време, можностите за работа оддома и други политики за поддршка на семејниот живот и општата добросостојба“, вели Петровски.

Пилот-проектите за кратење на работната недела покажаа дека симптомите на прегореност се намалиле за близу 70 отсто, бројот на боледувања се намалил за над 60 отсто, анксиозноста се намалила за над 20 отсто. Некои од бенефициите се однесуваат и на заштитата на животната средина, затоа што времето за патување до работа се намалило во просек за 36 минути неделно. Четиридневната работна недела се покажала позитивна и за родовата рамноправност, затоа што истражувањата покажале дека хетеросексуалните мажи го зголемиле својот ангажман во грижата околу децата и домот.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар